Λεξικό θεματικό της λαογραφίας
45. συναισθήματα
Δημήτρης Λιθοξόου
Για εισαγωγικά και επιμέρους βλ.
Πελοπόννησος: Ρωμαίικα του Μοριά ή διαλεκτικά της Πελοποννήσου
Ρούμελη: Η ρωμαίικη γλώσσα μεταξύ Κορινθιακού και Καστοριάς
Κρήτη: Κρητική Διάλεκτος ή Ρωμαίικα της Κρήτης
αγάπη (Buck list) || Πελοπόννησος: η αγάπη [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι,
Αμπελιώνα, Βαλύρα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Θαλάμες, Λαγκάδια, Μαγούλα, Μάλη,
Μυγδαλιά, Πιάνα, Ρούτσι, Σκεπαστό] | α αγάκη [Πέρα
Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η αγάπη
[Δελβινάκι, Δολό, Μέγαρα, Πάργα, Πηγή, Ωραιόκαστρο] | η αγάπ [Αγία Παρασκευή, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού,
Δαύλεια, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Μακρινή, Σιάτιστα] | η γιαγάπ [Αγία Ευθυμία]. ||
Κρήτη: η αγάπη [Ανώγεια, Βρύσες, Σέλλες, Σιρίλι] | η γιαγάπη [Βώροι].
απελπισιά || Πελοπόννησος: η απελπισιά [Κρέστενα]. ||
Ρούμελη: η απολπισία [Μέγαρα].
άχτι || Πελοπόννησος: το άχτι [Αμπελιώνα]. ||
Ρούμελη: το άχτι [Πάργα, Τσαμαντάς] | του αχτ [Χρυσή] | του αχτς
[Σιάτιστα] | του χαραρέτς [Σιάτιστα].
έρωτας || Ρούμελη: ο έρωτας
[Άγιος Λουκάς]. || Κρήτη: ο έρωντας
[Ανώγεια, Βώροι].
ζήλια (Buck list) || Πελοπόννησος: η ζήλια [Αμπελιώνα, Βεργαδαίικα,
Καστρί] | το ζήλεμα [Μάλη] | α ζήλια [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η ζήλια [Γέρμας, Κουμαρίτσι, Μηλίνα, Σιάτιστα, Τιθορέα,
Τσαμαντάς]. || Κρήτη: η ζήλια [Παλαιοχώρα].
θλίψη || Πελοπόννησος: η θλίψη [Κρέστενα, Λεβίδι] | η χλίψη [Αγρίδι]. ||
Ρούμελη: η θλίψη [Άγιος Λουκάς] | η χλιμάρα
[Κανάλια].
θυμός (Buck list) || Πελοπόννησος: ο θυμός [Βαλύρα, Δολιανά, Καρυά,
Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | το νιάτι [Λαγκάδια] | ο θυμό [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: ο θυμός [Πηγή] | ου θυμός [Γέρμας,
Κουμαρίτσι] | ου θμος [Βράχα] | του θύμουμα [Γέρμας] | το χόλιασμα
[Μέγαρα] | το πίγκομα [Πάργα]. || Κρήτη: η μάνητα [Ανώγεια, Θεοδώρα].
καημός || Πελοπόννησος: ο καημός [Λαγκάδια, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό] | ο καημό [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: ο καημός [Δελβινάκι] | ο καμός [Γέρμας]
| ου καημός [Γουριά] | ου καμός [Έλατος]. || Κρήτη: ο καημός [Άγιος Βασίλειος, Βραχάσι, Εμπρόσνερος, Θεοδώρα,
Σιρίλι].
λαχτάρα || Πελοπόννησος: η λαχτάρα [λαχτάρα, λαχτάρα, Προάστιο, Ρούτσι]. || Ρούμελη: η λαχτάρα [Αγιά, Αγία Ευθυμία, Γέρμας, Γραμματικού,
Κουμαρίτσι, Πάργα, Πλατύστομο, Πρέβεζα, Χουλιαράδες] | του λαχτάρσμα [Έλατος] | το λαχταρόπιασμα
[Ωραιόκαστρο]. || Κρήτη: η λαχτάρα [Ανατολή].
λύπη (Buck list) || Πελοπόννησος: η λύπη [Αγρίδι, Κανδήλα, Καρυά,
Λαγκάδια, Πιάνα, Στεμνίτσα, Τσέρια] | α λυπασία [Πέρα
Μέλανα, Τυρός] | α λύκη [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: η λύπη [Θαρούνια, Πηγή, Σταυροδρόμι] | η λυπ [Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού] |. || Κρήτη: η λύπη [Βουλγάρω, Τύλισος].
μαράζι || Πελοπόννησος: το μαράζι [Καρυά, Καστρί, Κάτω Λουσοί, Πέρα Μέλανα,
Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: το μαράζι [Πάργα]
| του μαράζ [Άγιος Νικόλαος, Γέρμας, Λιλαία] | η μάρα [Γέρμας, Έλατος, Κανάλια, Σταγιάδες, Χρυσή]. || Κρήτη: το μαράζι [Βρύσες].
μεράκι || Ρούμελη: το μεράκι
[Πάργα] | μιράκα [Χουλιαράδες] | η μάρα [Χρυσή].
ντέρτι || Πελοπόννησος: το ντέρτι [Αγρίδι, Κρέστενα, Μυγδαλιά]. || Ρούμελη: το ντέρτι [Πάργα] | του ντερτ [Μακρολίβαδο,
Σταγιάδες, Χρυσή] | του ντερτς [Σιάτιστα].
ντουζένια ||
Πελοπόννησος: τα ντουζένια [Κάτω Λουσοί].
ντροπή (Buck list) || Πελοπόννησος: η ντροπή [Αμπελιώνα, Βεργαδαίικα,
Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Καρυά, Κάτω Λουσοί, Κρέστενα, Λυγουριό,
Μάλη, Προάστιο, Σκεπαστό] | α ντροκή [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός].
|| Ρούμελη: η ντροπή [Δελβινάκι] | η ντρουπή
[Γραμματικού, Δραμεσιοί, Μακρινή, Μικρό Βουνό, Τιθορέα, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες]
| η αντροπή [Σταυροδρόμι] | η αντρουπή [Αγία Παρασκευή, Γέρμας,
Κανάλια, Μηλίνα, Σιάτιστα] | του αντρόπιασμα [Γέρμας, Έλατος] | το ίρτζι [Πάργα]. ||
Κρήτη: η ντροπή [Ανατολή, Ανώγεια, Σέλλες].
οργή (Buck list) || Πελοπόννησος: η οργή [Αρχαία Φενεός, Βρέσθενα] | α οργή [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η ουργή [Βράχα, Γέρμας] | η οργέα [Μέγαρα]. || Κρήτη: η οργή [Εμπρόσνερος, Θεοδώρα, Κελλάρια].
πόθος || Κρήτη: ο πόθος
[Ανώγεια].
στενοχώρια || Πελοπόννησος: η στενοχώρια [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Βρέσθενα,
Γυμνό, Δροσοπηγή, Καρυά, Κρέστενα, Λαγκάδια, Μαγούλα, Μυγδαλιά, Ροεινό, Ρούτσι,
Σκεπαστό, Τσέρια] | η στεναχώρια [Βαλύρα] | η φαρμακίλα [Αλποχώρι, Γυμνό, Καρυά] | η φαρματσίλα [Λαγκάδια] | τα φαρμάκια [Ροεινό,
Σαρακίνι] | η κουντίνα [Προάστιο] | η πίκρα [Κανδήλα, Μαγούλα] | α στενοχώρια [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α στενοχώζα [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: η στενοχώρια [Δελβινάκι, Πηγή, Τσαμαντάς] | η στεναχώρια [Τσαμαντάς] | η στινουχώρια
[Αγία Ευθυμία, Αγία Παρασκευή, Βράχα, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δραμεσιοί,
Λιλαία, Μακρινή, Μελισσουργοί, Πλατύστομο, Πρέβεζα, Τιθορέα, Χουλιαράδες,
Χρυσοβίτσα] | η στιναχώρια [Δράκεια, Μηλίνα, Ραψάνη] | η στινουχουρία [Χρυσοβίτσα] | η αγκούσα
[Σιάτιστα, Τσαμαντάς] | η φαρμακίλα [Τιθορέα] | του κάνιασμα [Γέρμας] | η σκανιασμάρα [Γέρμας] | το κιντέρι
[Πάργα] | το γκιντέρι [Πάργα] | του κιντέρ [Κανάλια] | το βαρετό
[Μέγαρα] | η γάνα [Μέγαρα] | το κορκολίτσι [Μέγαρα] | το γκιντέρι
[Τσαμαντάς] | το κασαβέτι [Πάργα, Τσαμαντάς] | η μαλιγκονία [Πάργα] | του ιμπρέτ [Έλατος]
| του σικλέτ [Χρυσή] | του σκλετ
[Σταγιάδες] | η σκάνια [Σταγιάδες] | του σκάνιασμα [Σταγιάδες]. ||
Κρήτη: η στενοχωριά [Βουλγάρω, Βρύσες, Παλαιοχώρα] | η στενοχωρία [Ανατολή, Μάρθα].
τρομάρα (Buck list) || Πελοπόννησος: η τρομάρα [Λαγκάδια, Λεβίδι, Παραδείσια,
Ρούτσι, Σκεπαστό, Τσέρια] | ο τρόμος [Καστρί, Κέρτεζη, Κρέστενα] | α τρομάρα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α τρεμαούρα [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | το σύφοβο [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: η τρομάρα [Μέγαρα, Πάργα] | η τρουμάρα
[Γέρμας] | ου τρόμους [Γέρμας] | ου παραλαγμός [Γέρμας] | του σκιάξμου
[Γέρμας] | η μερμερία [Μέγαρα] | το ιμπρέτι [Πάργα] | η φριξ [Έλατος,
Σταγιάδες, Χρυσή]. || Κρήτη: η τρομάρα [Άγιος
Γεώργιος, Ανώγεια, Θεοδώρα, Μάρθα, Σέλλες].
φόβος (Buck list) || Πελοπόννησος: ο φόβος [Άγιος Δημήτριος, Αμπελιώνα,
Βρέσθενα, Κανδήλα, Καρυά, Καστρί, Κέρτεζη, Κρέστενα, Λυγουριό, Μάλη,
Παραδείσια, Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό, Τσέρια] | το σκιάχτρο [Βεργαδαίικα] | ο φόβο
[Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α θροΐλα
[Πέρα Μέλανα, Τυρός] | α ικία [Πέρα Μέλανα] | α σαχτούρα [Πέρα Μέλανα] | α φτόιση
[Πέρα Μέλανα]. || Ρούμελη: ο φόβος [Άγιος
Λουκάς, Θαρούνια, Μέγαρα, Πάργα, Πηγή, Τσαμαντάς] | ου φόβους [Αγία Παρασκευή, Άγιος, Άγιος Νικόλαος, Βράχα,
Γέρμας, Γουριά, Έλατος, Καρίτσα, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Πλατύστομο,
Στροφυλιά, Τιθορέα, Τσουκαλάδες, Χουλιαράδες, Χρυσή, Χρυσοβίτσα] | ι φόβους [Κανάλια, Μηλίνα] | η σκιαζούρα [Αμφίκλεια] | του σκιάξμου
[Έλατος] | το χλιό [Μέγαρα] | ο χλίος [Μέγαρα] | η παούρα [Πάργα]
| του ιμπρέτ [Χρυσή]. ||
Κρήτη: ο φόβος [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Ανώγεια, Αποδούλου,
Βουλγάρω, Θεοδώρα, Μάρθα, Μιαμού, Τύλισος].
χαρά (Buck list) || Πελοπόννησος: η χαρά [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι,
Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βαλύρα, Βεργαδαίικα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή,
Ελληνίτσα, Εξωχώρι, Θαλάμες, Κανδήλα, Κρέστενα, Λεβίδι, Λυγουριό, Μαγούλα,
Μάλη, Μελιγού, Μυγδαλιά, Πάκια, Παραδείσια, Ροεινό, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό,
Σπαρτιά, Τσέρια] | α χαρά [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η χαρά [Άγιος Λουκάς, Αγία Παρασκευή, Άγιος Νικόλαος,
Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δαύλεια, Δελβινάκι, Δολό,
Δομνίστα, Δράκεια, Κιλελέρ, Μακρινή, Μασχολούρι, Μέγαρα, Μελισσουργοί, Μηλίνα,
Μικρό Βουνό, Πηγή, Πρέβεζα, Σιάτιστα, Σταυροδρόμι, Στροφυλιά, Στυλίδα, Τιθορέα,
Τσαμαντάς, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες, Χρυσή, Ωραιόκαστρο]. || Κρήτη: η χαρά [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανατολή,
Ανώγεια, Αποδούλου, Βουλγάρω, Βραχάσι, Βρύσες, Βώροι, Θεοδώρα, Λαμπιώτες,
Παλαιοχώρα, Σάσαλος, Σιρίλι].
