Το τετράγλωσσο λεξικό του Δανιήλ Μοσχοπολίτη

 

Το τετράγλωσσο λεξικό του Δανιήλ Μοσχοπολίτη (1802)

 

Δημήτρη Λιθοξόου

 26.10.2009

 


Το τετράγλωσσο λεξικό του Δανιήλ Μοσχοπολίτη (στη μη ελληνική βιβλιογραφία το συναντάμε ως tetragloson ή tetraglosson lexicon του Daniil Moscopoleanul ή Daniil Moshopolitis ή Danail Moskopolski ή απλώς Danilov), που δημοσιεύουμε εδώ, περιέχεται στο βιβλίο «Εισαγωγική Διδασκαλία» που τυπώθηκε το 1802 και συγγραφέας του είναι ο Βλάχος Δανιήλ Μιχάλης Αδάμης Χατζής από τη βλάχικη κωμόπολη Μοσχόπολη (Moscopole ή Voskopojë) της Αλβανίας. Ο Δανιήλ βρίσκεται ενταγμένος στην ιεραρχία της ορθόδοξης εκκλησίας. Αλλού αναφέρεται σαν παπάς, ιεροκήρυκας και δάσκαλος και αλλού ως σακελλάριος ή οικονόμος. Σε κάθε περίπτωση αποτελεί στέλεχος του ιδεολογικού μηχανισμού του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στην περιοχή της μητρόπολης Πελαγωνείας (Bitola). Γεννημένος στα προεθνικά βαλκάνια το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, ο Βλάχος (Αρομάνος) Δανιήλ, έχει μάθει, για να εξασφαλίσει τον επιούσιο, την «ιερή» ελληνιστική, την επαγγελματική γλώσσα της φαναριώτικης γραφειοκρατίας και σταδιοδρομεί φροντίζοντας για τη διάδοσή της.

Παρότι δεν αναγράφεται, έμμεσα προκύπτει πως η έκδοση του 1802 της «Εισαγωγικής Διδασκαλίας», ήταν η δεύτερη έκδοση. Υπολογίζεται πως έχει προηγηθεί μια πρώτη έκδοση το 1794, από την οποία δεν σώζεται κανένα αντίγραφο. Φαίνεται πως το μικρότερο σε έκταση λεξικό της πρώτης έκδοσης, είναι αυτό που αναπαρήγαγε ο Leake σαν «Pentagloss Exercises» στις σελίδες 383-402 του έργου του «Researches in Greece», έχοντας μεταγράψει με λατινικούς χαρακτήρες όλες τις γλώσσες εκτός από τα «ρωμέικα» και έχοντας προσθέσει μια δική του αγγλική μετάφραση.

Ο Δανιήλ φιλοδοξεί να συνεχίσει το έργο του προγενέστερού του στη Μοσχόπολη, ιεροκήρυκα, διδασκάλου και πρωτοπαπά, Αναστάσιου Καβαλιώτη, του συγγραφέα της τυπωμένης στη Βενετία το 1770 τρίγλωσσης (ρωμαίικα, βλάχικα και αλβανίτικα) «Πρωτοπειρίας».

Ο Δανιήλ δεν κρύβει τις προθέσεις του: η σταδιοδρομία ενός χριστιανού νέου στην οθωμανική επικράτεια περνάει μέσα από την εκμάθηση της γλώσσας των ευαγγελίων. Στους «βαρβαρόφωνους» Βλάχους, Αλβανούς και Βουλγάρους, συνιστά για το καλό τους να ξεχάσουν το γρηγορότερο τη μητρική τους γλώσσα. Το βιβλίο του, και κυρίως το τετράγλωσσο συγκριτικό λεξικό που περιέχει, προσφέρει σε κάθε ενδιαφερόμενο αυτή την ευκαιρία.

Όπως γράφει στον πρόλογο: Αλβανοί, Βλάχοι, Βούλγαροι, Αλλόγλωσσοι, χαρείτε, κι ετοιμασθείτε όλοι σας Ρωμαίοι να γενείτε. Βαρβαρική αφήνοντες γλώσσαν φωνή και ήθη. Ξυπνήσατε απ’ τον βαθύ ύπνο της αμαθείας. Ρωμαίικια γλώσσα μάθετε. Μητέρα της Σοφίας….

Ο Δανιήλ κάνει λόγο για Ρωμιούς και όχι για Έλληνες, μια και οι Έλληνες (Greeks) ήταν για την ορθόδοξη εκκλησία, αλλά και για όλο τον κόσμο, οι αρχαίοι πολυθεϊστές κάτοικοι της χώρας, οι παλαιοί ηττημένοι εχθροί του χριστιανισμού.

Δεν ξέρω αν ο Δανιήλ είχε μάθει κάποια διάλεκτο της ρωμαίικης (romaic) γλώσσας, όπως εκείνη λόγου χάρη που μιλούσαν οι αγράμματοι Ρωμιοί που ζούσαν στα χωριά νότια του Αργυρόκαστρου (Gjirokastër). Η γλώσσα πάντως που ονομάζει «ρωμαίικα» είναι ένα δικό του κατασκεύασμα, ένα κακό μίγμα ρωμαίικων λέξεων και μιας εκκλησιαστικής-συντεχνιακής γλώσσας, νεκρής εκτός των εντύπων - εγγράφων της εκκλησίας και των βιβλίων κάποιων εμπόρων.


Το τετράγλωσσο λοιπόν λεξικό δεν έχει ενδιαφέρον ως προς τη ρωμαίικη πλευρά του. Έχει ωστόσο ιδιαίτερη αξία για τα υπόλοιπα μέρη του.

Η βλάχικη (aromanian) είναι η μητρική γλώσσα του συγγραφέα. Παρά το μειονέκτημα, του ότι ο Δανιήλ χρησιμοποιεί ελληνικούς χαρακτήρες και δεν μπορεί έτσι να αποδώσει σωστά τα «αλλόγλωσσα», το βλάχικο κομμάτι θεωρείται ως ένα σημαντικό - πρώιμο χρονικά κείμενο της βλαχικής.

Το τμήμα με τα «αλβανίτικα» (: αλβανικά), είναι γραμμένο, άγνωστο αν από τον ίδιο ή κάποιο συνεργάτη του, στην τοσκική διάλεκτο. Ίσως εμφανίζει τη γλώσσα που μιλούσαν την εποχή εκείνη οι κάτοικοι του Αρναούτ Μαχαλεσί της Μοσχόπολης.

Εξαιρετική σπουδαιότητα παρουσιάζει το γραμμένο στα «βουλγάρικα» μέρος. Το κομμάτι αυτό δεν γράφτηκε από το Δανιήλ αλλά από κάποιον παπά Στέφανο που ζούσε τότε στην Αχρίδα (Οχρίδα - Ohrid). Σε γράμμα του με ημερομηνία 13 Απριλίου 1793 (που βρέθηκε και δημοσιεύτηκε το 1925), ο Δανιήλ παρακαλεί τον παραπάνω γνωστό του παπά να μεταγλωττίσει στα «βουλγάρικα» το χειρόγραφο λεξικό, για να το στείλει μέχρι το Πάσχα του ίδιου χρόνου να τυπωθεί στη Βενετία. Ωστόσο αυτά τα «βουλγάρικα» του παπά Στέφανου, ήταν η σήμερα θεωρούμενη, από τους ειδικούς γλωσσολόγους, μακεδονική διάλεκτος της περιοχής της Οχρίδας. Και το μέρος αυτό του λεξικού, αποτελεί το πρώτο γνωστό γραπτό μνημείο της μακεδονικής (macedonian) γλώσσας.

Συνυπολογιζόμενων όλων αυτών, προκύπτει το πολύτιμο του τετράγλωσσου λεξικού, για όσους βεβαίως ενδιαφέρονται να ασχοληθούν σοβαρά με το βαλκανικό πολιτισμικό παρελθόν.

Στην παρούσα δημοσίευση του τετράγλωσσου λεξικού χρησιμοποιείται η δεύτερη έκδοση του 1802 (από την οποία ελάχιστα αντίτυπα έχουν σωθεί) και η αγγλική μετάφραση του Leake του 1814, για όσους στίχους υπάρχουν (στίχοι μάλλον αντιστοιχούν στο χαμένο σώμα της πρώτης έκδοσης του 1794).

Τη στήλη με τα λεγόμενα «ρωμαίικα» την αντιγράφω χρησιμοποιώντας το μονοτονικό. Στις στήλες με τις άλλες γλώσσες, αφήνω παντού τα υπογραμμισμένα από το Δανιήλ γράμματα, χρησιμοποιώ το ίδιο σημείο για όλους τους τόνους, παραλείπω τα πνεύματα, αντικαθιστώ το ελληνικό «α» με ένα μικρό σημάδι από κάτω, με το λατινικό a. Τέλος προσθέτω μια πρώτη στήλη για την αρίθμηση των στίχων.

 

 

English (Ιγκλέσικα) Leake

Ρωμαίικα

Βλάχικα

Βουλγάρικα

Αλβανίτικα

1

God

Ο Θεός

Τουμνιτζàου

Γόσποτ

Περaντία

2

made

έκαμε

φέτζε

στόρη

μπàρη

3

heaven

τον ουρανόν

τζέρρου

νέποτω

κιέλτ

4

the earth

την γην

λόκλου

ζέμιατα

δέννa

5

the sun

τον ήλιον

σοάρλε

σàντζετω

τίελλνα

6

the moon

το φεγγάρι

λούννα

μεσετζήνατα

χàννζεα

7

the stars

τα άστρα.

στιάλλε.

σβέστητε.

ιούγιετ.

8

and afterwards

Και ύστερα

Σσή ταπόια

Ή σέτνε

Εδέ παστάη

9

commanded

επρόσταξε

ουρσή

πώελλια

ουρδαρόη

10

the sea

την θάλασσαν

αμάρια

μόρετω

τέτνα

11

the lakes

ταις λίμναις

πàλτζηλλε

εζάρατα

γκιόληρατ

12

the rivers

τα ποτάμια

ρàουρρε

ρέκιτε

λιούμaρατ

13

and they sent forth

και εύγαλαν

σση σκοάσιρa

ή ιζβάτωα

εδέ ντζούαρa

14

fish

τα οψάρια

πέσκηλλι

ρήπητε

πέσκιτ

15

 

τα χέλια.

ουχέλληλε.

ιαγκούλητε.

γκιάλλιατa.

16

Again he spake

Πάλιν είπεν

Νaπόη τζήσε

Πακ ρέτζε

Πaρσaρή θά

17

and there came forth

και ευγήκαν

σσή ισσήρε

ή ιζλέκωα

εδέ τούαλλa

18

upon the earth

απάνω εις την γην

τεσούπρα πρε λόκου

γκώρε νά ζέμιατα

σήπaρ μπή δέτ

19

all the trees

όλα τα δένδρα.

τούτζη άρπουλλι.

σφήτε ντέρβια.

γκίθa τούρaτ.

20

And the earth is

Και είναι η γη

Σσή έστa λόκλου

Ή γιέτ ζέμιατα

Εδέ έστa δέου

21

full

γεμάτη

μπλήνου

πώλνα

πλιότ

22

of woods

από ξύλα

τέ λιάμνε

οτ τàρβα

πέ τρού

23

of oak

δρύινα.

τέ κουπάτζου

οτ μπούκα.

πέ τούσκου.

24

of beech

από οξειάν

Τέ φάκου

Οτ ντάπωη

Πέ χάου

25

of sallow

από ιτέαν

τέ σάλτζε

οτ βàρμπα

πέ σσέλκου

26

of poplar

από λεύκον

τέ πλούπου

οτ τοπόλικα ιάσικα

πή πλέπη

27

of cypress

από κυπαρίσσι

τέ κυπαρίτσου

οτ σέλβηα

πέ σελβήε

28

of pine

από πεύκου.

τέ κήννι.

οτ πωρ

πέ μπορίκα.

29

and others

Και άλλα

Σσή άλτε

Ή τρούζη

Εδέ τaτιέρα

30

are found

ευρίσκονται

σέ άφλε

σε νάϊτουατ

κέντεννa

31

in the forest

εις τον λόγγον.

τρού πατούρε.

βώ όρμανοτ.

ντà πιούλλ.

32

others there are

Άλλα είναι

Άλτε σούντου

Τρούζη σέ

Τaτιέρa γιάννa

33

in the mountains

εις τα βουνά

τρού μούντζη

να πλανήννετω

ντà μάλετ

34

in the plain

εις τον κάμπον

τρού πάτε

να πώλετω

ντà φούσσa

35

and in other places

και εις άλλους τόπους.

σσή τρού άλτε λόκουρη.

ή να τρούζη μέστα.

εδέ ντà τaτιέρa βήσε.

36

Again

Πάλιν

νaπόη

Πάκ

Πaρσράπα

37

sprouted forth

εφύτρωσαν

νισκούρε

ιζνήκναα

μπήννa

38

the flowers

τα λουλούδια

λιλύτζηλε

σφέτιατα

λιούλετa

39

the herbs

τα χόρτα

έρκιλλε

τρέβατα

μπάρηραν

41

the nettles (weeds)

τα τζουκνήδια.

ουρτζήλε.

κόπρηβ.

χίθρατ.

42

and all were made

Και όλα εγίνηκαν

σσή τοάτε σεφέτζερa

Ή σφήτε σεστόρια

Εδέ γκίθa ουμπàνa

43

for man

διά τον άνθρωπον.

τρά όμνλου.

ζα τζόεκοτ.

πρà ννιερήτου.

44

After these

Μετά ταύτα

Τούπa αΐστε

Πω όβηε

Πàσ κaτώ

45

were brought forth

εγίνηκαν

σεφέτζερa

σέ στόρια

ουμπàννa

46

the animals

τα ζώα

πρεύτζηλλε

ημάννετω

μπακaτίτa

47

the wild beasts

τα θηρία.

αγρίνλλε.

τήβητε.

εκρατήρατ.

48

and of these

Και από ετούτα

Σσή τέ αΐστε

Ή οτ όβηε

Εδέ γκà κaτώ

49

the pot-herbs

τα λάχανα

βιάρτζηλλε

ζέλιετα

λιάκρατ

49

some are eaten

μερικά τρώγονται

νaσκàντε  σεμàκa

έτνη σεϊάτατ

τζά χάεννa

50

and some work

και μερικά δουλεύουν

σσή νaσκàντε λουκριάτζa

ή έτνη ράπωτατ

εδέ τζά πουνόϊνa

51

for our wants

δια την χρείαν μας.

τρά ιχτιζάϊα ανοάστρa.

ζα νάσσετ ίχτιζα.

πρέ ιχτιζά τένa.

52

The lion

Το λεοντάρι

Ασλάνου

Άρσλανοτ

Ασλανη

53

the wolf

ο λύκος

λούπλου

βόλκοτ

ούϊκου

54

the bear

η αρκούδα

ούρσουλου

μέτζκατα

αρήου

55

 

ο δράκων

λάμνια

λάμνιατα

σπρήχα

56

the fox

η αλωπού

βούλπια

λησήτζατα

δέλπaρα

57

when they come forth

όταν ευγαίνου

κάντου έσου

κώκα ιζλέζατ

κούρ τάληνa

58

from the den

από την φωλεάν

τέ τρου κούϊπου

οτ σεντέλωτο

Γκαχά στρώφκα φωλέτ

59

have rage

έχουν θυμόν

άου νaρaήρε

ίμματ λούτυννε

κάνa ζεμαρήμ

60

against man

εις τον άνθρωπον

πρε όμου

να τζόεκοτ

μπή ννιερήτ

61

and seek

και γυρεύουν

σσή καύτa

ή μπάρατ

εδέ κaρκόηντa

62

the opportunity

καιρόν

ζaμάνε

βρέμε

κώχa

63

to destroy him,

διά να τον χαλάσουν

σέ λού ασπάρκα

ζά τα κώ ρασήπαατ

κή τά πρήσσινa

64

but God

αμή ο θεός

μά τουμνητζάου

τόκω γόσποτ

πώ περaντία

65

protects him.

τον φυλάγει.

λού βλιάκε.

κώ τζιούβατ.

ε ρούαν.

66

The rams

Τα κριάρια

Περπέσλλη

Όβνητε

Τέσστa

67

the sheep

τα πρόβατα

όϊλλε

όβτζητε

δέντa

68

the goats

τα γήδια

κàπaρa

κώζητε

δήτa

69

the lambs

τα αρνία

ννιέλλη

ιαγàντζατα

σκέρατα

70

the kids

τα κατζήκια

έζλλη

ιαρτήσσατα

κàτζaτα

71

are good

είναι καλά

σούντου γκήνε

σέ χάρνη

γιάννa μήρa

72

when they give

όταν δίδουν

κà τà

ότι τάβατ

σέ άπaννa

73

milk and wool

γάλα και μαλλί.

λάπτε σσή λέννa.

μλέκω ή βàλνα.

κιούμaσστ εδέ λέσσ.

74

and of these

Και από ετούτα

Σσή τέ αΐστa

Ή οότ όβηε

Εδέ γκά κaτώ

75

is made

γίνεται

σε φάτζε

σε τζίνητ

μπàχεται

76

butter and cheese

βούτυρο και τυρί

ούμπτου σσή κάσσου

μάσ ή σύρηννε

γκιάλπ εδέ κιάθ

77

mizìthra

μιζήθρα

ούρτa

ούρδα

γκίζa

78

and butter-milk.

και ξυνόγαλο.

σσή δάλλa.

ή μάστηνιτζα.

εδέ δάλλ.

79

 

Όμως

Μά

Τόκου

Πώ

80

 

καλλίτερα

κάμα γκήνε

πώ σχάρνω

μà μήρa

81

 

να φτιάνης

σε ατάρη

τά νάπραησσ

τà ντaρτόνσσ

82

 

προσφάγιον

προσφάγια

πλάκιτα

μπουλμέτ

83

 

από αγελάδαν

τέ βάκa

οτ κράβα

πέ λιόπa

84

 

και από βουβάλαν

σσή τέ μπουβαλίτζa

ή οτ μπιουλίτζα

εδέ πέ μπουαλίτζα

85

 

ότι είναι

κά έστε

ότι γιέτ

σέ γιέστa

86

 

εύμορφα.

μουσσάτa.

ούμπαβο.

ημπούκουρ.

87

 

Τα άλογα

κàλλη

Κόννιτε

κούαϊτa

88

 

αι φοράδες

ιάπιλλε

κωμπήλητε

πέλιατa

89

 

τα γαϊδούρια

γουμάρλλη

μαγαρηνιατα

γκωμάρaτa

90

 

τα μουλάρια

μουλàρλε

μάσκητε

μούσκατα

91

 

χρησιμεύουν

φελισέσκου

φέλαατ

βγιέννa

92

 

δυνατά.

βαρτόσσ.

μόσνε.

φόρτ.

93

 

Ότι φέρουν

Κà ατούκου

Ότι τώνεσατ

Σέ μπήενa

94

 

από μακρυά

τέ τεπάρτε

οτ τάλεκου

πέ σaλιάρκου

95

 

γέννημα

γήπτου

ζήτω

ντρίθα

96

 

σιτάρι

κρàννου

πτζενίτζα

κρούρa

97

 

βρίζαν

σικάρα

έρσσ

θέκaρ

98

 

ραποσίτι.

μίσουρου.

πτζένκα

μίσaρ

99

 

Και κουβαλούν

Σσή ποάρτa

ή νοσαατ

εδέ μπàηνa

100

 

πέτραις

κέτζηρι

κάμμιννιε

γκούρ

101

 

πλάκες

πλότζη

πλώτζη

πλώτζα

102

 

χώμα

λόκκου

ζέμια

δέ

103

 

ασβέστην

ασβέστε

βάρ

καλκέρρa

104

 

σίδηρον

χέρρου

ζέλεζω

χεκουρ

105

 

καρφιά.

πέρουννε.

προύκκη.

περόνα.

106

 

Και χωρίς από ετούτα

Σσή φάρa τέ αΐστε

Ή μπέσ όβηε

Εδέ πώ κατώ

107

 

δεν ζώμεν.

νού μπaνεμου.

νε ζήβαμε.

νούκου ρόϊμa.

108

 

Η όρνιθες

Γκaλλίνλε

Κωκόσκητε

πούλλιατα

109

 

οπόταν γεννούν

κaντου φυάτa

κώκα νέσατ ρώσταατ

κουρ πίελνa

110

 

αυγά

οάω

ιάϊτζα

βέ

111

 

και πουλιά

σση πούλλη

ή πιλήννιατα

εδέ ζώκκι

112

 

μας χαροποιούν.

νà xaρισέσκου.

νή ράρβαατ.

νà γκaζώηνa

113

 

Και ο πετεινός

Σσή κουκότλου

Ή πέτελωτ

εδέ νa τέζη

114

 

οπόταν φωνάζει

κàντου στρίκa

κώκα νβίκατ

κούρ θaρέτ

115

 

τα μεσάνυκτα

τρούτζου μετατενοάπτε

νά πώλ νόσσ

ντà μέσ τaνάτaσa

116

 

συκώνει

σκοάλa

σκώριβατ κρένητ

γκρέ

117

 

τους άνδρας

μπaρπάσλη

μάζητε

μπούρατa

118

 

και ταις γυναίκες

τσή μουλλέρλε

ή ζένητε

εδέ γρράτa

119

 

διά να πιασθούν

τρά σέ ακάτζε

ζά τά σεφάσταατ

κή τà ζήεννa

120

 

από δουλιάν.

τέ λούκρου.

οτ ράπωτα.

γκά πούννε.

121

Those, who have

Αυτοί οπού έχουν

Ατζέλλη τζή άου

Τύε στίο ίμαατ

Ατά κή κάννa

122

mind and sense

νουν και γνώσιν

μήντε σσή κικασμώ

ούμ ή πώζνααννε

μέντ εδε τaννιέχτουρ

123

do no sit

δεν κάθονται

νου σσέντου

νέ σέταατ

ιούκου ρήνιa

124

idle

αργοί

φάρa λούκρου.

μπεσ ράπωτα.

πà πούν a.

125

but take

αμή παίρνουν

Άμου λλιà

Τόκου ζέμαατ

Πώ μàρννa

126

the oxen

τα βόδια

μπόιλλλη

βώλωητε

κιέτa

127

and go

και πηγαίνουν

σσή νέρκου

ή χόταατ

εδέ βέννa

128

to plough

δια να οργώνουν

τρά σέ άρρa

ζα τà όραατ

κή τά λερρόηννa

129

and sow

και να σπείρουν.

σσή σεσιάμιννa.

ή τά σέαετ.

εδέ τά μπίελνa.

130

The nightingales

Τα αηδόνια

Νιπιλπίλλη

Μπιπήλητε

Μπηπήλατ

131

the swallows

τα χελιδόνια

λέντουρa

λαστεΐτζητε

ντωλοντρούσσατ

132

(in) the summer

το καλοκαίρι

βεάρα

λέτωτα

ντà βέρρa

133

sing

τραγουδούν

κàντà

πέαατ

κaντώηνa

134

very prettily.

πολλά εύμορφα.

μούλτου μουσσάτου.

μόσνη ούμπαω

σούμμa μπούκουρ

135

The cuckoo

Ο κούκκος

Κούκλου

κουκάϊτζατα

κούκκεα

136

only three months

μόνον τρεις μήνες

μά τρέη μέσση

τόκου τρή μέσετζη

πω τρέ μούαη

137

has a voice

έχει φωνήν

άρρε πωάτζε

ίματ κλάσ

κά ζέ

138

and afterwards

και ύστερα

σσή απέια

ή πώσλε

εδέ πασaντάη

139

ceases.

παύει.

πaυσιάστε.

όστανβιτ ζάστανατ.

πουσσών.

140

 

Τα περιστέρια

Πaρούγκιλλη

Γκουλάπητε

Πaλούμπατa

141

 

είναι καθαρά

σούντου σπaστρίτζη

σέ τζίστη

ιάννa τaκυρούαρa

142

 

και γενούν

σσή φυάτa

ή ρώτβαατ. ρώτατ

εδέ πίελ a

143

 

πολλαίς φοραίς

μούλτου όρρη

μνόκου πάτη

σσούμa έρρα

144

 

εις τον χρόνον.

τρού άννου.

νά κώτινα.

ντάμοτ.

145

 

Η πέρδικα

Πετουρίκκλια

Γερεπήτζατα

Φaλέζα

146

 

όταν κάθηται

κάντου σσεάτε

κώκα σέτητ

κούρ ρή

147

 

εις το κλουβί

τρου κaφάσσa

νά κάφεσωτ

ντà καφάστ

148

 

λαλεί καλά

κàντa γκήνε

πέητ χάρνω

κaντόν μήρα

149

 

και αγαπά

σσή βά

ή σάκατ

εδέ τώ

150

 

να την ακούου

σέ ο αύτε

τά α σλούσσαετ

τa ντaκιόννa

151

 

ο κόσμος.

τουννηάϊα.

σφέτοτ

ντουννιάϊα.

152

The eagle flies

Ο αετός απετάει

σκιπώννια ασπωάρε

όρελοτ λέτατ

Σκηπώννια φλιτουρών

153

on high

υψηλά

ανάλτου

βύσωκω

λιάρτa

154

and keeps

και κρατεί

σσή τζàνε

ή τάρζητ

εδέ μπάν

155

the wings

τα πτερούγια

αράπητιλε

κρύλλιετο

πέντατ. κράχατ

156

expanded.

απλωμένα.

τεάσε.

σπρώστρεννι

στρίρa

157

The storks

Τα λελέκια

Ουλιουλέσλη

Στaρκώνη

λιολέκατ

158

in the spring

την άνοιξιν

πρίμαβεάρα

νά πρώλετα

ντà τaρνaβέρa

159

come

έρχονται.

γήνου.

ήταατ.

βίννa.

160

and when they feel

Και σαν γροικούν

Σσή κάρα κικaσέσκου

Ή κώκα ράζπηρατ

εδέ σίτa απικάσινa

161

the winter

χειμώνα

ιάρα

ζήμα

τίμaρ

162

flee

φεύγουν

φούκου

μπέκαατ

ίκaινa

163

to the east.

εις την ανατολήν.

τρου ανατολίε.

νά άνατολ.

ντà ανατολίa.

164

 

Η χήναις

Πάτιλε

Γούσκητε

Πάτατ

165

 

η πάπιαις

ρώσσιλε

πάτκητε

ρώσατ

166

 

είναι βαρείαις

σούντου  κριάλλε

σέ τέσκη

ιάνa τaρàντα

167

 

και ταις περισσότεραις

σσή μαμούλτελε

ή πώ μνόκητε

εδέ μάτa σούμμα

168

 

φοραίς

όρρη

πάτη

έρρa

169

 

στέκονται εις το νερό.

σέτου τρου άπa.

στωϊαετ βώ βότατα.

ρίννa ντà ούϊτ.

170

 

Τα σπουρήκια

Χαραμπέηλλι

Βράπτζήνατα

Βραπέτζατ

171

 

είναι μικρά

σούντου ννίτζη

σέ μάλεσκη

γιάνα τaβόκaλια

172

 

και εύκολα

σσή κολάη

ή κόλαη

εδέ κολάη

173

 

πιάνονται.

σέ ακάτζε.

σεφάσταατ.

ζίεννa.

174

 

Ο κόρακας

Κόρπουλου

Γάβρανοτ

Σώρρα

175

 

είναι μαύρος

έστε λαϊου

γιέτ τζàρνω

έσστa εζέτα

176

 

και δεν τρέφει

σσή νου χaρνιάστε

ή νε ράνητ

εδέ νούκα ουσκιέν

177

 

τα πουλιά του.

πούλλη αλούη.

νέκωητε πήλιστα.

ζώγατ εσάϊε.

178

 

Αμή ο κάνθαρος,

Μά τζουντζουνάρου

Τόκου μπρέτζαλοτ

Πω προυμπούλλη

179

 

και το φαλάγγιον

σση μιριμάγκα

ή πάιακωτ

εδέ μεριμάγα

180

 

και η μείγα

σσή πουπουλίκα

ή μούατα

εδέ μίζα

181

 

όπου εμβαίνουν

εουτζητώ ίντρa

κάτε βλέζαατ

κουτώ χούϊννa.

182

 

ζημίαν κάμουν.

ζνίε φάκου.

ζάραρ τζήναατ.

ζαράρ μπàηνa.

183

 

Ο μύρμηκας

Φουρνίκα

Μράβατα

Πaρδέσσα

184

 

πολλά κοπιάζει

μούλτου κουπουσιάστε

μνόγου τζίνητ ζαγμέτ

τσούμα πàν ζαγμέτ

185

 

και μαζώνει ψυχία

σσή ατούνα σέρμε

ή μπέρητ τρώσκη

εδέ μπλεθ θaρήμε

186

 

διά να τρέφηται

τρά σέ χαρνιάσκa

ζά τά σεράνητ

κή τà ουσκέετ

187

 

όταν είναι κρυάδα

κàντου έστε ρκοάρε

κώκα γιέτ στούτενω

κούρ έσστa φτώοτ

188

 

και ψύχρα.

σσή αρaτζήμε.

ή σούτω.

εδέ φτωχaτήρ.

189

 

Η κουτζιπίδα

Μουλίτζα

Μόλετζοτ

Μολύτζα

190

 

τρώγει

μàκa

ιάτητ

χά

191

 

τα ρούχα

βίστηλε

σφίτητε

τζόχaρατ

192

 

και τα φορέματα.

σσή στράννιλε.

ή χαλίστατα.

εδέ ρώπατα.

193

Sunday

Τη κυριακή

Τουμήνικα

Βώ νετέλιατα

τà τίελ

194

it behoves (you)

πρέπει

πριψιάστε

πρίλεκατ

γκιάν

195

to pray.

να προσευχηθείς.

σετεγκλίννη

τά σεμόλλησσ

τa φάλεσσ

196

Monday

Τη δευτέρα

λούννια

βώ πωνετέλνικοτ

τà χàννaνa

197

move

να κινήσεις

σέ γκισέστη

τά κίνησασσ

τà νίσεσσ

198

on (your) road (journey).

διά στράταν.

τρά κάλλε

ζα πάτ

πρέ ούδα

199

Tuesday

Και τη τρίτη

σσή μάρτζα

ή βώ φτώρνικοτ

εδέ τaμάρτνa

200

and Wednesday

και τη τετράδι

σσή ννέρκουρια

ή βώ στρέτατα

εδέ τaμαρκούρa

201

sew

να ράψεις

σέ κόσση

τά σσέεσσ

τà κέπησσ

202

in order to be

διά να είσαι

ρτρά σεχίη

ζά τά μπιτησσ

κή τà γιέσσ

203

clothed.

ενδυμένος.

νβισκούτου.

όμπλετζεν.

ηνβέσκουρ.

204

Thursday

Τη πέμπτη

Σσή τζοία

Ή βώ τζέτφερτοκ

Εδέ τa έντενa

205

and Friday

και τη παρασκευή

σσή βήννιρα

ή βώ πέτεκοτ

εδέ τα πρέμπτενα

206

and Saturday

και τω σαββάτω

σσή σέμπaτα

ή βώ σαπώτατά

Εδέ τa σσατούνa

207

collect

να μαζώνεις

σέ ατούννη

τά μπέρης

τά μπλέθσσ

208

necessaries

ζαχεραίν

ζαερέε

ζάερε

ζαήρε

209

for all the month

διά όλον τον μήνα.

τρά τούτου μέσλου.

ζά σφήοτ μέσετζ.

πρà γκίθa μύαϊτ.

210

and thus your are

Και έτζη είσαι

Σσή ασσήτζε έστη

Ή τάκα σύ

Εδέ αστιού γιέ

211

always rich

πάντοτε πλούσιος

ούννa ούννa μπουκάτου

σφέκω μπόγατ

κουρτώ ηπωγάτ

212

and everywhere honored

και παντού τιμημένος

σσή ιουτζητώ τυννισήτου

ή σέκατε τζέστεν

εδέ κουντώ ιντρέτζημ

213

and not disgraced.

και όχι εντροπιασμένος.

σσή νού ρουσσουνάτου.

ή νέ στράμενν.

εδέ γιό ητουρπaρούαρ

214

When you feast

Οπόταν εορτάζεις

Κàντε γιουρτουσέστη

Κώκα σλάζησσ

κούρ λλιούτεσσφεστών

215

it is well

είναι καλά

έστε γκήνε

γιέτ χάρνω

έστa μήρa

216

that you fast

να νηστεύεις

σέ ατζούννη

τά πώστησσ

τa αγκιρώνσσ

217

(for) one week

μίαν εβδομάδα.

ούννα σεπτεμàνα.

έτνα νέτελλα.

ννί γιάβa.

218

and give

Και να δώσεις

Σσή σετάη

Ή τά τάβασσ

Εδέ τa άπσσ

219

to the blind

εις τους τυφλούς

λά όρκκη

νά σλέπητε

ντà ταβέρμπαρατ

220

bread and meat

ψωμί και φαγί.

πàνε σσή γκέλλa.

λέπ ή μάντζα.

μπούκ εδέ γκέλλa.

221

and assist

Και να βοηθείς

Σσή σέ ατζιούτζη

Ή τά πώμοζησσ

Εδέ τà ντήχησσ

222

the poor

τους πτωχούς

οάρφανλλη

να σήρωμασιτε

ταβάρφaρητ

223

with that

με εκείνο

κού ατζιά

σώ τόα

με ατά

224

which you can.

οπού ημπορείς.

τζή πώτζη.

στώ μόζησσ.

κή μούντησσ.

225

And when you place

Και οπόταν βάλεις

Σσή κàντου πάτζη

Ή κώκα κλάτησσ

Εδέ κούρ τaβέσσ

226

the table (i.e. dine)

το τραπέζι

σούφρα

τραπέζατα

σώφρana

227

invite

να καλέσεις

σέ κλέννι

τά κάλεσασσ

τà θηρέσσ

228

your relations

τους συγγενείς σου

κουσουρίνλλη ατέη

ρωτνήτατα τφόη

κουσσερήντετού

229

your neighbours

τους γειτόνάς σου.

βιτζήνλλη ατέη

κωμσσίητε τφόη

φκίντa του.

230

and send

και να στείλεις

σσή σεπητρέτζη

ή τά πούστησσ

εδέ τανταρκόνσσ

231

warm meat

ζεστό φαγί

κάλτa γκέλλa

τώπλα μάντζα

τaγκρόχaτ κέλλa

232

to the sick

εις τους αρρώστους

λά λέντζιτζη

νά μπώλνητε

μπα τaσaμούρατ

233

that they may have pity upon

διά να σου συγχωρούν

τρά σεσλιάρτα

ζά τά τύ πρόσταατ

κή τà τaντίεννa

234

your parents.

τους γονείς σου.

πaρήντζιλλη ατέη.

ρωτνήννατα τφόη.

πaρήντaτ τού.

235

 

Πέρσυ και φέτω

Άννου σσή έσταννου

Λάννη ή κωτινάα

Βγιέτ, εδέ σηβγιέτ

236

 

τα πωρικά

πωάμιλλε

γιεμήσσητε

πέματ

237

 

εγίνηκαν

σεφέτζερα

σεστώρια

ουμπάνa

238

 

παντού

ιουτζητώ

σέκατε

κουτώ

239

 

εις όλα τα μέρη.

τρουτούτε πàρτζηλλε.

νά σήτε στράννα.

μπà τa γκίθα βήσετ.

240

 

Όμως

Μà

Τόκου

Πώ

241

 

ακρίβεια μεγάλη

σκουμπέτε μάρε

σκάπια κώλεμα

στρεντaτήρ εμάδε

242

 

εστάθηκε

στατού

στώη

ντένν

243

 

εις το γέννημα.

τρού γίπτου.

βώ ζήτωτο.

μπά τρήθετ.

244

 

Και κλαίουν

Σσή πλàγκου

Ή πλάτζαετ

Εδέ κιάϊννε

245

 

μικροί και μεγάλοι.

νκίτζη σσή μάρη.

μάλλη ή κώλεμη

τεβέκιλ ετaμαδένν.

246

 

Ότι πεινούν

Κà λaέστε φοάμε

Ότι σέ κλάτνη

Σέ ιάνα ούρατ

247

 

και δεν έχουν

σσή νού άου

ή νέμαατ

εδέ σκάννa

248

 

με τι να αγοράσουν.

κού τζή σεκούμπαρα

σω στώ τά κούπαατ.

με σέ τa πλέννα.

249

 

Και τα μικρά παιδία

Σση νίσλλη φιτζόρη

Ή μάλητε ντέτζα

Εδέ διέμτa ταβέκηλτ

250

 

φωνάζουν

στρίγκα

βήκαατ

θaρέσινα

251

 

έως εις τον ουρανόν.

πάνου ντζέρου.

τούρη ντό νέπωτ.

γκήρ μπa κίελτ.

252

 

Ότι γυρεύουν

Κά καίτa

Ότι σάκαετ

Σέ κaρκόννa

253

 

τροφήν

χράντa

ράνεννιε

τουσκούερ

254

 

και δεν τους δίδει

σσή νού λατά

ή νεμου τάβατ

εδέ νού κουϊέπ

255

 

ουδέ κανένας.

τζηνιβά.

νίκοη.

άς νερή.

256

We have

Έχομεν

Αβέμου

Ήμαμμε

Κκέμη

257

two vineyards

δύο αμπέλια

τάω γίννη

τβά λόζια

ντιού βρέστa

258

and they are full

και είναι γεμάτα

σσή σούντου μπλίννε

ή σέ πώλνα

εδέ γιάννa πλιότ

259

of grapes

από σταφύλια.

τέ αούa.

οτ κρόσγιε.

πέ ρούσσ.

260

but

Μόνον

Μά

Τόκου

Πώ

261

they are not yet ripe

ακόμα δεν έφθασαν

νίκα νού ατζιούμσιρa.

ούστε νέ φτάσαατ.

εδέ νούκ ουαρίννa

262

and I will wait

και θελ να καρτερώ

Σσή βά σέ αστέπτου

Ή και τζέκαμ

εδέ τώ τà πρέσ

263

some time

καμπόσον καιρόν

πουτζένa ζaμάνε

τρούα ζάμαν

τζà ζαμάν

264

until they ripen

έως να φθάσουν

πàν σέ ατζιούγκa

τούρη τά φθάσαατ

γκέρ ταρίχεννa

265

well,

καλά.

γκήνε.

χάρνω.

μήρa.

266

and then

Και τότε

Σσή ατούμτζια

Ή τώγασσ

Εδέ ατaχέρa

267

when they become sweet

σαν γλυκανθούν

κάρα σεντουλτζιάσκα

κώκα τά σεουπλάτζαρτ

σή τaμπλεσόχενa

268

I will moisten

θελ να μουσκεύω

βά σέ μόλλιου

κέ μάκαμ νά κησναμ

τώ τa ννιόμ

269

the vat

την καρούταν

σεσέγκα

σέκωτ

καρούτaνα

270

and the barrels

και τα βαένια

τσή μπούσλε

ή μπόσφητε

εδέ βόζατ

271

in order to fill them

διά να τα γεμίσω

τρά σέ λεούμπλου

ζά τά ή πώλναμ

κή ταμπούσσ

272

up to the top;

έως απάνω.

πàν στεσούπρα.

τούρη κώρρε.

γκήρ σίπaρ.

273

when they boil (ferment)

Και αφ' ου βράσουν

Σσή κάρα σεχιάρπα

Ή σέτ κώκα ταβάραατ

Εδέ σιτaζήεννα

274

forty days

σαράντα ημέραις

πατρουτζίτζη τετζήλε

τζετήρτεσετ ντνή

ντουζέτ ντήτ

275

I will throw

θέλ να ρίξω

βά σέ αρέκου

καί φάρλιαμ

τώ τaχέθ

276

the first wine

το πρώτον κρασί

πρώτλου γήνου

πàρβατω βήνω

ταπaρενa βέρa

277

into a barrel.

εις ένα βαένι.

τρού ούννa μπούτε.

νά έτνα μπότζφα.

ντà ννή βόζε.

278

 

Ευγήκα εις την αγοράν

Γσσίη λά πaζάρε

Ίζλεκωχ νά πάζαροτ

Ντώλα ντà παζάρ

279

 

και ίδα

σσή βιτζούη

ή βίτωχ

εδέ πάσσα

280

 

πολύ πλήθος

μούλτa κίντa

μνόγου σφέτ

σούμμα μελεκέτ

281

 

από ανθρώπους

τέ οάμιννη

οτ λούγη

πέ ννιέρεζ

282

 

και εσιάστησα.

στή τζιχτισίη.

ή σεσάστησα.

εδέ ουσσιαστήσ.

283

 

Τώρα θελ να αγοράσω

Τώρα βασεκούμπa

Σέκα κούπαμ

Τασσί τώ τaμπλέ

284

 

μίαν αρμάθαν

ούννου μπαέρου

έτνα νήζα

ννή βάρε

285

 

από σύκα νωπά.

τέ χύτζε ταζέη.

οτ σμώκφι πρέσνη.

πέ φύκκ τάζε.

286

 

Δια να τα πηγαίνω

Τρά σελετούκου

Ζά τά νώσαμ

Κή τυσπίε

287

 

εις την φαμιλίαν μου

λά φουμέλια αμεά

νά τζέλιατα μόη

ντà φaμίετ τέμε

288

 

να τα τρώγουν.

σέ λέ μάκa.

τά η ιάταετ.

τηχαννa.

289

 

Και να πάρω

Σηή σέ λλιάου

Ή τά ζάμαμ

Εδέ τaμάρ

290

 

λάδι και ελαίς

ουντουλέμνου σσή μάσηνε

μάσλω ή μάσληνκι

βάη εδέ ουλλήν

291

 

φακήν και ρεβίθι

λύντε σσή τζεάτζιρε

λεστα ή σλάντωκ

κρώσσ εδέ κίκερa

292

 

και φασούλι γερό

σσή φαδούλλιου τανατόσ

ή κράχ στραβο

εδέ φασούλσσa ντοσσ

293

 

διά να τα έχω

τρà σέ λεάμου

ζά τά ήμαμ

κή τηκάμ

294

 

διά ταις σαρακοσταίς.

τρà παρέσηνι.

ζά πόστητε.

πρà κρέσματ.

295

 

Και εις ταις εορταίς

Σση τρού σαρπaτόρη

Ή βώ πραζνήζτητε

Εδέ ντà aκρέμτετ

296

 

να μη πίωμεν

σέ νού πέμου

τά νέ πίεμε

τà μόσ πίεσμη

297

 

πολύ κρασί

μούλτου γήνου

μνόγου βήνω

σσιού a βέρα

298

 

με τους φίλους.

κού οάσπιλλη.

σώ πριατέλλητε.

μέ μίκητ . μίκητ

299

The sick man

Ο άρρωστος

Λέντζετλου

Πώλνιοτ

Η σaμούρη

300

if he wishes

αν αγαπά

σέ βρούρη

άκω σάκατ

ντà τάσστa

301

to be cured

να ιατρευθεί

σέ σεγιτριψ άσκα

τά σελέκφατ

τà σσaρόετ

302

let him not eat

να μη τρώγει

σέ νού μάκa

τά νέ ιάτητ

τà μόσ χάη

303

walnuts

καρύδια

νούτζη

ώρεη

χάρρα

304

and nuts

και λευτοκάρια.

σσή αλλούνε.

ή λέσνητζι.

εδέ λιάηθη.

305

but eat

Αμή να φάγει

Μά σέ μàκα

Τόκω τά ιάτητ

Πώ τaχάη

306

almonds

αμύγδαλα

μύγδαλε

μπάτεμη

μπαΐμε

307

pears and apples

απύδια και μήλα

κόρτζε σσή μεάρε

κρούσση ή ιάπολκη

ντάρδα εδέ μόλλα

308

and guard himself

και να φυλαχθεί

σσή σεβλεάκε

ή τα σεβάρτη τζίνβατ

εδέ τaρούχετ

309

from chesnuts

από κάστανα

τέ γκaτàννε

οτ κώστενη

πέ γκaστένιασσ

310

from cucumbers

από αγγούρια

τέ καστραβέτζη

οτ κράσταητζι

πε κρασταβέτζ

311

from melons

από πεπώνια

τέ πέπεννι

οτ τύννι . πέπωνι

πε πχιέπaρατ

312

from water-melons

από καρπούζια.

τέ χιουμaνίτζη.

οτ λούπενιτζη.

πε καρπούζησσ.

313

for all these

Ότι όλα ετούτα

Κà τούτε αΐστε

Ότι σήτε όβηε

Σέ γκίθ κατώ

314

do ill (harm).

κάμνουν αχαμνά.

φάκου ρaς.

τζήναετ λώσσω.

μπάηνa κέκκη.

315

Onions

Τα κρομύδια

Τζιάπιλλε

Κρόμυττε

Κιέπaτa

316

leeks

τα πράσα

πράσλλη

πράσητε

πρέσστa

317

soften

απαλύνουν

μωάλλε

ομέκναετ

σπούτινα

318

the throat

τον λάρυγκα

κaρκaλάνλου

γκàλωτ

γκρουμάζνa

319

and warm

και ζεσταίνουν

σσή γκaλτζέσκου

ή τόπλιβατ

εδέ κρόεννa

320

the body.

το κορμί.

τρούπλου.

σνάκατα.

τρούπνa.

321

 

Με το δεξιό χέρι

Κού ντριάπτα μàννa

Σώ τέσνατα ράκα

Με τέρa τaτιάθτα

322

 

να πιάσεις

αέ ακάτζη

τά φάτησσ

τά ζέσσ

323

 

το βελόνι

άκλου

ίγλατα

κελπέρaνa

324

 

και την ψαλλίδαν.

σσή φοαρφίκα.

ή νοζήτζατα.

εδέ γκaρσσέρaνa.

325

 

Και με το ζερβό

Σσή κού στέγκου

Ή σώ λέβατα

Εδέ μέ τà μέγκρητ

326

 

να κρατείς

σέ τζέννη

τά τέρζησσ

τà μπάσσ

327

 

το ποτήρι

σκάφα

τζάσσατα

κούπaννa

328

 

διά να κεράσεις

τρά σέ τόρη

ζά τά σλόυζησ

κή τaστίεσσ

329

 

κρασί και ρακήν.

γήνου σσή ρaκύε.

βήνω ή ράκια.

βέρa εδέ ρακκί.

330

 

Ειδέ αγαπάς

Μά σέ βρούρη

Ή άνω λούπησσ

Εδέ ντακιόφτ σετώ

331

 

να στρωθείς

σέ τεαστέρη

τά σεπόστελησσ

τà στρώχεσσ

332

 

εις την τέχνην σου

τρου ζaνάτια ατά

νά φτόητο ζάναατ

μπa ζανάτ τόντε

333

 

να μη περιπατείς

σέ νού ίμνη

τά νέ χότησ

τà μόσ έτζaνσσ

334

 

εις τους γάμους

λά νούμτζη

νά σφάτπητε πράκωητε

μπà τaτμaρατ

335

 

εις τούς χορούς

λά κόρουρη

νά χόρωητε

μπà βάλετ

336

 

εις τα συμπόσια

λά ζιαφέτζη

βώ ζιαφέτητε

ντà πρaκωστίρατ

337

 

εις τα τραγούδια

λά κàντιτζε.

πώ πέσμητε.

ντà κàνγκaρατ.

338

 

Αμή να σκύψεις

Μά στεαπούνη

Τώκου τά πώβετησσ

Πω τà ούνισσ

339

 

το κεφάλι σου

κάπλου ατέου

κλάβατα τφόϊα

κρούετ τàντε

340

 

κάτω

γκιόσου

τόλλω

πώσστ

341

 

και να τελειώνεις

σσή σεσκουλουσέστη

ή τά τελείωσασσ

εδέ τaμπαρώνσσ

342

 

ταις δουλειαίς σου

λούκαρλε ατάλε

τφόητε ράπωτη

πούναρτα τετού

343

 

μοναχός σου.

σίγκουρου τύνε.

σάμ τό.

βέτεμ τύ.

344

 

Εις τον αιγιαλόν

Πρέ πούτζα

Νά κράϊοτ

Μπà μπούζaτ

345

 

της θάλασσης

τέ αμάρε

οτ μόρενω

ντà τέτητ

346

 

ηύρα ένα καράβι

αφλάη ούνου κάτεργου

νάητωχ έτεν γκεμία

γκιέττα ννή γκεμή

347

 

τζακισμένο

φρέμτου

σκάρσσενο

τaθούερ

348

 

και φοβήθηκα

σσή με φρικάη

ή σε ζάστρασσηχ

εδέ ουφρικασούασσ

349

 

να ρίξω το δίκτυ

σέ αρούκου βλάκλου

τά φàρλιαμ βλάκωτ

τà χιέδ βλάκ μρέζα

350

 

διά να κυνηγήσω

τρά σέ αβήνου

ζά τά λώϊαμ

κή τà γκιούαν

351

 

μεγάλα οψάρια.

μάρη πέστη.

κόλεμη ρίμπη.

τaμαδιένν πέσκ.

352

 

Όμως θέλ να εμπαίνω

Μά σέ ίντρου

Τόκου βλέζαμ

Πώ τώ ταϊούν

353

 

εις ένα καΐκι

τρού ούνa κaΐκα

νά έτεν τζούνν

ντά ννή καΐκ

354

 

διά να απεράσω

τρά σέ τρέκου

ζά τά πώμηναμ

κή τà σκόνν

355

 

από την άκραν

τέ πρεμάρτζημε

οτ κράϊοτ

γκà ιάνaσa

356

 

έως οπού να φθάσω

πàν σέ ατζιούγκa

τούρηντα φθάσαμ

γκιέρ ταχαρήνου

357

 

τους συντρόφους μου.

σόσλη αννέη,

τρουζήνατα μόη.

σσιόκατ τεμού.

358

 

Δια να πλέωμεν

Τρά σέ αβουζίμου

Ζά τα πλήβαμε βόζημε

Κή τά νοτόγ

359

 

μαζύ

ντεατούνου

ζάετνω

μπάσκa

360

 

και να γλυτώσωμεν

σσή σέ σκaπàμου

ή τά οτκίναμε

εδέ τà σπιτόννμa

361

 

από τα κύματα

τέ ταλάτζa

οτ μπρανόητε

πέ ταλάζερασσ

362

 

και από τους ανέμους.

σσή τέ βίντουρη.

ή οτ βέτροητε.

εδέ πέ ιέρασσ.

363

 

Ο φρόνιμος

Φρόνιμλου

Μάτρηοτ

Ιούρτη

364

 

έτζη κάμνει

ασσήτζε φάτζε

τάκα τζίνητ

αστιού μπàν

365

 

και γλυτώνει

σσή σκάπa

ή ότκινατ

εδέ σπιτόνν

366

 

από όλα.

τέ τούτε.

οτ σφίτε.

γκà τaγκίθα.

367

 

Έχω εις τον κήπον μου

Άμ τρού καρτόννα αμεά

Ίμαμ νά πάλτζα μοη

Κάμ ντà κόφστa τέμ

368

 

μίαν συκήν

ούνου χίκου

έτνα σμόκβα

ννή φύκκ

369

 

μίαν καρυδιάν

ούνου νούκου

έτεν όρεφ

ννή άρρa

370

 

μίαν απυδιάν

ούνου κόρτζου

έτνα κρούσσα

ννή τάρδa

371

 

μίαν μηλέαν

ούνου μέρου

έτνα ιάπολκα

ννή μόλa

372

 

μιίαν κερασιάν.

ούνου τζιρέσσιου.

έτνα τζέρεσνα.

ννή κερσσή.

373

 

Έχω

Άμ

Ίμαμ

Κάμ

374

 

και μελίσσια πολλά

σσή στούκκη μούλτζη

ή ούλιστα μνόκου

εδέ μπλέτ σσούμα

375

 

και κάμνω

σσή φάκου

ή τζίναμ

εδέ μπàνν

376

 

πολύ μέλι

μούλτου ννιέρε

μνόκου μέτ

σσούμα μιάλτ

377

 

και αγιοκαίρι.

σσή τζιάρa τετζιάρa.

ή βόσωκ.

εδέ ντιούλ.

378

 

Και πωλώ

Σσή βίντου

Ή πρότααμ

εδέ τιέσσ

379

 

τον χρόνον

τρού άννου

νά κότινα

ντà μότ

380

 

από μίαν κερέαν

κάτε ούνου πάρτε

πώ έτνα στράννα

γκαννή άννε

381

 

και φυλάγω

σσή βλεκιου

ή τζούαμ . βάρταμ

εδέ ρούανν

382

 

και διά λέγου μου.

σσή τρά βέτεα αμεά.

ή ζα μένε.

εδέ πρέ βέτε.

383

 

Τώρα έβαλα

Τώρα μπακάη

Σέκα κλατωχ

Τασσή βούρρα

384

 

δύο μαστόρους

τόη μάστορη

δβέ μάστορι

τιού μιέστaρ

385

 

διά να σκάψουν

τρά σέ αρέμα

ζά τά κόπαατ

κή τà ρμίεννa

386

 

δύο αυλάκια

τόη τράπουρη

δβά χàντεκα

τιού χεντεκ

387

 

διά να έρχηται

τρά σέ γή α

ζά τά ίτητ

κή τà βγιέν

388

 

πολύ νερό

μούλτa άπa

μνόκου βότα

σσούμα ουϊε

389

 

και να ποτίζηται

σσή σεατάπa

ή τά σεβάτητ

εδέ τà βατητετ

390

 

ο κήπος.

καρτύννα.

μπάχτζετα.

κόφστα.

391

 

Με πονεί το μέτωπον

Μέ τωάρε φρέμτια

Με πόλιτ τζέλωτ

Μà δέμ μπàλα

392

 

ότι με εβάρεσε

κά μέ ακουτή

ότι μέ ούτρη

σέ μà κοτίνη

393

 

μία γερόντισα

ούνvα μοάσουε

έτνα στάρα

ννή πλιάκa

394

 

με την γροθιάν

κού σσούπλου

σύ τουπανήτζα

μέ γρούστητ

395

 

και μου έτρεξε

σσή ννί κουρà

ή με τέτζε

εδέ μa ρώθ

396

 

πολύ αίμα

μούλτου σàντζε

μνόκου κàρφ

σσούμα γκιάκ

397

 

από την μύτην.

τέ νάρρε.

ότ νόσοτ.

πέ χούντετ.

398

 

Πήρα τον ιατρόν

Λοάη γιάτουρου

Ζέτωχ χέκιμοτ

Μώρα χεκίμνa

399

 

και μου σταμάτησε

σσή ννιά κουμτινà

ή μέ ζάπρα

εδέ μού πουσσόη

400

 

το αίμα.

σàντζελε.

κàρφοτ.

γκιάκνa.

401

 

Τώρα με πονεί

Τώρα με τωάρε

Σέκα μέ πόλητ

Τανύ μαδέμπ

402

 

μία δοντούρα

ούνου μaτιάω

έτεν κàτνητ

ννή δαμπάλλa

403

 

και ένα δόντι

σσή ούνου τόντε

ή έτεν ζάπ

εδέ ννή δàμπ

404

 

και θέλ να το ευγάλω

σσή βασελλε σκότου

ή η ίζβαταμ

εδέ τωτηνζέρ

405

 

ότι δεν ημπορώ

κά νού πότου

ότι νέ μόζαμ

σέ νούκα μούντ

406

 

να υποφέρω

τέ αραύτου

τά τέρπαμ

τà ντουρόνν

407

 

από τον πόνον

τέ τέρρου.

οτ μπόλια.

γκαχά τà δέμπουρητ.

408

 

Και είμαι εις το στρώμα

Σσή έσκου τρουστιρούτου

Ή σούμ νά ποστέλιατα

Εδέ ιάμ ντà τa στρούαριτ

409

 

πλαγιασμένος

μπaκàτου

λέκνατ

ιρέννa

410

 

δυνατά αχαμνά.

βαρτός ούρούτου.

μνόκου λώσσω.

σσούμα ιλλίκ.

411

 

Με την παλάμην

Κού πάλμα

Σώ σέππα πέτα

Μέ σσιουπλιάκα

412

 

να μετρά

σέ μίσουρη

τά μέρησσ

τà μάτσσ

413

 

και με τα δάκτυλα

σσή κού τζέτζιτιλλε

ή σώ πάρστητε

εδέ μέ γκίστaρατ

414

 

να βαρείς

σέ ακουτέστη

τά μπίεσσ

τa πίεσσ

415

 

τον αυλόν

φλουϊάρα

σιουπέλκατα

φούελητ

416

 

και με τον αγκώνα

σσή κού κότλου

ή σώ λάκοτ

εδέ μέ μπaριούλτ

417

 

να σπρώξεις

σέ πίντζη

τά τούρκασσ

τà σούνσσ

418

 

τους κακούς.

ρàΐλλη.

λόσσητε.

τακaνίτa.

419

 

Όταν σε πονούν

Κάντου τέ τόρρου

Κώκα τέ πόλιαετ

Κούρ τa δέμπaννε

420

 

τα ομμάτια

όκκλη

ότζητε

σιούτa

421

 

το στόμα

κούρρα

ούστατα

γκώϊα

422

 

το στήθος

κέπτουλου

κράτητε

γκιόκaσι

423

 

ο ομφαλός

μπουρίκλου

πάπωκοτ

κaρθίζα

424

 

τα κόκκαλα

οάσιλλε

κόσκητε

έστaρατ

425

 

τά γόνατα

τζινούκλιλλε

κωλέντζητε

γκιούννατ

426

 

οι άντζες

πούλπηλε

μπάλταρη

πούλπατ

427

 

η πτέρνα

κaλκàνλλου

πέτιτζατα

θέμπαρα

428

 

σκόρδο

άλλιου

λούκ

χούδaρ

429

 

να μη φας

σέ νού μàτζη

τά νέ ιάτησσ

τà μόσ χάσσ

430

 

και έτζη

σσή ασσήτζε

ή τάκα

εδέ αστιού

431

 

υγιαίνεις.

τεσa aτουσσέτζη.

όστρα βησσ.

σaντόσσεσσ.

432

Whoever loves

Όποιος αγαπά

Καρετζητώ βà

Κώη λούμπητ

Κούσσ τώ

433

to frequent

να συχνάζει

σέ ούρτινa

 

 

434

the church

εις την Εκκλησίαν

λα μπaσιάρικa

νά τζàρκφατα

μπà κύσσ

435

it behoves him to have

πρέπει να έχει

πριψιάστε σε αΐμπa

πρίλεκατ τά ίματ

γκιάν τà κέτ

436

the fear of God

τον φόβον του θεού

φρίκα αλ τουμνιτζàου

στράχοτ νά γόσποτ

φρίκανα περaντίσa

437

and not to go

και να μη πηγαίνει

σσή σέ νού σετούκa

ή τά νέ χότητ

εδέ τà μόσ βέη

438

empty,

άδειος

κολλου

πράζνεν

μπράζητ

439

but to take a wax-candle

αμή να πάρει κηρί

μά σέ λλιά τζιάρa

τόκου τα ζέμητ σφέστα

πώ τà μάρ κερί

440

and light it

και να το ανάψει

σσή σε ο απρίντa

ή τά γώ ζάπαλητ

εδέ τà ντέζνε

441

before the saint

ομπροστά του αγίου

τενέντια α άγλουη

πρέτ σφέτετζουτ

πραοάρα σσέντητ

442

ant to carry

και να φέρει

σσή σέ ατούκα

ή τά τώνεσητ

εδέ τà σίελ

443

to the priest

εις τον παπάν

λά αφέντουλου

νά πόποτ

ντà πρήφτου

444

offerings

προσφοραίς

πισκούρου

πρόσκουρη

μέσσρα

445

that he may pray

διά να παρακαλεί

τρα σέ πaλακρaσιάσκα

ζά τά μόλητ

κή τà λιούτετ

446

to God

εις τον θεόν

λά τουμνητζàου

νά κώσποτ

ντà περaντήτ

447

for (his) sins

διά ταις αμαρτίαις του

τρà στιάψηλλε αλούη

ζά νέκωητε κρέχωη

πρa γκιουνάχετ ατή

448

and take

και να πάρει

σσή σέ λλιά

ή τά ζέμητ

εδέ τà μάρ

449

antìdhoro

αντίδωρον

νάφουρα

νάφωρα

ναφέρ

450

and ìpsoma.

και ύψωμα.

σσή πaναγίε.

ή ύψωμα.

εδέ υψώμ.

451

The sìmandro

Το σήμανδρον

Τωάκα

Κλεπάλωτο

Τόκα

452

strike

να το κτυπάς

σέ ο αγκουτέστη

τά κώ μπίεσσ

τά μπίεσσ

453

with hammers

με σφυρία

κού τζόκουρη

σώ τζενκάνητε

μέ τζεκύτζητ

454

new

καινούργια

νάω

νόβη

τàr ρήνν

455

that there may be collected

διά να μαζωχθούν

τρά σέ ατούννa

ζά τά σεμπέραετ

κή τa μπλίδεννα

456

all (persons) under the (church) roof

όλοι εις την στέγην

τότζη τρά στριάχα.

σφήτε βώ στρέχατα.

γκίθα μπà στρέχ.

457

and afterwards

και ύστερα

Σση τεαπόια

Ή σέτνε

Εδέ πασαντάη

458

go

ας εμβαίνουν

λά σέ ίντρα

νέκα βλώζαετ

έ tà χούιννα

459

to the seats

εις τα στασίδια

τρού σκάμνε

βώ στόλωητε

μπà θρόνντa

460

to play

διά να προσευχηθούν.

τρά σέ σεγκλίννα.

ζά τά σεμόλιαετ

κή τà φάλεν.

461

 

Όμως πρώτα

Μά μανaΐντε

Τόκου νάπρετ

Πώ πaρπάρα

462

 

να βάλεις

σέ μπάτζη

τά λάασσ

τà βέσσ

463

 

κανένα δούλον

βέρου ιουσμικιάρου

νέκση χούζμικιαρ

ντοννή χουζμικιάρ

464

 

διά να φουκαλίσει

τρà σέ αρνιάσκa

ζά τά μέτητ

κή τà φσίενν

465

 

όλαις ταις γωνίαις.

τούτε κιόσσιλε.

σφήτε κιόσσηννια

γκηθ κιόσσετ

466

 

Και τα παράθυρα

Σσή πιντζέρa

ή πεντζέρητε

εδέ πεντζέρετ

467

 

να τα κολλήσεις

σέ λέ αληκκέστη

τά ή λέπησσ

τή γκίτζ

468

 

με ζουμί

κού τζάμα

σώ σώκ

με λεγκ

469

 

από πίτυρα

τέ τέρτζε

οτ τρίτζητε

πέ κρούντεσσ

470

 

διά να ξεκολλήσουν.

τρά σενού σετεσλικιάσκα

ζά τά νέ ότλεπατ.

κήτα μέσ σκολίτεν.

471

Grieve not

Να μη λυπηθείς

σέ νού τενβιρίνη

Τά νέ σεούζαλβησ

Τà μές χελμίεσσ

472

because you have not gained

διατί δεν εκέρδησες

κατρατζή νού αμηντάσση

ζάστω νέ καζάντισα

ωέ νούκα φητόβε

473

this road (journey)

αυτήν την στράταν

αΐστε κάλλε.

όβοη πάτ.

κaτà ούδα.

474

for again

ότι το κέρδος

Κά αμιντάτεκλου

Ότι καζαντισέννετε

Σέ φυτίμη

475

and loss

και η ζημία

σση ζνία

ή ζάροτοτ

εδέ ζαράρη

476

walk together;

περιπατούν μαζύ.

ίμνa τεατούνου.

χότατ ζάετνω.

έτζaινa μπάσκa.

477

but rejoice,

Αμή να χαίρησαι

Μά σετεχaρισέστη

Τόκου τασεράτβης

Πώ τa κaζόχες

478

because

διατί

κατρaτζή

ζάστω νέ καζάντισα

ψέ

479

you have found your house

ηύρες το σπήτι σου

αφλάσση κάσα ατά

νàητε τφόιτα κού

γκέτε σταπήνa τέντε

480

entire

ακέραιο.

ντριάκa.

τζέλα.

τaτέρα.

481

and (that) have escaped

Και εγλύτωσαν

Σσή σκaπάρε

Ή οτκίναα

εδέ σπιτούανa

482

your children

τα παιδία σου

φιτζόρλλη ατέη

τέτζατα τφόη

δγιέμτα τιού

483

from the measles

από την αστράκαν

τέ προυχουγίτζα

οτ σήπανιτζα.

γκά φρούδη

484

from the small-pox.

από την ευλογιάν.

τέ μaλτζιάτζε.

οτ καζάμακοτ

γκά λία.

485

 

Η γυναίκες

Μουλλέρε

Ζένητε

Γκράτa

486

 

και η νύμφαις

σσή νβέστιλλε

ή νεβέστητε

εδέ νούσετ

487

 

και τα κορήτζια

σσή φέτλε

ή τζούπητε

εδέ τζούπατ

488

 

ας γνέθουν

λά σέ τσάρκa

νέκα πρέταετ

λέ τaτίρνa

489

 

με την ρόκαν

κού φούρκου

σώ φούρκατα.

μέ φούρκα

490

 

με το αδράκτι.

κού φούτλου.

τώ βρετώωτα.

μέ μπόστητ.

491

 

Και το μετάξι

Σσή σύρμα

Ή κοπρίνατα

Εδέ μαντάφσση

492

 

και το βαμβάκι

τσή πουμπάκλου

ή πάμπουλοτ

εδέ φυτίλη

493

 

ας το υφαίνουν.

λά σέ λουτζάσa.

νέκα κώ τκάϊατ.

λέ τά μπàηνα ντέ βέκαητ.

494

Thieves

Οι κλέπται

Φούρλλοι

Χαραμίητε

Χαραμίτa

495

rob in the night

κλέπτουν την νύκτα.

φούρa νοάπτια.

χράταετ νόκιατα.

βγιέδινa νάτaνa.

496

robbers

Και οι λησταί

Σσή χaρaμίσλλη

Ή χαραμίητε

Εδέ κουρàρaτε

497

issue out in the day

ευγαίνουν την ημέραν

έσου τζούα

ιζλέζαετ τέννια

ντάλληνa τήτaνa

498

and walk

και πατούν

σσή κάλπa

ή κάζαετ

εδέ σκέλληνa

499

the high-ways.

τα καρβάνια.

κaρβένλεε.

καρβάνητε.

καρβάνατ.

500

The judges (Kadìs)

Αμή οι κρηταί

Άμ κaτάσλλη

Τόκου

Πώ κατηλάρατ

501

and Pashas

και οι πασάδες

σσή πaσaλάρλλη

ή πασάητε

εδέ πάσαλάρaτ

502

strip

γυμνώνουν

τισποάλλε

ουγόλβαατ

σβέσσννa

503

the word (public),

τον κόσμον.

τουννιάια.

σφότοτ.

γιέτaνa.

504

and the Archons

Και οι άρχοντες

σσή άρχονσζιλλ

Ή άρχόντιτε

Εδέ κοτζαπάσσιτa

505

artfully

με καλήν τέχνην

κού μπούνα ζaνάτε

σώ χάρεν ζάνατ

μέ τaμήρ ζανάτ

506

drink the blood

πίνουν το αίμα

μπιά σέντζηλε

πίατ κàρφοτ

πίννα γιάκνa

507

of the poor;

των πτωχών.

α οάρφaνλορ.

νά σήρομασητε.

εβάρφaρετ.

508

for this

Διά ετούτο

Τρà aΐστa

Τά τώα

Παντάε

509

is angry

θυμώνεται

σενa αϊάστε

σελιούητ

ζaμaρώετa

510

God

ο θεός

τουμνητζàου

γόσποτ

περaντία

511

and chastises us

και μας παιδεύει

σσή νά πιδιψιάστε

ή νέ μάτζητ

εδέ νέ μουντών

512

with sickness

μα ασθένειαις

κού λaγκόρη

σώ μπόλλεστη

μέ σaμούνταρα

513

with plague

με πανούκλαν

κού πούσλλε

σώ τζούμα

μέ μουρτάϊε

514

with contagion

με λοιμικήν

κού ννιάτζε

σώ μπωΐτζα

μέ λιαγκήμ

515

with sudden

με αιφνήδιον

κού έξαφνa

σώ νέζναεννω

μέ πρàννιερα

516

death.

θάνατον.

μοάρτε.

ουμίραννε.

μόρτ.

517

When rises

Όταν ανατείλει

Κάντου λουτζιάστε

Κώκα ούγρεητ

Κούρ ντέλλ

518

the sun

ο ήλιος

σοάρλε

σàνζετo

τιέλλη

519

open

να ανοίγεις

σέ τεσφάτζη

τά ότφορησσ

τà χάπωσσ

520

your windows.

ταις θύραις σου

ούσσιλε ατάλλε

βράτητε τφόη

ντούερτ ετούα

521

 

με τον σύρτην

κού κaτaλάχτουλου

σώ κλάπατα ζαβάρωιτζα

μέ λός

522

 

και έτζι

σσή ασσήτζε

ή τάκα

εδέ αστιού

523

 

δεν παθαίνεις τίποτε.

νού πάτζη τζιβά.

νέ πάτησσ νίστω

νούκa πaσών γκικάφσ.

524

 

Όταν έχεις

Κàντου άη

Κώκα ίμασσ

κούρ κκέ

525

 

σπυρία εις τον ώμον

καρίτζa πρε νούμερε

ζàρια νά ράμωτο

κέκκιε μπà κράχατ

526

 

να φτιάνεις

σε αντάρη

τà νάπραησσ

τà ντaρτόνσσ

527

 

αλοιφήν

μεγλέμε

μέχλεμ

μεγλέμ

528

 

και να αλοίφησαι

σσή τέ ούντζη

ή τά σεμάσκασσ

εδέ τa λιούεννσ

529

 

με μυελόν

κού μaντούa

σώ μόζοκ

μέ τριού

530

 

διά να σου φύγει

τρà σε σφούκa

ζά τά τυπόπεγνατ

κή τà ταΐκαν

531

 

εκείνη η βρόμα.

ατζιά μπουτοάρε.

τοΐα σμàρτα.

αϊώ κελπaσίρa.

532

The itch

Και η ψώρα

Σσή ρàννια

Ή κράστατα

Εδέ σκέπεα

533

is driven away

διώχνεται

σέ αγουνιάστε

σέ τέρατ

δπώετa

534

with cinders

με την στάκτην

κού τζιούσσa

σώ πέλπελτα

μέ χύ

535

but only

μόνον

μά

τόκου

πώ

536

when sets

όταν να βασιλεύσει

κàντου σεσκάπιτa

κώκα τάζα ίτητ

κούρ τà περaντόν

537

the sun (at sun-set).

ο ήλιος.

σοάρλε.

σàντζετο.

ντίελλη.

538

The branch

Το κλωνάρι

Τρέμμα

Βέτκατα

Τέκκα

539

of the rose

του τριανταφύλλου

ατρανταφύλλουη

οτ τριαντάφυλοτ

η τρανταφύλaσa

540

has thorns

έχει αγκάθια

άρρε σκίννη

ίματ τàρνιεε

κα γκεμπα

541

but puts forth

μόνον ευγάζει

μά σκοάτε

τόκου ίζβαατ

πώ νιζιέρ

542

beautiful fruit (flower)

εύμορφον καρπόν

μουσσάτου πόμμου

χάρεν ρώτ

μπούκουρ πέμμα

543

and smells well;

και μυρίζει καλά.

σσή ανουρζιάστε κήνε.

ή μύρισατ χάρνω.

εδέ μπήε έρρa μίρa.

544

 

Από το λινάρι

Τέ λίννου

Οτ λένοτ

Πέ λλή

545

 

και από το κανάβι

σσή τέ κά ιπa

ή οτ κόνοποτ

εδέ πέ κàρπητ

546

 

ευγαίνουν στουπιά

έσου τζιούκη

ιζλέκβαατ κάλιζηστα

τάληνa στούππα

547

 

αμή απομένει

μά αρaμάννε

τόκου όστανητ

πώ μπέτ

548

 

τό άλλο καθαρό

αλάντε σπaστρίτa.

τρούκατα τζίστα.

σχιάτaρα εκιρούαρ.

549

(Thus) there are some

Έτζη είναι μερικοί

Ασσήτζε σούντου νaσκàντζη

Τάκα σέ έτνη

Αστιού ιάνα τζά

550

of bad race

από κακήν γενεάν

τέ ράω φàρa

οτ κλώσσ φάρα

πέ σaκaέκε φάρa

551

and these turn out

και αυτοί ευγαίνουν

σσή ατζέλλη έσου

ή τόε ιζλέκβαετ

εδέ ατά τάλληνa

552

clever;

προκομένοι.

προκοψίτζη.

προκόψαννοι.

τaπροκόψουρa

553

for this

Διά ετούτο

Τρà αΐστε

Ζά τώα

Πράν τάη

554

examine not

να μη κοιτάζεις

σέ νού πρέστη

τά νέ κλέασσ

τà μόσ βουστρώνσσ

555

the race,

το γένος

φάρα

άρατα

φάρaνα

556

but consider (take care)

αμή να στοχασθείς

μά σε τεμηντουέστη

τόκου τά σεούμησσ

πώ τaμιντόνεσσ

557

to place

να βάλεις

σέ μπάτζη

τà κλάασσ

τà βέσσ

558

a prudent man

γνωστικόν άνθρωπον

μιντιμέν όμμου

ούμεν τζόεκ

τaμέντζημ ννερή

559

in your house.

εις το σπήτι σου.

τρού κάσσα ατά.

νά φτόετα κούκια

μπά στριπή τέντε.

560

 

Η αρίδα

Σφρέτινλε

Σφαρτέλωτο

Τρούελλι

561

 

τρυπάει

σπριτούντε

τούπητ

σπών

562

 

τα σανήδια.

σκàντουρλε.

στήτζητε

ταράσατ.

563

 

Και το κουρσσούμι

Σσή φaντέκλου

Ή κούρσσουμοτ

Εδέ κορσσούμι

564

 

λαβώνει

πλικουιάτε

κώ ράνισατ

πλιακώσ

565

 

το κορμί.

τρούπλου.

τρούποτ. Σνάγατα

τρούπνa.

566

 

Και ο λόγος

Σσή κριάηλου

Ή σπόροτ

Εδέ φχιάλια

567

 

ο αχαμνός

ουρούτου

λώσσιοτ

ελίγκa

568

 

λυπεί

νβιρίνa

ούζαλβητ

χελμών

569

 

τον άνθρωπον.

όμλου.

τζόεκοτ

ννιερίνa.

570

 

Αμή εσύ

Μά τύνε

Τόκου τύ

Πώ τύ

571

In order not suffer

δια να μη πάθεις

τρά σέ νού πάτζη

ζά τά νέ πάτης

κή τά μόσ πaσόνσσ

572

any thing,

τίποτε.

τζιβά.

νίστω.

γκικάφσσ.

573

and not to be enchanted (by spells)

Και να μη βασκανθείς

Σσή σενού λέη τεόκλλιου

Ή τά νέ σεζέμασσ οτ οκ

Εδε τaμόσ μέρεσσ πεσιού

574

fasten

να κολλήσεις

σέ αλικέστη

τά ζάλεπησσ

σά γκίτσσ

575

to the lintel

εις το ανώφλι

τρού πριάκλου τεσούπρa

νά κόρνιοτ πριάκ

μπά πριά τaσίπaρμη

576

and threshold

και εις το κατώφλι

σσή τρού πριάκλη τεκιόσου

ή νά τόλνιωτ

εδέ μπà τaπρaπόσμιτ πρέ

577

a branch

από ένα κλωνάρι

κάτε ούνa τρέμμα

πώ έτνα βέτκα

γκά ννή τένa

578

of bay

από δάφνην

τέ ταφήνa

οτ τάφηνα

πέ ταφήνε

579

and cedar

και από κέδρον

σσή τέ τζουνάπινε

ή οτ σμρέκα

εδέ πέ τελλήνε

580

and thus you drive away

διά να διώξεις

τρά σέ αγουνέστη

ζά τά τέρασσ

κή τà δπόνστ

581

all misfortunes.

όλα τα κακά.

τούτε ράλλε.

σφήτε λώσσητε

γκίθα τaκàκιατ.

582

 

Όταν να φτιάνεις

Κàντου σέ ατάρη

Κώκα τά νάπραησσ

Κούρ τà ντaρτόσσ

583

 

φορέματα

στραννέ

ρούμπητε. Χάλιστατα

ρώμπε

584

 

να προσέχεις

σέ άη κaστίνa

τά ίμασσ βούμε

τà κκέσσ κουϊτέσσ

585

 

διά να τα κάμεις

τρά σέ λεφάτζη

ζά τά ή τζίνησσ

κή τυμπàνσο

586

 

φαρδέα

λάρτζη

σσίρωκη

τaγκέρα

587

 

και να μη είναι κοντά.

σσή σέ νού χίπα σκούρτε

ή τά νέ μπίταετ κούσση.

εδέ τa μόσ τάνa σκούρτομα.

588

 

Ότι να κάμεις

Κά σέ φάτζη

Ότι τά τζίνησσ

Σέ τà μπàνσσ

589

 

φαρδύ φόρεμα

λάρκα στράννε

σσίρωκα

τaγέρa ρώμπα

590

 

βαστάει πολύν καιρόν.

αραύτa μούλτε ζaμάνε

τραητ μνόκου ζάμαν.

ρων σούμμa ζαμάν.

591

 

Και να ράψεις

σσή σέ κόσση

Ή τά σίεσσ

Εδέ τά κέπηνε

592

 

στενό καβάδι

στρίμπτου κaπλaμà

τέσνα σάϊα

εγκούστα καπλαμà

593

 

ογλίγωρα σχίζεται.

κουρούντου σεαρούπε.

πάργω σεΐσκινβητ

κa τa τζάσσ γκρίσε.

594

 

Και το μακρύ υποκάμισο

Σσή λούγκα κμιάσσa

Ή τάλκα κόσσουλια

εδέ εγκέρα κaμίσσα

595

 

σε κάμνει

τεφάτζε

τετζίνητ

τaμπàνν

596

 

να πεδουκλώνεσαι.

σε τεγκιάτητζ.

τά σεσώπιησσ

τà πεγκόεσσ.

597

 

Μόνο να πασχίσεις

Μά σε τζιλιχτισέστη

Τόκου τα πέτζαλησσ

Πω τaτζιαληστήσσ

598

 

διά να ενδυθείς

τρά σέ τενβέστη

ζά τά σεόπλετζησσ

κή τà βίσεσσ

599

 

με ρούχα τιμημένα

κού βέστε τυννισίτε

σώ σφίτα τζέσνα

μέ τζόχaρα ντέρουμα

600

 

και αν σχίζωνται

σσή σέ αρούψιρε

ή άκω σέ ισκίναετ

εδέ ντa ουγκρίσιa

601

 

πουθενά

ιουβά

νέγτε

γκιακούντ

602

 

να τα μπαλώνεις

σε λεμπέτιτζη

τά ή πρέκαρπησσ

τή αρaνόσσ

603

 

μέ ράματα γερά.

κού χίρε σa aτοάσε.

σώ κόντζη στράβη

μέ πέννια τaσaντόσσ.

604

The hail

Το χαλάζι

Κρàντιννια

Κράτ

Μπρέσσηρι

605

the hoar-frost

η πάχνη

μπρούμμα

σλάνα

μπρούμμα

606

where it falls

οπού να πέσει

ιουτζητώ σέ κάτa

κάτε τά πάτνητ

τέκ τà μπγιέρ

607

destroys the leaves

χαλνάει τά φύλλα

ασπάρτζε φρàντζιλλε

ράσηπετ

πρήσσ φλέτa

608

and the fruit,

και τον καρπόν.

σσή πόμλοου.

ή ρώτοτ.

εδέ πέμνa.

609

but the dew

Αμή η δροσιά

Μά ράωα

τόκου ρώσα

Πώ βέσσα

610

gives strength

δίδει δύναμιν

τà βaρτούτε

τάβατ κούβετ

έτ φουκκή

611

and enters into the root

και εμβαίνει εις την ρίζαν

σσή ίντρa τρού ρaτaτζήνa

ή βλέζητ βώ κόρενοτ

εδέ χίνν ντà ρàννετ

612

that it be not dried up.

διά να μη ξηρανθεί.

τρά σέ νού σεουσούκα.

ζά τα νέ ίσιουσσην.

κή τà θάετà.

613

If you wish

Αν θέλεις

Σε βρούρη

Άκω σάκασσ

Ντà τάσσ

614

to light the oven

να ανάψεις τον φούρνον

σέ απρέντζη τζιράπλου

τά ζάπαλησσ  φούρνανα

τà ντέζησσ φούρaνa

615

throw in

να ρίξεις μέσα

σέ αρούτζη ναούντρου

τα fàρλησσ νάτρε

τà στίεσσ μπρέντα

616

dry wood

στεγνά ξύλα.

ουσκάτε λέμνε.

σούη τάρβα.

τaθάτα ντρού.

617

for the green

Ότι τα χλωρά

Κà βέρτζιλλε

Ότι σουρένητε

Σέ ταννιώματ

618

smoke.

καπνίζουν.

φακου φούκου.

τζάταετ.

τικμόϊννa.

619

 

Και το σπίτι σου

Σηή κάσα ατά

Ή φιούκιατα τφεϊα

Εδέ στaπήκ ιότε

620

 

αν στάζει

σέ κικάρη

άκω κάπητ

ντà πικόνν

621

 

να το σκεπάζεις.

σέ δαμβaλέστη.

τά κώ πόκριεσσ.

τά μπουλιόνσσ.

622

 

Διότι οι σταλαματιές

Κά κίκουτελε

Ότι καπαήτζητε

Σέ πίκατ

623

 

κρημνίζουν

ρaζουέσκου

ούρηβατ

κρεμίσκινa

624

 

τον τοίχον.

μούρρου.

τζήνστοτ στίσετ.

μούρa.

625

 

Το τζεκούρι

Τοποάρα

Σεκίρατα

Σποπάτα

626

 

σχίζει τα ξύλα.

τισίκα λιάμνιλλε

τζέπητ τàρβατα

τζàνν τρούτa

627

 

Και το σκεπάρι

σσή νόκουπα

ή σκέπαροτ

εδέ σκεπάρa

628

 

λιανίζει

τιννίκa

τρόμπητ

κρίνν. Ισκαρόν

629

 

το δαδί

νζάτα

μπωρίνατα

πήσσa a

630

 

κομμάτια κομμάτια

πουκàτζη πουκàτζη

κόμματι κόμματι.

τζόπaρα τζόπaρα.

631

 

Και το πριόνι πριονίζει

Σσή σσιάρα σσίρουιαστε

Ή πίλατα σέτζητ

Εδέ σσιάρα σσαρόνι

632

 

το δοκάρι.

πότανα.

κνέτα.

τράννa.

633

 

Και το σπαθί κόπτει

Σσή κοάρτα τάλλε

Ή σάπια σέτζητ

Εδέ κόρδα πρέν

634

 

τον άνθρωπον

όμλου

τζέεκοτ

ννιερίννa

635

 

και το μικρό μαχαίρι

σσή ννίκλου κουτζούτου

ή μάλιοτ νόσσ

εδέ τa βογaλια θίκα

636

 

κόπτει τα νύχια.

τάλλε ούγκλιλε.

σέτζητ νόκτητε.

πρέτ θόνντα.

637

 

Όταν να πλύνεις

Κàντου σέ λάη

Κώκα τα ίσμιεσσ

Κούρ τaλιάννσσ

638

 

το στρώμμα σου

στιρούτλου ατέου

πώστελια τφώϊατα

τaστρούαρητ τέντε

639

 

και το πάπλωμά σου

σσή ιουρκάνλου άτεου

ή όργανωτ τφόη

εδέ γιοργάνα τέντ

640

 

να τα ρίξεις

σέ λεαρούτζη

τα ή φάρλησσ

τά στίεσσ

641

 

εις την νεροτριβιάν.

τρού τριστιάλα.

νά βαλάητζα.

μπà τρεστήλ.

642

 

Και έτζη πλύνονται

Σσή ασσήτζε σελά

Ή τάκα σεμίαετ

Εδέ αστιού λιάχενa

643

 

και δεν απομνήσκει

σσή νού αρaμàννε

ή νέ όστανητ

εδέ κούκα γιέτ

644

 

καμμία λαίρα.

νίτζε ούνα κόθρa.

νίκοα κάλτ.

άς ννί μπάλτ.

645

 

Τα σκολαρήκια

Μιγκιούσλλη

Ουμπέτκητε

Βέθaτa

646

 

να τα κρεμάσωμεν

τέ λλι σπιντζουρέμου

τά ή ομπέσημε

τη ιμβάρννιμa

647

 

από τα αυτιά

τέ ουρέκλλε

οτ ούσσητε

πέ βέσσητ

648

 

των γυναικών.

αμουλλέρλορ.

οτ ζένητε.

τή γράβετ.

649

 

Και τα κουμπιά

Σσή νάστουρλλη

Ή πετλήτζητε

Εδέ σούμπουλατ

650

 

να είνα από λαγάραν

σέ χίμπα τέ σερμάε

τά μπίτατ οτ στρέπωτ

τà ιάνa πέ σερμά

651

 

φτιασμένα.

αταράτζη.

ναπραένη.

τaντaρτούαρα.

652

 

Και εις την μέσην

σσή τρού ννιόλτζουκ

Ή να στρέτε

Εδέ ντaμέσσ

653

 

να έχωμεν

σέ αβέμου

τά ίμαμε

τà κκέμη

654

 

από ένα ζωνάρι

κàτε ούνου πρàννου

πώ έτεν πώϊασ

γκανί πρέζ

655

 

μαλλήσιον.

τέ λέννa.

βόλνεν.

πέ λέσσ.

656

 

Και καθημερούσιον

Σσή τέ κάθε τζούα

Ή κάτα τένν

Εδέ ντίτ πρεντίτ

657

 

να κτενίσωμεν

σέ κιπτινέμου

τά τζέσσλημε

τà κρέχιμa

658

 

τα μαλλιά μας

πέρλλη ανόστρη

κόσατα νάσια

λέσσaρατ τάνa

659

 

μέ κτένι στενό

κού κέπτινε στρίμπτου

σώ τζέσσελ τέσεν

μέ κρàχαρτα γιούστa

660

 

δια να μη πιάσει

τρά σέ νου ακάτζε

ζα τά νέ φάστατ

κή τà μόσ ζέρρa

661

 

ψύραις

πετούκλλη

βόσσκη

μόρρα

662

 

το κεφάλι μας

κάπλου ανόστρου.

κλάβατα νάσσα.

κρούετ τάνa.

663

If we wish

Και αν θέλωμεν

Σσή σέ βρούρεμου

Ή άκω σάκαμε

Εδέ ντà τάσσημa

664

not to have

να μη έχωμεν

σέ νού αβέμου

τά νέ ίμαμε

κή τà μόσ κκέμη

665

fleas,

ψύλλους

πούριτζι

μπόλκητε μπàλλι

πλέστa.

666

lets us carry

να βαστούμεν

σέ πουρτέμου

τα νόσιμε

τà μπάνμa

667

wormwood.

αψίνθιον.

πιλόννιου.

πέληντ.

πίλην.

668

 

Απόψε

Άστα οάπτε

Τοβέτζαρα

Σόντε

669

 

είδα  ένα όνειρον

βιτζούη ούνου γήσου

βίτοχ έτεν σόν

πάσσα ννί έντaρ

670

 

αχαμνόν

ουρούτου

λωσσω

τaλίκ

671

 

ωσάν μάτι ήμουν

κάντα εράμου

κάκω τά μπεχ

σί κούρ ίσινια

672

 

εκείνος με σκηνιά

λιγκάτου κού φούννη

βέρζω σώ φόρτωμη

λίδουρα μέ λιτάρ

673

 

και με λουρία.

σσή κού κουρέλλη.

ή σώ ρέμμεννια.

εδέ μέ ρίππα.

674

 

Και με τραβούσαν

Σσή μέ τρατζιά

Ή μέ τàρκαα

Εδέ μέ χίκινα

675

 

από οπίσω

τέ τενaπόη

οτ όζατη

πέ σaτράπα

676

 

και από ομπροστά

σσή τε τενέντε

ή οτ όσπρετη

εδέ γκà πραπάρα

677

 

δυό αράπηδες.

τόη αράκκη.

δβέ άραπη.

ντιού αράπ.

678

 

Δια να με ρίξουν

Τρά σέ μέ αρούκa

Ζά τά μέ φàρλιατ

Κη τà μà στίεννa

679

 

εις ένα λάκκον.

τρου ούνου τράπου.

βώ έτεν χέντεκ

μπά ννί χεντέκ.

680

 

Και εγώ

Σσή έου

 Ή ιάσ

Εδέ ούννa

681

 

μετά βίας εγλύτωσα.

μαζίε σκaπάη.

οτβά ότκιναχ.

μιζή σπιτόβα.

682

 

Όμως τώρα

Μά τώρα

Τόκου σέκα

Πώ ταννύ

683

 

οπού εσυκώθηκα

τζί μεσκουλάη

στώ στάναχ

κέ ουγκρήτζ

684

 

από τον ύπνον

τέ σόμνου

οτ σπάννετε

πέ γκιούμητ

685

 

ανατριχιάζει

περρή σεσκοάλa

βλάκνα μοιστάνα

λέσσ μaγκρίεννa

686

 

το κορμί μου

πρε τρούπλου αννέου

νά τρούποτ μόη

ντà τρούπη ήμ

687

 

και με πήρε

σσή μέ λώ

ή μέ ζέντε

εδέ μà μούαρ

688

 

η θερμασία.

χιάβρα.

τρέσκατα.

έθια.

689

 

Τα χουλιάρια

Λίγκουρa

Λαλήτζητε

Λιούγκατ

690

 

τα πινάκια

κaτζàνιλε

πανήτζητε

μισούρατ

691

 

να τα κρατείς

σέ λε τζάνη

τά ή τάρζησσ

τύ μπάσσ

692

 

πλυμένα καλά.

λά τε γκήνε.

ιζμίενη χάρνω.

τaλιάρα μίρα

693

 

Και τα αγγεία σου

Σσή βάσιλε ατάλε

Ή σατώητε τφόη

εδέ ένατ τετούα

694

 

να τα έχεις

σέ λέ άη

τα ή ίμασσ

τή κκ'εσσ

695

 

εις τον τόπον των

τρού λόκλου αλόρου

νά νεκώητε μέστα

μπà βένντ τaτούρε

696

 

διά να τα γυρεύεις

τρά σέ λέ καύτζη

ζα τά ή μπάρασσ

κή τηκaρκόνσσ

697

 

και να τα εύρεις.

σσή σέ λέ άφλη.

ή τα ή νάϊτησσ.

εδέ τή κέννσσ.

698

 

Και ότα να βράσεις

Σσή κάντου σεχέρκη

Ή κώκα τά βάρησσ

Εδέ κούρ τή ζίεννσσ

699

 

εις το τζουκάλι

τρού οάλa

βώ κàρνετο

ντà πότζε

700

 

και εις τον τέντζερην

σσή τρού τεντζέρε

ή βώ τέντζεροτ

εδέ ντà τεντζέρε

701

 

κανένα φαγί

βàρα γκέλa

νίκοα μάντζα

ντωννί γκιέλa

702

 

να είσαι κοντά

σέ χίη απροάρε

τά μπίτησσ μπλίζου

τà ιεσσ άφαρ

703

 

και να το έχεις

σσή σε οάη

ή τά κώ ίμασσ

εδέ τα κκέσσ

704

 

εις έγνοιαν

τρου κaστίκa

νά μούκαετ

ντà κουϊδέσσ

705

 

διά να γένη νόστιμο.

τρά σέ φάκα νόστιμα.

ζά τά σεστόρετ σλάτκω.

κή τà μπάνετa ισσίσσιμ.

706

 

Αμή τα απλάδια

Μά ταννέρa

Αμή σαλτάρητε

Πώ ταλήρατ

707

 

και τα μαχαίρια

σσή κουτζούτελε

ή νόζητε

εδέ θίκατ

708

 

και τα πηρούνια

σσή τζιμπίδλε

ή βήλατα ναμπόδνατα

εδέ τζιμπίλλιατα

709

 

να είναι παστρικά

σέ χίμπα σπaστρίτa

τά μπίταετ τζίστη

τà ιάνα τaσπάστρα

710

 

ομπροστά σου.

τενέντια ατά.

πρέτ τέπε.

πaρπάρα τέϊε.

711

The father-in-law

Ο πενθερός

Σόκουρου

Σφέκορ-τέστοτ

Βγιέρη

712

and the mother-in-law

και η πενθερά

σσή σοάκρα

ή σφεκάρβα τέστατα

εδέ εβγιέρα

713

love better

καλλίτερα αγαπούν

κάμα κήνε βà

σοάρνω λούμπαετ

μά μίρα τούαννε

714

the son-in-law

τον γαμβρόν

τζίννηρa

ζέτωτο

δάντaρην

715

than the son

παρά τον υιόν

τέπρεκα χίλλιου.

ή οτ σίνοτ.

σέ μπίρα.

716

byt the Sympentheròs

Αμή ο συμπενθερός

Μά κούσκουρου

Τόκω σφατότ

Πώ κρούσκου

717

and the Sympentherà

και η συμπενθερά

σσή κούσκρα

ή σιφάκιατα

εδέ κρούσκα

718

like better

περισσότερον θέλουν

κάμα μούλτου βά

πώ μόσνε λούμπαετ

μά φόρτ ντούαννε

719

their daughter

την θυγατέραν των

χίλλια αλόρου.

κέρκατα νήχνα

ταμπίεννa ετούρε

720

than the bride.

παρά την νύμφην.

τέπρεκa νβιάστα.

ή οτ σνάατα.

σέ νούσσενa.

721

 

Όμως διά να μαλώνουν

Μά τρά σέ γκάτζι

Τόκου τά κάραετ

Πώ τà κιρτώϊννa

722

 

οι μεγαλύτεροι

κάμα μάρλλη

πώ κολέμητε

μàτa μaδένντa

723

 

τους μικρότερους

κάμα ννίσλη

πωμάλητε

μàτa βέγηλιτ

724

 

και τους μαθαίνουν

σσή σέ λλί νβιάτζι

ή τά ιούτζαετ

εδέ τημουσώϊννa

725

 

εις το καλόν

λά γκήνε

νά χάρνωτο

μπà τà μίρατ

726

 

τούτο είναι αρεστόν

αΐστα έστε αρισίτa

όβα γιέτ αρέσανο

καϊώ έστa επλεκίουρα

727

 

εις όλους.

λά τότζη.

νά σφήτε.

μπà τaγγίθa.

728

Those who listen to

Και όσοι ακούουν

Σσή κάτζη αύτου

Ή κόλκου σλούσσαετ

Εδέ σά ντaγκιόνa

729

(their) elders

τους γεροντοτέρους

κάμα αούσλή

πώ στάρητε

μά πλέκκτa

730

are not shamed

δεν εντροπιάζονται

νούσε αρουσσουνιάτζα

νέ σεστράμαετ

νούκα τουρπaρόενa

731

and have

και έχουν

σσή άου

ή ίμαετ

εδέ κάνa

732

a good end.

καλόν τέλος.

μπούνa σκόλουσμα.

χάρενν σώσανε.

τaμίρa σώσουρa.

733

 

Ανέβηκα

Μέ αληνάη

Σεκάτζη

Χίπα

734

 

εις ένα αμάξι

πρε ούννa κέρρa

νά έτνα κώλα

μπà ννί κέρρa

735

 

και πάλιν κατέβηκα.

σσή ναπόη μετεπούσσου

ή πάκ σλέκοχ.

εδέ πaρσaρή σπρίτa

736

 

ότι οι τροχοί

κà ρόκουτιλε

ότι κόλτζατα

σέ ρίτατ

737

 

του αμαξίου

α κέρρaλεη

νά κόλλατα

τηκέρεστα

738

 

ήταν τζακισμένοι.

ερρά φρέμπτa.

μπέα σκάρσσινη.

ήσσινα ταθούερρa.

739

 

Kαι φοβήθηκα

Σσή ννιφού φρίκα

Ή σεούπλασηχ

Εδέ ουφρικaσούαρ

740

 

να μη γλυστρώσω

σε νού αρaκίσσου

τά νέ σεσλίσναμ

τà μόσ σκιάσσ

741

 

απάνω εις τον πάγον.

τεσούπρa πρέκλετζου.

κώρε νά μράζωτ.

σίπaρ μπà άκουλ.

742

 

Τώρα ελάτε

Τώρα βενίτζη

Σέκα ίτητε

Τασσή ιάκaνη

743

 

να φέρωμεν άχυρα

σέ ατούτζεμου πάλλε

τά τωνέσιμε σλάμα

τà σίελμa κάστa

744

 

και χορτάριν

σσή ιάρπα

ή τρέβα σένω

εδέ μπάρ

745

 

εις τα βόδια

λά μπόη

νά βωλώητε

ντà κίετ

746

 

διά να τρώγουν.

τρά σέ μàκa.

ζά τά ιάταετ.

κή τaχάννε.

747

 

Και σαν χορτάσουν

Σσή κάρα σενεφατιάσκα

Ή κόκα τά σενάγιαταετ

Εδέ σιταγκόπeννa

748

 

ας τα απωλύκωμεν

α σελλι σalaγκίμου

νέκα ή πόυστιμε

λέ τιλλισσιόνμa

749

 

νά βόσκουν

σέ πάσκa

τά πάσαετ

τà κουλόσσιννa

750

 

όπου

ιουτζητώ

κάτε

τέκκ

751

 

να τους αρέσει

σε λλιαρισιάσκα

τά αρέσαετ

τιπλικκώ

752

 

διά να παχύνουν

τρά σέ γκρaσιάτζε

τά σέ κώϊετ

τà μάϊμaτa

753

 

όλα αντάμα.

τούτε τεατούνου.

σφήτε ζάετνω.

τaγκίθα μπάσκa.

754

 

Όποιος έχει υιούς

Καρετζητώ άρε χίλλη

Κώη ίματ σίνρη

Κύσσ κà μπίρρ

755

 

και θυγατέρες

σσή χίλλε

ή κέρκη

εδέ μπίγια.

756

 

ας τους αρραβωνιάσει

λά σελλί ιουσουσιάσκα

νέκα ησφάρσσητ

λετή μπλιών

757

 

εις τον καιρόν

τρού ζαμάννε

νά βρέμετο

μπà κόχατ

758

 

ότι σαν τρανεύουν

κà κάρα σέ κριάσκa

ότι σέτνε κώγα ταράσταετ

σέ σηταρίτεννa

759

 

ημπορούν

πότου

μόζαετ

μούντηνa

760

 

να πέσουν εις πορνείαν.

σέ κάτa πρέ κουρβαρίλλε.

τά ισπάτναετ νά κούρβαλακ.

τα μπίεννa ντà κουρβαρή.

761

 

Και εκείνοι

Σσή ατζέλλη

Ή τίε

Εδέ ατώ

762

 

όπου πανδρεύονται

τζή σενσοάρε

στώ σεζέναετ

κή μαρτόεννa

763

 

εις την ηλικίαν

τρού ηλικίε

να βρέμεσο

ντà κόχaτ

764

 

δεν κοιτάζουν

νού μουτρέσκου

νέ γλέταατ

νούκα βουστρώννa

765

 

ξέναις γυναίκες.

κασέννι μουλλέρη.

τζόυστη ζέννη.

τaχούαη γρά.

766

 

Όμως

Μά

Τόκου

Πω

767

 

ο αρραβωνιασμένος

ισουσίτλου

σφaρσσένιοτ

ημπλιούαρι

768

 

και η αρραβωνιασμένη

σσή ισουσίτα

ή σφερσένατα

εδέ εμπλεούαρα

769

 

ας έχουν

λά σε άιπa

νέκα ίματ

λε τά κάννa

770

 

εντροπήν

ρσίνε

στράμοτα

τούρπ

771

 

και ας φυλάγουν

σσή λασεβλεάκε

νέκα βάρταετ

λέ τaρούαϊνα

772

 

του λόγου τους

βέτεα αλόρ

σέμπεσε

βέτεν ρτούρε

773

 

καθαρούς.

σπaστρίτζη.

τζήστη.

τaκιρούαρa.

774

Thunders

Βροντά

Πουμπουνιάτζa

Γκάρμητ

Γκιμών

775

the heaven

 ο ουρανός

τζέρρου

νέποτο

κιέλλη

776

and lightens

και αστράπτει

σσή σκάπιρa

ή σακάΙτζη

εδέ σκρέπ

777

for it will rain

ότι θέλει βρέξη

κàβά σετά πλοάε

ότι κε βάρνητ

σέ τωτaπγιέρα σσή

778

and on the threshing-floor

και εις το αλώνι

σσή τρού άργε

ή να γούμνωτο

εδέ μπà λέμμa

779

throw not

να μη βάλεις

σέ νού μμπάτζη

τά νέ κλάασσ

τà μόσ βέσσ

780

the bundles (sheaves)

τα δέματα

μaνούκλιλε

σνόπηετο

ντούαητ

781

of spikes (of corn)

από στάχυας

τέ σκίκουρη

οτ κλάσωη

πέ καλλίννσ

782

for they (will) rot,

ότι σήπονται

κa πουτριτζέσκου

ότι σγήβιατ

σέ κάλμπενa

783

but leave (wait)

αμή να αφήσεις

μά σέ λάσση

τόκου τά όσταασσ

πω τà λιέσσ

784

for another time

διά άλλην φοράν

τρά άλτα οάρa

ζά τρούγη πάτ

πρa τχιάτερ χέρa

785

to thresh,

να αλωνίσεις

σε τρίγυρη

τά βέρσης

τà σσήσσ

786

and when you finish

και σαν τελειώσης

σσή κάρα σεσκουλουσέστη

ή κώκα τά σεσώνασησ

εδέ σιτaμπαρώνσ

787

rise in the morning

να συκωθείς το ταχύ

σετεσκόλη τεκουτιμνιάτζa

τά στάμησσ ράνω

τà γκρίσσ μaγκέσ

788

and with the shovel

και με το φτυάρι

σσή κού λουπάτα

σώ λοπάτατα

μέ λοπάτατ

789

winnow

να ανεμίσεις

σέ σβιντουρέτζη

τά βέησσ

τα χέδησσ

790

the corn

το γέννημα

γίπτουλου

ζήτωτο

ντίθατ

791

when the wind blows;

όταν φυσά ο άνεμος

κàντου σούφλα βίντουλου

κώκα βέητ βέτρωτο

κούρ φριούν έρα

792

then is collected

τότε διαλέγεται

ατούμτζια σεαλιάτζε

τόγα σεότπερητ

ατaχήρα σγίδετ

793

the grain alone.

το σπυρί μοναχό

γκaρίσλου σίγκουρου

ζàρνωτο σάμα

κόκεα βέταμ

794

 

και όταν πέσει

σσή κàντου κάτε

ή κώκα πάτνη

εδέ κουρ ταπιέρ

795

 

το αστροπελέκι

κaρίσλου τεντζέρου

ροφέα

ρουφέα

796

 

να μη σκιασθείς.

τέ νουτεασπάρη.

τά νέσε πλάσσησ

τaμόσ φρικασώεσσ

797

He who goes

εκείνος οπού πηγαίνει

ατζέλου τζή σετούτζε

τώη στώ χότητ

αϊού κηβέτε

798

to the mill

εις τον μύλον

λά μιάρε

νά βωτένιτζα

ντà μουλή

799

to grind,

διά να αλέθει

τρά σεμάτζινα

ζά τά μέλητ

κή τà μπλιούανν

800

let him weigh first

ας ζυγιάζει πρώτα

ά σε γυσιάσκα νέντε

νέκα τέκνητ νάπρετ

λέτa χιέκ πραπάρα

801

the wheat well,

το σιτάρι εύμορφα

κρàνλλου μουσσάτου

ζέτωτο ούπαβω

γρούρa μπούκουρ

802

and thus

και έτζη

σσή ασσήτζε

ή τάκα

εδέ ατιού

803

let him grind,

ας το αλέσει.

λά σέ λουμάτζινa

νέκα γώ μέλητ.

λέ τà μπλιούανν.

804

for the miler

Ότι ο μυλωνάς

Κά μουράρου

Ότι βεντενίτζαροτ

Σέ μυλωνάρη

805

secretly steals it,

κρυφά το κλέπτει

ασκουμτά λού φούρa

σκρίσσνω γώ κράτητ

φσέουρα εβγιέθ

806

and afterwards

και ύστερα

σσή απόια

ή σέτνε

εδέ παστάη

807

you beat your head

κρούεις το κεφάλι σου

πάτζη κάπλου ατέου

ούτησσ κλάατα τφόη

μπίεσσ κόκκανa τέντε

808

and do nothing.

και τίποτε δεν κάμνεις.

σσή τζιβà νού φάτζη.

ή νίστω νέ τζίνησσ.

εδέ γκικαύσσ σπàν.

809

The woman

Η γυναίκα

Μουλλιάρα

Ζένατα

Γρούαϊα

810

who has rings on the fingers

όπου έχει δακτυλίδια

τζί άρρε νεάλλε

στώ ίματ πàρστεννη

κή κά ουνάζa

811

must not

δεν πρέπει

νού πριψιάστε

νέ πρίλεκατ

νούκα γκιάνν

812

knead

να ζυμώνει

σέ φριμέτa

τά μέσητ

τà κατούανν

813

(or) wash

να πλύνει

σέ λà

τά πέρητ

τà λιάνν

814

at the river

εις το λαγκάδι

νβάλλε

νά πώσταχοτ

ντà ποστάφ

815

at the well

εις το πηγάδι

λά πούτζα

νά μπούναρωτ

ντà πούσ

816

at the fountain,

εις την βρύσιν

λά φaντένa

νά τζεσμα

ντà κρούα

817

but embroider

αμή να κεντήσει

μά σέ κηντισιάσκα

τόκου τά βέζητ

πώ τà κεντίσσ

818

handkerchiefs.

μανδήλια.

τεστεμέλλι.

ρίζη.

ρίζaρα.

819

 

Τα βρακκιά

Σμένλλε

Κάστητε

Μπρέκαρατ

820

 

σκεπάζουν τα κρέατα

αμβαλέσκου κàρνιλλε

πωκρύβαατ μέσατα

μπουλώιννa μίσρατ

821

 

και η κοιλία

σσή πάντικλου

ή μέχοτ

εδέ μπάρκου

822

 

χωρεί πολλά.

γκάπε μούλτε.

σό ζέματ μνόγου.

ντζέ σσούμa .

823

 

Και τα έντερα

Σσή μάτζηλλε

Ή τζηβέρατα

Εδέ ζώρατ

824

 

είναι παχέα.

σούντου κράσε.

σέ πρέτελι κόενι.

γιάννa τaμάϊμa.

825

 

Όταν το συκότι

Κάντου χικάτλου

Κώκα τζίκεροτ

Κούρ μaλτζίτ

826

 

είναι γερό

έστε σaνaτόσου

ιέ στράβω

έστε σσaντόσσ

827

 

και όχι σάπιον

σσή νού πούτριτου

ή νέ κγίλω

εδέ ιώ ηκάλπουρa

828

 

τα νεφρά

αρίκλιλλε

πούμπρετζη

πουμπρέκκιτ

829

 

έχουν αξίγγι.

άου σέου.

ύμαατ λένη.

κάννa δγιάμ,

830

 

Και τα γουρούνια

Σσή πόρτζηλλι

Ή σφίννητε

Eδέ ντέρατa

831

 

έχουν λύγδαν.

άου ουσàντζε.

ίμαατ σουκ.

κάννa δγιάμ.

832

 

Οι φλέβες

Βίννλε

Ζήλητε

Tέντa

833

 

είναι δυναταίς.

σούντου βαρτοάσε.

σέ γιάκη.

γιάννa τaφόρτα

834

 

Και η πλευρά

Σσή κιάστα

Ή ρέμπρα

εδέ μπρήννια

835

 

εύκολα τζακίζεται.

κολάη σεφράντζε.

κόλλα σεσκάρσσιτ.

κολάη θούετa.

836

 

Και το κατασάγουνο

Σσή φάλκα

Ή βηλίτζατα

Eδέ νόφουλα

837

 

στέκεται συμμά

στά απροάπε

στόητ μπλίζα

ρή άφaρ

838

 

εις το πηγούνι.

νίγκα κράννιου.

οτ πράτατα.

ντà πηρούνν.

839

 

Η γάτα διώχνει

Κaτούσσια αγουνιάστε

Μάσκατα ίστερατ

Μάτζεα πaρζέ

840

 

τα ποντίκια

σσιράρισλλη

γλούτζητε

μήτa

841

 

και τα τρώγει

σσή λί μάκα

ή ιγιάτητ

εδέ ηχά

842

 

ευθύς οπού ευγαίνουν

μακaτ σεάσσa

τόκου τα ισλέζατ

πτα τζάσσ κήτa τάλνa

843

 

από την τρύπαν.

τέ τρού κούβa.

οτ τούπατα.

πέ βέρρα.

844

The shepherd

Έτζη και ο ποιστικός

Ασήτζε σσή πικουράγου

Τάκα όφτζαροτ

Αστιού εδέ τζοπάνη

845

guards the flock

φυλάγει το κοπάδι

βλιάκκε κουπία

βάρτητ στάτωτο

ρούανν τούφaννa

846

from the wolves,

από τους λύκους

τέ λούπη.

οτ βόλτζητε.

πέ ούλκησς.

847

and in the fold

Και εις το μανδρί

Σσή τρού τουρέστε

Ή να μπατζήλωτο

Εδέ ντà στάνν

848

sits

κάθηται

σσιάτε

σέτητ

ρή

849

with eyes open,

με μάτια ανοικτά.

κού όκλλι τεσφάπτζη.

σώ άτζη οτφόρενη.

μέ σιού χάπaτ.

850

until comes

Διά να έλθει

Τρά σέ γήνa

Ζά τά ίτητ

Κή τaβήνν

851

the time

ο καιρός

ζαμάννιa

βρέμετο

κόχα

852

to milk

να τα αμέλγει

σέ λέ μούλκa

ζά ταημέλτζη

κή τημιέλλ

853

the sheep (ewes)

τα πρόβατα

όιλλε

όφτζητε

δέντa

854

and the milk

και το γάλα

σσή λάπτιλε

ή μλέκωτο

εδέ κιούμaστητ

855

to coagulate

να το πήξει

σέ λού γκλιάκα

τά κώ σήρητ

τa γκίζην

856

(into) cheese.

τυρί.

κάσσου.

σίρηννε.

τιάθ.

857

If you masticate (your) food

Αν μασήσεις το φαγί

Σέ αρουμικάρη κέλλα

Άκω σβάκας μάτζατα

Ντέ πaρτρήπ γγέλaνa

858

 

εις τα δόντια

τρού τίντζη

βώ ζάπητε

ντàρ δέμπατ

859

very small

πολλά ψιλά

μούλτου σουπτζήρε

μνόγου κνόζκο

σούμμα τaχόλ

860

and swallow it,

το καταπίεις

ο γκλίτζη

ή κάλτασσ

εκαπρaζàν

861

 

δυνατά γλυκά.

βaρτόσσ ντούλτζε.

μόσνε μπλάγω.

φώρτ εμπλέ.

862

and if you sleep

Και αν κοιμηθείς

Σσή σέ τουρννέρη

Ή άκω σπίεσσ

Εδέ ντà φλέ

863

covered

σκεπασμένος

αμβaλίτου

πώκριεν

μπουλιούαρ

864

and with pillow

και με προσκέφαλον

σσή κού κaπιτύννιου

ή σώ πέρνιτζα

εδέ μέ γιαστήκ

865

below (the head),

αποκάτω

πρέ κιόσου

οτ ατόστωλα

πaρπώσσ

866

you may grow fat.

έχεις να παχύνεις.

άη σετεγκράσση.

ίμασσ τά σεπρέτηλησσ.

κκιέ τà γκιάλεσσ.

867

When you have a cold

Και όταν να κρυώσεις

Σσή κάντου σέ αρaτζεστη

Ή κώκα τά όστηνησσ

Εδέ κούρ τà μaρδήνσσ

868

pound

να στουμπίσεις

σέ κισέτζη

τά ίσταλτζησσ

τà στιούψ

869

in the mortar

εις το γουδί

τρού χαβάννε

βώ χάβανωτ

ντà χαβάν

870

some nutmeg

καμπόσο μοσκοκάρι

νaχιάμα τεμοσκοκάρε

τρούα μήση.

πάκaζ μήσκ.

871

and mix it

και να το ανακατώνεις

σσή σεονιντέστη

Ή τα γω μέσσησ

Εδέ τà τραζώνσσ

872

with warm water,

με χλιαρό νερό.

κού χάπινa άπa.

σώ μλάτζκα βότα.

μέ ταβάκaτ ούε.

873

and when you drink once

Και αφ' ου το πίνεις

Σσή τεκάρα σεοπέη

Ή κώκα τα γω πίεσσ

Εδέ ση τà πήσσ

874

you take (recover)

με μίαν φοράν

κού ούννa οάρα

σώ έτνωσσ

μέ ννί χέρa

875

your health.

παίρνεις την υγίαν σου.

λέη σασaτάτια ατά.

ζέμησσ τφόαατα στράβιε

μέρρ σσaντέτνa τέντε.

876

When you get lean

Και όταν αχαμνωθείς

Σσή κàντου σετε ατυχισέστη

ή κώκα τά σεόσλαμπησσ

Εδέ κούρ τaλίκεσσ

877

eat

να φας

σέ μάτζη

τά γιάτησσ

τaχάσσ

878

boiled fowl

βρασμένο πουλί

χέρτου πούλλιου

βάρεννα πήλε

τaζίερ ζώκκ

879

and roast meat.

και ψημένο κρέας.

σσή φρίπτα κάρνε.

ή πέτζηνο μέσω.

εδέ τà πχιέκουρ μήσσ .

880

When dies

Αφ' ου αποθάνει

Τεκάρα σεμοάρa

Κώκα τά ούμιρητ

Σή τà βδέσσ

881

the man,

ο άνθρωπος

όμλου

τζόεκοτ

ννερίου

882

you must put him

πρέπει να τον βάλεις

πριψιάστε σέ λουπάτζη

πρίλεκατ τα γώ κλάασσ

γκιάν τά βέσσ

883

upon the mat

απάνω εις την ψάθαν

τεσούπρα πρε ρακόζ.

κώρε νά ρόκοζ.

σίπαρ μπà ροκόζ.

884

and let him remain

Και να σταθεί

σσή σεσσιάτε

Ή τά σέτητ

Εδέ τaρρή

885

twenty-four

είκοσι τέσσαραις

πάσπρa γίγγιτζ

οβάεσετ ητζέτιρη

ννηζέτ εκάτρa

886

hours,

ώραις.

τετaέρζη.

σάατ.

σαχάτ.

887

so bury him

Και έτζι να τον θάψεις

Σσή ασσήτζε σελουγκρόκη

Ή τάκα τά κωζάκοπασ

Εδέ αστιού ταγκροπόνσσ

888

in a tomb

εις μνημόρι

τρού μαρμήντου

βώ κρόπ

ντà βάρ

889

new,

καινούργιο.

ννàου.

νόβω.

τaρή.

890

and distribute

Και να μοιράσεις

Σσή σέ μπάρτζη

Ή τά ράστελησ

Εδέ τaντάσσ

891

bread

ψωμί.

πàννε.

λέπ.

μπούκ.

892

and small cakes,

Και μικρά κολούρια

Σσή ννίτζη κουλάτζη

Ή μαλέτζκαη κόλατζη

Εδέ ταβόγaλια κουλέτζ

893

and give

και να δώσεις

σσή σέ τάη

ή τά τάασσ

εδέ τà άπσσ

894

to the destitute,

εις ταις χήραις.

λά βέτουε.

νά δβοήτζητε.

ντà ταβέατ.

895

and in three years

Και εις τους τρεις χρόνους

Σσήτρου τρέηλη άννη

Ή βώ τρή κότιννη

Εδέ μπά τρή βγιέτ

896

open the sepulchre

να ανοίξης το μνήμα

σεστεσφάτζη μαρμίντουλ

τά ότφορησσ κρόποτ

τά χάπaνσσ

897

in order to see

διά να τον ιδείς

σέ λού βέτζη

ζά τά κώ βίτησσ

κή τά σσώσσ

898

how it (the body) is,

πως είναι

κουμ έστε

κάκω γιέτ

σή έστa

899

entire

ακέραιος

ντρέκου

τζέλ

ητάρa

900

or fallen to pieces.

ή λυομένος.

ή τουκίτου.

ή στόπεν.

ά ητρέτουρa.

901

 

Οι γέροντες οπού έχουν

Αούσλλη τζή άου

Στάρητε στώ ίμαετ

Πλέκιτa κή κάννa

902

 

μεγάλην γενειάδα

μάρρε πάρπα

κώλεμα μπράτα

τà μάδ μιέκaρη

903

 

όταν σφουγγίζουν

κàντου αστέρκου

κώκα ίζπρασαετ

κούρ φσήννa

904

 

ταις μύξαις των

μούσλλη αλόρου

νίχτητε μάρσουλη

κίρατ ετούρε

905

 

και τα συάλια των

σσή μπάλλε αλόρου

ή νίχτητε σούπλιβη

εδέ πστούμραρετ ετούρε

906

 

να κοιτάζουν καλά

σέ μουτριάσκα κήνε

τά κλέταετ χάρνω

τà βουστρώννε μίρα

907

 

διά να μη τους πέσει

τρά σε νουλά κάτa

ζά τά νε πάτναετ

κή τaμώσ ούπγιέρ

908

 

τίποτε εις ταις τρίχες.

τζηβά πρέ πέρρη.

νίστω ρώ βλάκνατα.

γκικαύσσ μπά κίμετ.

909

 

Και οι γυναίκες

Σσή μουλλέρλε

Ή ζέννητε

Εδέ κράτa

910

 

οπού έχουν

τζή άου

στώ ίμαατ

κή κάννa

911

 

πλεξήδια μεγάλα

κουσσήτζε μάρρη

κώση κώλεμη

γκρεσσέτ τaμaδά

912

 

να μη βλασφημούν

σε νού πλάστιμα

τά νέ κàλναετ

τaμώσ μαλaκέϊννa

913

 

μάταια.

γκότου.

τόκου τάκα

γκότ

914

 

Ότι αμαρτάνουν.

Κά στιψιέσκου.

ότε φταίσαετ.

σέ φαϊτώννa.

915

 

Και εκείνοι οπού έχουν

Σσή ατζέλλη τζή άου

ή τήε στώ ίμαατ

Εδέ ατά κή κάννa

916

 

εις την αμασχάλην

σουμσοάρε

ποτμήσκατα

ντaνà σιέτουλa

917

 

σφαίραν

τόπa

τόπ

τόπκα. πράστα

918

 

και εις τον κόρφον

σσή νσίνου

νά παζούατα

ντà κή

919

 

φίδι

ναπàρτικα

σμία

γκιάπaρ

920

 

αχαμνά κάμνουν.

ουρούτου φάκου.

λώσσω τζήναετ.

κκέκη μάϊννa.

921

When kill

Οπόταν να σφάζουν

Kàντου σέ τάλλε

Κώκα τά ζάκολιαετ

Κούρ τà θέρηννa

922

the butchers

οι χασάπηδες

χασάκλλη

κασάπητε

κασάπατ

923

fat meat

κρέας παχύ

κάρρα κριάσσa

μέσο τέπελω

μίσσ τaμάϊμa

924

take (a part)

να πάρεις

σέ λλέη

τά ζέμησσ

τà μάρσσ

925

of the tail.

από την ουράν.

τε λά κωάτa.

οτ οπάσκατα.

πέ μπίστητ.

926

When you construct

Όταν φτιάνεις

Σσή κàντου ατάρη

Ή κώκα νάπραησσ

Εδέ κούρ τaρτών

927

a cottage (or barn)

αχυρώνα

πλιάντζα

πλέμνα

πλεβίτζa

928

place

να βάλεις

σέ μπάτζη

τά κλάησσ

τa βέσσ

929

strong posts,

στύλους γερούς

στούρουρη σaνaτόσσι

τίρετζη στράβη

τουρέκ τaσaντόσσ

930

and throw (in) sand,

και να ρίξεις άμμον.

σσή σέ αρούτζη αρίνa.

ή τà φàρλησσ πέσωκ.

εδέ τà στίεσσ σούρ.

931

for (thus)

Ότι

Κά

Ότι

Σε

932

when the earth quakes,

αν σείηται η γη

σέ σε μινάρη λόκλου

άκω σεστρέσιτ ζέμια

ντού τούντ δέου

933

it is not throw down.

δεν κρημνίζεται.

νού σε ρaζουϊάστε.

νέ σεούρηβατ.

νούκa κρεμίσετ.

934

When is

Και όταν είναι

Σσή κàντου έστε

Ή κώκα έτ

Εδέ κούρ έστa

935

frozen the country,

παγωμένος ο τόπος

γκλιτζάτε λόκλου

ζάμπραζω μέστωτο

ηγκρήτ βέντη

936

walk

να περιπατείς

σέ ίμνη

τά χότησσ

τà έτζaνσσ

937

with slippers,

με παπούτζια.

κού πaπούτζε.

σώ τζέλη.

μέ κaπούτζ .

938

and when there is

Και σαν είναι

Σσή κàρρα σέ χίπα

Ή άκω μπίτατ

Εδέ ντà ιάννa

939

much mud

πόλλαις λάσπαις

μούλτε λλέσκη

μνόγου κάλωη

σσούμa μπάλτaρα

940

have

να έχεις

σέ άη

τά ίμασσ

τà κέσσ

941

boots.

υποδήματα.

τζίσμε.

σκόρνη.

τζίσμα.

942

When you throw

Αφ' ου βάλεις

Τεκάρα σέ πάτζη

Κώκα τά κλάησσ

Σή τaβέσσ

943

into the sacks

εις τα σακκιά

τρού σάτζη

βώ βρέστατα

ντà θέσατ

944

the corn,

το γέννημα

γίπτουλου

ζήτωτο

ντρίθaτ

945

bind it

να το δέσεις

σέ λού λέτζη

τά κώ βέρζησσ

τά λίθησσ

946

tight

σφικτά

στρέμπτου

στίνατω

στρaγκρούαρa

947

with the rope,

με το σκηνί.

κού φούννια.

σώ φορτώματα.

μέ λιτάρατ .

948

and when you loosen it,

Και όταν να το λύσεις

Σσή κàντου σελουτισλέτζη

Ή κώκα τακω ίζβaρζησ

Eδέ κούρ τά σγίδησσ

949

be not hurry,

να μη βιασθείς

σέ νουτεαγιουσέστη

τά νέ σεβίατσασσ

τaμώς ντζιτώεσσ

950

for it is poured down (spilt).

ότι χύνεται κάτω.

κά σεβεάρσa μπάτε.

ότι σετούρητ τόλω.

σέ τέρδετa πόστa.

951

When you mow

Όταν θερίζεις

Σσή κàντου σιάτζιρη

Ή κώκα σνίεσσ

Εδέ κούρ κόρρ

952

the meadow,

το λιβάδι

λειβάτια

λειβάδατα

λιούαδνa

953

dry

να στεγνώσεις

σέ ουσούτζη

τά ίσουσησσ

τà θάνσσ

954

the grass well,

το χορτάρι καλά.

ιάρπα γκήνε.

σένωτο άρνω.

μπάρa μήρa.

955

and thus load it.

Και έτζι να το φορτώσεις

Σσή ασσήτζε σεογκάρτζη

Ή τάκα τά κω τόaρησ

Εδέ αστιού ταγκaρκόνσ

956

 

συμμά εις ετούτα

νίγκα αΐστε

μπλίζου νά όβηε

άφαρ κaσόσσ

957

When you see

όταν ιδής

κàντου βέτζη

κώκα βίτησ

κούρ βουστρώνσ

958

any boy

κανένα παιδί

βέρρου φιτζόρου

νίκωε τέτε

ντωνί διάλλε

959

that he is bashful,

ότι εντρέπεται

κà λιορσσήνε

ότι σεστράμητ

σέ τουρπaρόχετ

960

and reddens

και κοκκινίζει

σσή αρουσιάστε

ή σετζàρβανητ

εδέ γκούκετ

961

in the cheek

εις το μάγουλον

τρού μέρου τεφάτζε

νά όμπραζοτ

ντà φάκιετ

962

he will turn out well.

θέλη προκόψει.

βά σε προυκουψιάσκα.

σάκατ τά πρόκοψατ.

ντώ τaπροκόψ.

963

 

Εκείνος οπού βράζει

Ατζέλου τζή χιάρπε

Τώη τώ βάρητ

Αϊού κή ζιένν

964

 

τα τζίπουρα

πaρσίελλε

κωμίνατα

μπaρσίτa

965

 

ας έχει την παγούραν

λά σέ άιπa μπότζα

νέκα ίματ πάγουρωτ

λετaκέτ μπότζaνa

966

 

εις ταις αγκάλαις

τρού μπριάτζε

νά γρέτητε

μπà κρaχαρούαρ

967

 

διά να την γεμίζει

τρά σε οούμπλa

τζά τά κώ πόλνητ

κή τa μπούσσ

968

 

από ρακήν.

τέ ρaκίε.

οτ ράκια

μέ ρακή.

969

 

Και με τους φίλους

Σσή κού οάσπισλη

ή σώ πριατέλητε

Εδέ μέ μίκκητ

970

 

να αγκαλιασθείς

σε τεπουστουάστη

τά σέ ζαγάρνησσ

τà πουστόεσσ

971

 

και να χορεύεις

σσή σετζότζη γκόρρου

ή τά ίκρασσ χόρωτ

εδέ τaλιούασσ βάλλε

972

 

εσύ

τύνε

τύ

τύ

973

 

οπού είσαι χαρούμενος.

τζή έστη χαριώσσοτ.

στώ σύ ράτωσεν.

κιέ γκaζούαρ.

974

When you have

Αμή όταν έχεις

Άμα κάντου άη

Τόκου κώκα ίμασσ

Πώ κούρ κκέ

975

the feet

τα ποδάρια

τζιτζοάρλε

νότζητε

κàμπaτa

976

swelled

φουσκωμένα

ουμφλάττε

ποτέτζενα. Νατουένη

τaέντουρητ

977

collect

να μαζώνεις

σέ ατούννη

τά μπέρησσ

τaμπλιέθσσ

978

snails

σαλιάγκους

σμέλτζη

πόλζαη

κρaμμίνν

979

and tortoises

και αχελώναις

σσή κàθε

ή ζέλκη

εδέ μπρέσκα

980

and split then

και να ταις σχίζεις

σσή σέ λετισίτζη

ή τα η ράσκινησσ

εδέ τh τζάννσσ

981

in the middle,

εις την μέσην

πρέ νάμισα

νά πωλένηνατα

ντà μέσ

982

and out them

και να ταις βάλεις

σσή σέ λεμπάτζη

ή τα η κλάησσ

εδέ τηβέσσ

983

upon

απάνω

τεσούπρα

κώρρε

σίπaρ

984

your feet.

εις τα ποδάρια.

πρέ τζιτζοάρε.

νά νότζητε.

μπί κàμπaτa.

985

Red cloth

Το κόκκινο ρούχο

Ρόσλιου βέστιου

Τζaρβένετα σφήτα

Τζόχα εκούκκιε

986

is fit for the young,

κάμνει διά τους νέους

φάτζε τρά τήννυρι

τζίνατ ζά μλάτητε

μπàνν πρέ τaρήντ

987

blue cloth

και το μαβί ρούχο

σσή βίνητλου βέστιου

ή μάβηατα σφήτα

εδέ μαβήα τζόχα

988

is

είναι

έστε

γιέτ

έστa

989

for Monks,

διά τους καλογήρους

τρà κaλούγκaρη

ζά καλογέρητε

πρà καλόγηρητ

990

and for Nuns,

και διά ταις καλογρήαις

σσή τρà κaλκaρίτζε

ή ζα καλογηρίτζητε

εδέ πρà καλογηρίτζητε

991

sky-blue

και το γαλάζιο

σσή βηνιτάλυκλου

ή ατζήκ μαβή

εδέ ατζήκ μαβήου

992

is for brides,

είναι διά ταις νύμφαις

έστε τrà νβιάστε

γιέτ ζά νεβέστητε

έστa πρà νούσιατ

993

green

και το πράσινο

σσή βιάρτηλε

ή ζέλενω

εδέ ισσήλλι

994

for the Turks,

διά τους αγαρηνούς.

τρà τούρτζη.

ζά τούρτζητε.

πρà τούρκητ.

995

and other colours

Και τα άλλα χρώματα

Σσή αλάντε μπόη

Ή τρούγητε μπόη

Εδέ τaτχιàρατ πόηρα

996

are suitable

αρμόζουν

ουμζιέσκου

πρίλεγατ

γκιάηνa

997

to all;

εις όλους.

λά τότζη.

νά σφήτε.

μπà τaγκίθa.

998

but at Easter

Αμή εις το πάσχα

Μa τρà πάστε

Αμή νά βέληγδεν

Πώ πρà πάσκa

999

wear

να φορέσεις

σέ πόρτζη

τά όπλετζησσ

τa νβέσσησσ

1000

white clothes

άσπρα φορέματα

άλπε στράννιε

μπέλη ρούπιστη

τa πάρδα ρώπε

1001

and hunt

και να κυνηγής

σσή σέ αβήννη

ή τά λώησσ

εδέ τaγκιάνσσ

1002

in the bushes

εις την βατζουνιάν

τρού ρούκου

βώ καπίνατα

ντà φέρατ

1004

hares.

λαγωούς

λλιέπουρη

ζάιτζη

λλιέπουρ

1004

 

δια να τρώγεις.

τρά σέ μàτζη.

ζά τά ιάτησσ.

τa χάσσ.

1005

One

Ένα

Ούνου

Έτνω

Ννύ

1006

two

δύο

τώη

δβέ

τιού

1007

three

τρία

τρέη

τρή

τρή

1008

four

τέσσερα

πάτρου

τζέτιρη

κάτρa

1009

five

πέντε

τζίντζη

πέτ

πέσa

1010

six

έξη

σσιάσε

σιέσσ

γκιάστa

1011

seven

επτά

σσιάπτε

σέτουμ

στάτa

1012

eight

οκτώ

όπτου

όσουμ

τέτa

1013

nine

εννέα

νάω

τέβετ

νàντa

1014

ten

δέκα

τζάτζε

τέσετ

δγιέτ

1015

eleven

ένδεκα

ουσπρaτζάτζε

ετενάησετ

νιμπaδγιέτ

1016

twelve

δώδεκα

τάω σπρaτζάτζε

δβανάεσετ

τουμπaδγιέτ

1017

thirteen

δέκα τρία

τρέη σπρaτζάτζε

τρινάεσετ

τριμπaδγιέτ

1018

fourteen

δέκα τέσσερα

πάσπρa τζάτζε

τζέτιρη νάεσετ

κατρaμπaδγιέτ

1019

fifteen

δέκα πέντε

τζισπρa τζάτζε

πετνάεσετ

πεσaμπaδγιέτ

1020

sixteen

δέκα έξη

σσιάπρα τζάτζε

σσεσσνάεσετ

γκιαστaμπaδγιέτ

1021

seventeen

δέκα επτά

σσιάπτε σπρaτζάτζε

σέτουμ νάεσετ

στατaμπaδγιέτ

1022

eighteen

δέκα οκτώ

όπτου σπρaτζάτζε

όσουμ νάεσετ

τετaμπaδγιέτ

1023

nineteen

δέκα εννέα

ναωσ σπρατζάτζε

τέβετ νάεσετ

νεντaμπaδγιέτ

1024

twenty

είκοσι

γίνγιτζ

δβάεσετ

ννιζιέτ

1025

twenty-one

είκοσι ένα

ούσπρα γίνγιτζ

δβάεσετ ή έτνω

ννιζέτ έ ννύ

1026

twenty-two

είκοσι δύο

τώησπρα γίνγιτζ

δβάεσετ ή δβέ

ννιζέτ έ τιού

1027

twenty-three

είκοσι τρία

τρέησπρa γίνγιτζ

δβάεσετ ή τρή

ννιζέτ έ τρή

1028

twenty-four

είκοσι τέσσερα

πάσπρa γίνγιτζ

δβάεσετ ή  τζέτιρη

ννιζέτ έ κάτρa

1029

twenty-five

είκοσι πέντε

τζίσπρa γίνγιτζ

δβάεσετ ή πέτ

ννιζέτ έ πέσa

1030

twenty-six

είκοσι έξη

σσιάσπρa γίνγιτζ

δβάεσετ ή σσέσσ

ννιζέτ έ γκιάστa

1031

twenty-seven

είκοσι επτά

σσιάπτεσπρa γίνγιτζ

δβάεσετ ή σέτουμ

ννιζέτ έ στάτa

1032

twenty-eight

είκοσι οκτώ

όπτουσπρa γίνγιτζ

δβάεσετ ή όσουμ

ννιζέτ έ τέτa

1033

twenty-nine

είκοσι εννέα

ναωσπρa γίνγιτζ

δβάεσετ ή τέβετ

ννιζέτ έ νέντa

1034

thirty

τριάντα

τρεητζίτζη

τρίεσετ

τριδγιέτ

1035

forty

σαράντα

πατρουτζίτζη

τζετιρήεσετ

τιουζέτ

1036

fifty

πενήντα

τζιντζίτζη

πέτεσετ

πεσaδγιέτ

1037

sixty

εξήντα

σσιαετζιίζη

σσέτεσετ

γκιάστa δγιέτ

1038

seventy

εβδομήντα

σσιάπτε τζίτζη

σέτουμ τέσετ

στάτa δγιέτ

1039

eighty

ογδόντα

όπτου τζίτζη

όσουμ τέσετ

τέτa δγιέτ

1040

ninety

ενενήντα

νάω τζίτζη

τέβετ τέσετ

νέντa δγιέτ

1041

hundred

εκατόν

σούτα

στώ

ννυκίντ

1042

two hundred

διακόσια

τάω σούτε

βέστα

τιού κίντ

1043

three hundred

τριακόσια

τρέη σούτε

τρίστα

τρέ κίντ

1044

four hundred

τετρακόσια

πάτρου σούτε

τζέτρι στά

κάτρa κίντ

1045

 

πεντακόσια

τζίντζη σούτε

πέτ στά

πέσa κίντ

1046

 

εξακόσια

σιάσσε σούτε

σσέσ στά

γκιάστa κίντ

1047

 

επτακόσια

σιάπτε σούτε

σέτουμ στά

στάτa κίντ

1048

 

οκτακόσια

όπτου σούτε

όσουμ στά

τέτa κίντ

1049

 

εννεακόσια

νάω σούτε

τέβετ στά

νέντa κίντ

1050

thousand

χίλια

ούνa ννίλε

χίλιατα

ννύ μίε

1051

 

δύο χιλιάδες

τάω ννίλη

δβέ χίλιατι

τιού μίε

1052

 

και μετράς

σσή νούμερη

ή πρώησσ

εδέ νουμιρών

1053

 

όσον θέλεις

κàτου βρέη

κόλκου σάκασσ

σά τατούασσ

1054

 

έως τα μιλιούνια.

πaν λά μιλιούνια.

τούρη νά μιλιούν.

γκίρ μπà μιλιούν.

1055

 

Πλην σε ερωτώ

Μα τέ ντρέπου

Τόκκου τεόπιτβαμ

Πώ τà πιούεσσ

1056

 

που ήσουν

ίου φούσση

κάτε μπέσσε

κού κιέ

1057

 

που χάθηκες

ίου κυρούσση

κάτε ζάγηνα

κού χούμπε

1058

 

που κρύφθηκες

ίου τεασκουμσέσση

κάτε σεσκρύ

κού ουμψέε

1059

 

που σεργιάνησες;

ίου τεπριημνάσση

κάτε σεσσέτασσε

κού ουμπαρίτε

1060

Now come

Τώρα ελάτε

Τώρα βηνίτζη

σέκα τώητιτε

τανύ ιάκaννι

1061

let us hold

να κρατώμεν

σετζàνιμου

τà τέρζημε

τà μπάημa

1062

the rosary

τα κομπολόγια

όρλλε

πρωηνίτζητε

τaσπίτa

1063

and kneel

και να γονατίσωμεν

σσή σεντζινουκλέρμου

ή τά σέτιμε νά κολέντζη

εδέ τaπaργκιούνεμι

1064

to God,

εις τον θεόν

λά τουμνιτζàου

νά κώσποτ

ντà περaντίτ

1065

and pray to him

και να τον παρακαλούμεν

σσή σελουπaλaκρασίμου

ή τά κώ μόλημε

εδέ τά λιούτεμι

1066

that we may receive

διά να πάρωμεν

σέ λόμου

ζά τά ζέμημε

τà μάρμa

1067

of him

από αυτόν

τέ λα νέσου

οτ τώη

γκά αή

1068

the pardon

την συγχώρησιν

λλιρτaτζιούνια

πρωστάαννετο

τaντιέρατ

1069

of our sins

των αμαρτιών

α αμαρτύελερ

οτ κρεχόητε

τaγκηνάχaβετ

1070

and attain

και να αποκτήσωμεν

σσή σέ αμηντàμου

ή τά στέτζημε

εδέ τà φυτόημa

1071

paradise.

τον παράδεισον

παράδεισλου

παράδεισοτ ρράκωτ

παραδείσνa

1072

Amen.

αμήν.

ασσήτζε σέ χίπα.

τάκα τά πίτητ.

αστιού τaγιέτ.