Κυπριακή Διάλεκτος

 

 

 

 

 

Κυπριακή Διάλεκτος

ή

Ρωμαίικα της Κύπρου

 

Θεματικό λεξικό των ουσιαστικών της λαογραφίας – μέρος τέταρτο

 

 

Δημήτρης Λιθοξόου

 

 

Ιανουάριος 2025

 

Το τέταρτο μέρος του Θεματικού λεξικού των ουσιαστικών της ρωμαίικης λαογραφίας, ακολουθεί τη δημοσίευση των τριών πρώτων αναρτήσεων, για τα Ρωμαίικα του Μοριά, τη ρωμαίικη γλώσσα μεταξύ Κορινθιακού και Καστοριάς και την Κρητική Διάλεκτο.

Για τη συγκέντρωση της λεξικολογικής βάσης για την Κρήτη, αποδελτιώθηκαν 14 χειρόγραφα λαογραφίας, εργασίες φοιτητών της φιλοσοφικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (της περιόδου 1967-1982). Το σύνολο των εξεταζόμενων οικισμών αυτού του χώρου ανέρχεται σε 13. Οι κάτοικοι σε έξι από αυτούς τους οικισμούς, που σημειώνονται με αστερίσκο (*) και βρίσκονται στη βόρεια Κύπρο, έγιναν πρόσφυγες το 1974.

Κύριο κριτήριο επιλογής των χειρογράφων υπήρξε η μη ή η ελάχιστη σχολική μόρφωση των αφηγητών που καταγράφονται από τους φοιτητές-ερευνητές και η όσο το δυνατόν πιστή αντιγραφή του λαϊκού λόγου τους. Η εντοπιότητα των αφηγητών και η διαχρονική παραμονή τους στον οικισμό, υπήρξε ένα ακόμη σημαντικό κριτήριο επιλογής των κειμένων.

Τα λόγια στοιχεία, που εμφανίζονται στις αφηγήσεις (και αποτελούν προφανώς ακούσματα από μορφωμένους συχωριανούς, το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση), δεν καταγράφονται εδώ.

Λόγω της άνισης έκτασης των χειρογράφων, κάθε οικισμός εμφανίζεται στην έρευνα με μικρότερο ή μεγαλύτερο αριθμό λέξεων.

Από αυτό το λεξικό των ουσιαστικών, απουσιάζουν κάποιες συχνές λέξεις του καθημερινού λόγου που δεν υπάρχουν στα καθιερωμένα κεφάλαια της λαογραφικής έρευνας (όπως λόγου χάρη όσα αφορούν την ερωτική ζωή).

Για την καλύτερη παρουσίασή του, το λεξικό των ουσιαστικών είναι χωρισμένο σε 49 θεματικές ενότητες. Σε κάθε ενότητα, οι λέξεις ταξινομούνται αλφαβητικά. Τα λήμματα ανέρχονται σε δύο χιλιάδες και τα συνώνυμα σε τρεις χιλιάδες περίπου. Τα περισσότερα λήμματα αρχίζουν με λέξη της δημοτικής και ακολουθούν τα αντίστοιχα συνώνυμα, μαζί με το άρθρο.

Προστέθηκε επίσης σαν παράρτημα, στο τέλος, μια ενότητα με 276 λήμματα, που περιέχει τα επιρρήματα, τις αντωνυμίες, τα αριθμητικά, τους συνδέσμους, τα μόρια, τις προθέσεις και τα επιφωνήματα.

Για χρηστικούς λόγους, την κατανόηση δηλαδή των λημμάτων από ένα ευρύτερο κοινό (εκτός των ειδικών), χρησιμοποιώ τη σύγχρονη ορθογραφία της κοινής γλώσσας και όχι το διεθνές φωνητικό αλφάβητο (που αποδίδει ακριβώς την προφορά). Κάτι τέτοιο, δεν το επιτρέπει άλλωστε η γραφή των περισσότερων χειρογράφων. Στην κυπριακή διάλεκτο ωστόσο τα διπλά σύμφωνα προφέρονται.

Τέλος, οι ενδείξεις Swadesh list, Buck list (Carl Darling Buck, A dictionary of selected synonyms in the principal Indo-European languages) και ALE (Atlas Linguarum Europae), στην αρχή κάποιων λημμάτων, σημειώνουν πως οι έννοιες αυτές περιλαμβάνονται στις προαναφερόμενες λίστες γλωσσικής συγγένειας ή γλωσσογεωγραφίας.

 

 

Πηγές

 

Αριστοφάνους Ανδρούλα, Συλλογή λαογραφικής ύλης εκ του χωρίου Καραβάς, της επαρχίας Κυρηνείας, της νήσου Κύπρου, 1969.

Ζαχαρία Ουρανία, Συλλογή λαογραφικής ύλης από το Νέον Χωρίον, της επαρχίας Πάφου, της νήσου Κύπρου, 1966.

Λαμπριανού Χρυσούλα, Συλλογή λαογραφικού υλικού από το χωριό Λεύκαρα, της επαρχίας Λάρνακας, της νήσου Κύπρου, 1982.

Ματσουκάρη Χριστοθέα, Συλλογή λαογραφικής ύλης εκ του χωρίου Μιά Μηλιά, της επαρχίας Λευκωσίας, της νήσου Κύπρου, 1967.

Μιχαηλίδου Μαρία, Συλλογή εθίμων του πνευματικού βίου από την Τσάδα, της επαρχίας Πάφου, της νήσου Κύπρου, 1968.

Ορφανίδου Σταυρούλα, Συλλογή λαογραφικού υλικού εκ Λαπήθου, της επαρχίας Κυρηνείας, της νήσου Κύπρου, 1970.

Περδίου Ανδριανή, Συλλογή λαογραφικού υλικού εκ του χωρίου Γαστριά, της επαρχίας Αμμοχώστου, της νήσου Κύπρου, 1968.

Σολωμού Ανδρούλα, Συλλογή λαογραφικού υλικού από τα Λεύκαρα, της επαρχίας Λάρνακος, της νήσου Κύπρου, 1983.

Σταυρινού Ζαχαρία, Συλλογή λαογραφικού υλικού εκ Ριζοκαρπάσου, της επαρχίας Αμμοχώστου, της νήσου Κύπρου, 1967.

Στοκκίδου Όλγα, Συλλογή λαογραφικού υλικού εκ του χωρίου Βάσα (Κοιλανίου), της επαρχίας Λεμεσού, της νήσου Κύπρου, 1968.

Τρύφωνος Τασούλα, Συλλογή λαογραφικού υλικού από την Έμπα, της επαρχίας Πάφου, της νήσου Κύπρου, 1980.

Φιλίππου Χλόη, Συλλογή λαογραφικού υλικού από το χωριό Μουτουλλάς Μαραθάσας, της επαρχίας Λευκωσίας, της νήσου Κύπρου, 1981.

Χαραλάμπους Χαράλαμπος, Συλλογή λαογραφικού υλικού εκ του χωρίου Άγιος Νικόλαος Λευκονοίκου, της νήσου Κύπρου, 1969.

Χριστοφόρου Θεοδώρα, Συλλογή λαογραφικής ύλης εκ του χωρίου Ψεματισμένον, της επαρχίας Λάρνακος, της νήσου Κύπρου, 1971.

 

 

Οικισμοί αναφοράς

 

Άγιος Νικόλαος* Αμμοχώστου, απογραφή 1973 κάτοικοι 244.

Βάσα Κοιλανίου Λεμεσού, απογραφή 1973 κάτοικοι 551.

Γαστριά* Αμμοχώστου, απογραφή 1973 κάτοικοι 198.

Έμπα Πάφου, απογραφή 1973 κάτοικοι 1.168.

Καραβάς* Κερύνειας, απογραφή 1973 κάτοικοι 2.232.

Λάπηθος* Κυρηνείας, απογραφή 1973 κάτοικοι 3.124.

Μια Μηλιά* Λευκωσίας, απογραφή 1973 κάτοικοι 1.381.

Μουτουλλάς Λευκωσίας, απογραφή 1973 κάτοικοι 691.

Νέο Χωριό Πάφου, απογραφή 1973 κάτοικοι 503.

Πάνω Λεύκαρα Λάρνακας, απογραφή 1973 κάτοικοι 1.136.

Ριζοκαρπάσο* Αμμοχώστου, απογραφή 1973 κάτοικοι 2.626.

Τσάδα Πάφου, απογραφή 1973 κάτοικοι 909.

Ψεματισμένος Λάρνακας, απογραφή 1973 κάτοικοι 211.

 

 

 

θεματικό λεξικό

 

 

1.      το σώμα (ανθρώπου-ζώων)

 

 

αβγό (Swadesh list, ALE, Buck list) => το αφκόν [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Τσάδα, Ψεματισμένος] | τα αφκά [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

αγκώνας (Buck list) => ο αγκώνας [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*].

αίμα (Swadesh list, Buck list) => το αίμαν [Πάνω Λεύκαρα] | το γαίμαν [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς]

αμυγδαλές => οι αμυγδαλές [Βάσα Κοιλανίου] | ο σταφυλίτης [Έμπα, Μουτουλλάς].

άντερο => το έντερον [Πάνω Λεύκαρα] | το άντερον [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

αστράγαλος => ο αστράγαλος [Έμπα].

αυτί (Swadesh list, ALE, Buck list) => το φτιν [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | τα φτια [Πάνω Λεύκαρα] | τα αφκιά [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Ριζοκάρπασο*] | τα φκια [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

αφαλός (Buck list) => το αρφάλιν [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

βυζί / της γυναίκας (Buck list) => το βυζίν [Ριζοκάρπασο*] | τα βυζιά [Καραβάς*, Νέο Χωριό, Μουτουλλάς].

γάλα (ALE, Buck list) => το γάλαν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

γάμπα (ALE) => η ζάμπα [Γαστριά*, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

γένια (Buck list) => τα γένια [Γαστριά*].

γλώσσα (Swadesh list, Buck list) => η γλώσσα [Γαστριά*, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

γόνατο (Swadesh list, ALE, Buck list) => το γόνατον [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

δάκρυ (Buck list) => το δάκρυν [Μια Μηλιά*].

δάχτυλας / αντίχειρας => ο μηαλλιόνας [Βάσα Κοιλανίου].

δάχτυλο (ALE, Buck list) => το δάχτυλον [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το δάκτυλον [Νέο Χωριό] | τα δακτύλια [Πάνω Λεύκαρα].

δέρμα / ζώου => το δέρμαν [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

δόντι (Swadesh list, ALE, Buck list) => το δόντιν [Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | τα δόγκια [Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς] | τα δόνκια [Ριζοκάρπασο*] | τα γόντια [Άγιος Νικόλαος*].

ιδρώτας (Buck list) => το γρώμα [Άγιος Νικόλαος*] | τα δρώματα [Μουτουλλάς].

κάλος => ο σκάθθαρος [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

καρδιά (Swadesh list, Buck list) => η καρκιά [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | η καρδία [Καραβάς*].

κάτουρο (Buck list) => η κατούρα [Μια Μηλιά*].

κέρατο (Swadesh list, Buck list) => το τζέρρατον [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Νέο Χωριό].

κεφάλι (Swadesh list, ALE, Buck list) => το τζεφάλιν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα] | η τζεφαλή [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | η κκελλέ [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

κοιλιά (Swadesh list, ALE, Buck list) => η τζοιλιά [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

κόκαλο (Swadesh list, Buck list) => το κόκκαλον [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | τα κοκκαλούθκια (κοκαλάκια) [Μουτουλλάς].

κόρδα / ο χαλινός της γλώσσας => το χαλινάριν [Άγιος Νικόλαος*].

κόρδα / τένοντας => η κόρτα [Καραβάς*].

κορμί => το κορμίν [Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | το κορμούιν (κορμάκι) [Έμπα].

κουρία / η κορυφή του κεφαλιού => η κουρία [Άγιος Νικόλαος*].

κουτάλα / ωμοπλάτη => η κουτάλα [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

κούτελο (ALE, Buck list) => το μέτωπον [Μουτουλλάς].

κρέας (Swadesh list, Buck list) => το κρέας [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος] | το κριάς [Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Ψεματισμένος].

κρεατοελιά => η ελιά [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*].

κριθαράκι / στο μάτι => η κλιθθαρκά [Καραβάς*].

κώλος => ο κώλος [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό] | ο πισινός [Έμπα].

λαιμός (Swadesh list, ALE, Buck list) => ο λαιμός [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

λαρύγγι => ο λάρυγγας [Καραβάς*] | ο καρίτσαφλος [Έμπα].

μάγουλο (ALE, Buck list) => το μάουλον [Άγιος Νικόλαος*, Μια Μηλιά*] | η βούκκα [Πάνω Λεύκαρα] | οι βούτσες [Άγιος Νικόλαος*].

μαλλιά / ανθρώπου (Swadesh list, ALE, Buck list) => τα μαλλιά [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | το μαλλίν [Έμπα].

μασχάλη (ALE) => η μασκάλη [Καραβάς*].

μάτι-μάτια (Swadesh list, ALE, Buck list) => το μάτιν [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | το αμμάτιν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Ψεματισμένος] | τα μμάθκια [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα μμάδκια [Άγιος Νικόλαος*, Ριζοκάρπασο*] | τα αμμάθκια [Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Λάπηθος*] | τα αμμάδκια [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Τσάδα] | τα μμάδια [Νέο Χωριό] | τα μάκκια [Ριζοκάρπασο*].

μέση => η μέση [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | η κόξα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

μουσούδα (ALE) => η μουτσούνα [Λάπηθος*].

μουστάκι (ALE) => το μουστάτζιν [Πάνω Λεύκαρα].

μπιμπίκια => τα μιμμίθκια [Μουτουλλάς].

μπράτσο (ALE, Buck list) => το πράτσον [Άγιος Νικόλαος*].

μύτη (Swadesh list, ALE, Buck list) => η μούττη [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

νεφρό (ALE) => ο νεφρός [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

νύχι (Swadesh list, Buck list) => το νύσιν [Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | τα νύσια [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Τσάδα].

ξίγκι (Swadesh list) => η μύλλα [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

όμπιο / πύον => το έμπυος [Μουτουλλάς] | το έμπυον [Βάσα Κοιλανίου].

ούλα => τα ούλη [Άγιος Νικόλαος*].

ουρά ( Swadesh list, ALE, Buck list) => η νουρά [Έμπα, Καραβάς*] | το νουρίν [Καραβάς*] | ο νούρος [Μουτουλλάς, Τσάδα].

πανάδες => οι πανάδες [Έμπα].

πατούσα => η πατούνα [Καραβάς*].

πέτσα => η πέτσα [Νέο Χωριό] | το πετσίν [Καραβάς*].

πλευρό => το πλευρόν [Καραβάς*Λάπηθος*, , Μουτουλλάς] | οι πάντες [Μουτουλλάς] | τα μερκά [Μουτουλλάς].

πληγή (Buck list) => η πληγή [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς] | ο γιαράς [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μουτουλλάς].

πόδι ( Swadesh list, ALE, Buck list) => το πόδιν [Καραβάς*, Νέο Χωριό, Τσάδα] | το πόιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | τα πόθκια [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα πόδκια [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

ποντίκι / μυς => ο ποντικός [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

πρόσωπο (ALE, Buck list) => το πρόσωπον [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | το μούτρον [Πάνω Λεύκαρα] | τα μούτρα [Έμπα, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | η μουτσούνα [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*].

ράχη (Buck list) => η ράση [Άγιος Νικόλαος*,Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

ριζάφτι => τα ριζόφκια [Μουτουλλάς].

ρώγα / βυζιού => η ρώβα [Καραβάς*].

σαγόνι (ALE, Buck list) => το σαούνιν [Έμπα].

σβέρκος (Buck list) => ο τράσηλος [Πάνω Λεύκαρα] | το ζινίσιν [Άγιος Νικόλαος*].

σημάδι / στο σώμα => το σημάδιν [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

σκέλια (Buck list) => τα ασσέλια [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*].

σπλάχνα (Buck list) => τα σσωθικά [Μια Μηλιά*].

σπυράκια => τα σπυρούθκια [Καραβάς*].

στήθη / τα βυζιά της γυναίκας (Swadesh list, Buck list) => τα στήθη [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

στήθος / το στέρνο (Buck list) => το στήθος [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Πάνω Λεύκαρα].

στόμα (Swadesh list, ALE, Buck list) => το στόμαν [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

στομάχι (ALE, Buck list) => το στομάσιν [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

συκώτι (Swadesh list, ALE, Buck list) => το φλατζίν [Καραβάς*] | το φλαντζίν [Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*] | το βλαντζίν [Γαστριά*] | το βλαγκούιν (συκωτάκι) [Νέο Χωριό].

σώμα (Buck list) => το σώμαν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

τρίχα (Buck list) => η τρίχα [Ριζοκάρπασο*] | οι τρίσες [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς] | η μάλλα [Καραβάς*].

φούσκα / ουροδόχος κύστη => η φούσκα [Μουτουλλάς].

φρύδι (ALE, Buck list) => τα φρύδκια [Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | τα φρύκκια [Ριζοκάρπασο*] | τα βρύδκια [Λάπηθος*] | το βρύδος [Καραβάς*].

φτερό / φτερούγα (Swadesh list, ALE, Buck list) => το φτερόν [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

χείλια (ALE, Buck list) => τα σείλη [Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | τα σειλούθκια (χειλάκια) [Καραβάς*, Μια Μηλιά*].

χέρι (Swadesh list, ALE, Buck list) => το σέριν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα σέρκα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς, *Έμπα, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

χούφτα => η φούχτα [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

ώμος (ALE, Buck list) => ο νώμος [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

 

 

2.      Η φύση

 

αέρας / άνεμος (Swadesh list, ALE, Buck list) => ο αέρας [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*].

αέρας / ατμόσφαιρα => ο αέρας [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

αλάτι (Swadesh list, Buck list) => το άλας [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

άμμος (Swadesh list, Buck list) => ο άμμος [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*].

ανατολή (Buck list) => η ανατολή [Άγιος Νικόλαος*, Μια Μηλιά*, Ριζοκάρπασο*].

ανήφορος => ο ανήφορος [Μουτουλλάς, Τσάδα].

αντηλιά => το αντηλίν [Λάπηθος*].

ασπρόχωμα => η ασπρογιά [Πάνω Λεύκαρα] | το ασπρόιν [Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό] | το πηλόχωμαν [Πάνω Λεύκαρα] | ο κόννος [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό].

αστέρι (Swadesh list, Buck list) => το άστρον [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

αστραπή (ALE, Buck list) => η αστραπή [Τσάδα] | η στραπή [Μουτουλλάς].

αυγερινός / η Αφροδίτη το πρωί => το άστρον της πωρνής [Λάπηθος*].

αφρός => ο αφρός [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | ο αβρός [Λάπηθος*].

αχνός / ατμός => ο αχνός [Καραβάς*].

βοριάς (Buck list) => ο Βορκάς [Γαστριά*].

βοτάνι (Buck list) => το βοτάνιν [Ριζοκάρπασο*]

βουνό (Swadesh list, ALE, Buck list) => το βουνόν [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | το βουνίν [Μουτουλλάς] | το όρος [Καραβάς*].

βουνοκορφή => η μούττη [Μουτουλλάς].

βράχος => ο βράχος [Μουτουλλάς] | ο καγιάς [Μουτουλλάς].

βροχή (Swadesh list, Buck list) => η βροσή [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

γέμιση / του φεγγαριού => η γέμωση [Νέο Χωριό].

γης / γη (Swadesh list, Buck list) => η γη [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

γιαλός / ακρογιαλιά (Buck list) => ο γιαλός [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Τσάδα] | το παραγιάλιν [Λάπηθος*].

γκρεμός => ο κρεμμός [Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

γούβα => ο βούππος [Λάπηθος*].

γούπατο => η γούππα [Γαστριά*] | το κάτσιμον [Μουτουλλάς].

γούρνα => η βούρνα [Έμπα].

δάσος (Swadesh list, ALE, Buck list) => το δάσος [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

δειλινό => το δειλινόν [Έμπα] | το δείλις [Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | το γείλις [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*].

δέντρο (Swadesh list, ALE, Buck list) => το δεντρόν [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | το δεντρίν [Άγιος Νικόλαος*].

δροσιά => η δροσιά [Μουτουλλάς].

δύση / του ορίζοντα (Buck list) => η δύση [Άγιος Νικόλαος*, Μια Μηλιά*, Ριζοκάρπασο*]

ζέστη => η ζέστη [Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | το πύρωμαν [Γαστριά*].

ηλιοβασίλεμα => το βούττημαν του ήλιου [Μουτουλλάς, Ψεματισμένος] | το δήμμαν θιου νήλιου [Άγιος Νικόλαος*].

ήλιος (Swadesh list, ALE, Buck list) => ο ήλιος [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | ο νήλιος [Άγιος Νικόλαος*].

θάλασσα (Swadesh list, ALE, Buck list) => η θάλασσα [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

ίσκιος (Buck list) => ο σσιός [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | ο οσσιός [Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*] | η οσσιά [Βάσα Κοιλανίου, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Καραβάς*].

καιρός / μετεωρολογία (Buck list) => ο τσαιρός [Πάνω Λεύκαρα] | ο τζαιρός [Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

κακοκαιριά (ALE) => η κακοτζαιρία [Βάσα Κοιλανίου] | η κακοτζαιρκά [Μουτουλλάς].

καλοφεντζιά / όταν πλησιάζει η πανσέληνος => η καλοφεντζιά [Καραβάς*].

καπνιά η => η μούζα [Μουτουλλάς].

καπνός / φωτιάς (Swadesh list, Buck list) => ο καπνός [Άγιος Νικόλαος*, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | η κάπνη [Έμπα].

κάρβουνο => το κάρβουνον [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | το κάβρουνον [Νέο Χωριό].

κατήφορος => ο κατήφορος [Μουτουλλάς, Τσάδα].

κάψα / καύσωνας => η πυρά [Μουτουλλάς] | οι πυράδες [Καραβάς*].

καψάλα / καμμένος τόπος => το καψάλιν [Μουτουλλάς].

κεφαλάρι / νερού => το τζεφαλόβρυσον [Λάπηθος*].

κλαδί (ALE, Buck list) => τα κλαθκιά [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς].

κλωνάρι (ALE) => το κλωνίν [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*] | ο κλώνος [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*] | τα κλωνάρκα [Λάπηθος*].

κορμός / δέντρου => ο κορμός [Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | η κόρμη [Ψεματισμένος].

κοτρόνα => ο κούρβελλος [Πάνω Λεύκαρα] | ο ρότσος [Νέο Χωριό].

κουκούτσι => το κουννίν [Νέο Χωριό] | τα κοκκόνια [Πάνω Λεύκαρα].

κούτσουρο (ALE) => το κουττούτζιν [Μουτουλλάς].

κουφάλα => η κούφη [Μουτουλλάς] | ο κούφαλος [Νέο Χωριό].

κρύο => το κρύον [Μουτουλλάς, Τσάδα] | οι κρυάδες [Καραβάς*].

κύμα (Buck list) => το κύμμαν [Καραβάς*].

λάσπη (Buck list) => η λάσπη [Τσάδα].

λίβας / νοτιοδυτικός άνεμος => ο λίβας [Καραβάς*].

λίμνη (Swadesh list, ALE, Buck list) => η λίμνη [Νέο Χωριό].

λουλούδι (Swadesh list, ALE, Buck list) => το λουλλούδιν [Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα] | το φκιόρον [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | ο αθθός [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

λούμπα / νερόλακκος => ο κόλυμπος [Μουτουλλάς, Τσάδα].

λόφος => το λαόνιν [Πάνω Λεύκαρα].

μανιτάρι (ALE) => το μανιτάριν [Πάνω Λεύκαρα] | τα μανιτάρκα [Πάνω Λεύκαρα].

μολύβι / μόλυβδος => το μολύβιν [Μουτουλλάς].

μπόρα => το νεφικόν [Μουτουλλάς].

μυρμηγκοφωλιά => η λιμπουρκά [Βάσα Κοιλανίου].

νερό (Swadesh list, Buck list) => το νερόν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

νοτιά / υγρασία => η νοθκιά [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς] | η νοδιά [Νέο Χωριό]

ξημέρωμα => το ξημέρωμαν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα ξημερώματα [Γαστριά*, Καραβάς*] | το γέννημαν του ήλιου [Μουτουλλάς].

ξύλο (Buck list) => το ξύλον [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

ουρανός (Swadesh list, Buck list) => ο ουρανός [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

όχτος => ο οχτός [Καραβάς*].

πάγος (Swadesh list, Buck list) => ο πάος [Μουτουλλάς].

πέτρα (Swadesh list, Buck list) => η πέτρα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | η ρότσα [Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος] | ο ρότσος [Νέο Χωριό].

πηλός (ALE, Buck list) => ο πηλός [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς].

πλάκα / πέτρινη => η πλάκα [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | οι πλάτζιες [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*].

ποτάμι (Swadesh list, ALE, Buck list) => ο ποταμός [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

πούλια / ο αστερισμός των Πλειάδων => η πούλια [Μια Μηλιά*].

ράχη / βουνού => η αθέρα [Μουτουλλάς].

ρέμα (Buck list) => ο σείμαρρος [Μουτουλλάς].

ρεματιά => η αρκατζιά [Καραβάς*].

ρίζα (Swadesh list, Buck list) => η ρίζα [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

ρυάκι => το αρκάτζιν [Μουτουλλάς].

σεισμός => ο σεισμός [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς].

σίδερο / μέταλλο (Buck list) => το σίδερον [Μουτουλλάς] | το σίερον [Πάνω Λεύκαρα].

σκόνη / κάθε λογής (Swadesh list, ALE, Buck list) => η σκόνη [Έμπα, Μουτουλλάς].

σπηλιά => η σπηλιά [Καραβάς*] | ο σπήλιος [Καραβάς*] | το σπήλιον [Γαστριά*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

σπίθα => η αζίνα [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | η ζίνα [Άγιος Νικόλαος*].

σταγόνα (Buck list) => η σταξιά [Άγιος Νικόλαος*] | η στάξη [Τσάδα] | ο κόμπος [Γαστριά*].

στάχτη (Swadesh list, Buck list) => ο σταχτός [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | ο στακτός [Άγιος Νικόλαος*].

στούφος / πωρόλιθος => η πουρόπετρα [Μουτουλλάς].

σύννεφο (Swadesh list, ALE, Buck list) => το σύννεφον [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | τα νέφη [Μουτουλλάς].

το ζωνάρι της Παναγιάς / ουράνιο τόξο (ALE) => το ζωνάριν [Μουτουλλάς].

τσακμακόπετρα => η αθκιακόπετρα [Πάνω Λεύκαρα] | το αθκιάτζιν [Μουτουλλάς, Ψεματισμένος].

φεγγάρι (Swadesh list, Buck list) => το φεγγάριν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

φλούδα (Swadesh list) => η φτέλλα [Βάσα Κοιλανίου] | ο φελλός [Πάνω Λεύκαρα].

φουρτούνα => η φουρτούνα [Τσάδα].

φύκια => ο οβκός [Καραβάς*] | ο οφκός [Λάπηθος*].

φύλλο / φυτού (Swadesh list, ALE, Buck list) => το φύλλον [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

φυτό (Buck list) => το φυτόν [Βάσα Κοιλανίου].

φωλιά => η φουλιά [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Ριζοκάρπασο*].

φως (Buck list) => το φως [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

φωτιά (Swadesh list, ALE, Buck list) => η φωθκιά [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η φωδκιά [Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | το λαμπρόν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

χαλίκι => το χαλίτζιν [Λάπηθος*] | το τσακκίλιν [Μουτουλλάς].

χαλκός => ο χαλκός [Πάνω Λεύκαρα] | το μπακίριν [Γαστριά*].

χάραμα (ALE) => το χάραμαν [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*].

χασοφεγγαριά => η λείψη [Νέο Χωριό].

χιόνι (Swadesh list, ALE, Buck list) => το σιόνιν [Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

χόγλακος / πέτρα στο μέγεθος της χούφτας => ο χόγλακος [Πάνω Λεύκαρα].

χόρτο => το χόρτον [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Μουτουλλάς].

χώμα (Buck list) => το χώμαν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

ψήλωμα / ύψωμα => το ψήλωμαν [Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο* | το παμπούλιν [Πάνω Λεύκαρα] | το τουμπάριν [Άγιος Νικόλαος*].

 

 

3.      ο άνθρωπος (ηλικία και οικογένεια)

 

αγόρι (Buck list) => το αγόριν [Έμπα, Μια Μηλιά*, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | το κοπέλλιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | τα κοπέλλια [Λάπηθος*, Νέο Χωριό] | το παλλικαρούδιν [Καραβάς*] | το κοπελλούιν [Έμπα] | τα κοπελλούθκια (αγοράκια) [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*] | τα κοπελλούδια [Νέο Χωριό].

αδερφή (ALE, Buck list) => η αδερφή [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς] | η αδελφή [Πάνω Λεύκαρα] | η αρφή [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς] | οι αδερφάδες [Έμπα, Καραβάς*] οι αρφούες [Έμπα].

αδέρφια => τα αδέρκια [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*] | τα αδέρφκια [Μια Μηλιά*] | τα αέρφια [Γαστριά*] | τα αέρκια [Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

αδερφός (ALE, Buck list) => ο αρφός [Καραβάς*, Μουτουλλάς] | οι αρφούες [Μουτουλλάς].

άνθρωποι => οι αθθρώποι [Καραβάς*] | οι αθρώποι [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Μουτουλλάς, Ψεματισμένος] | οι αδρώποι [Έμπα, Ψεματισμένος] | ο αγρώποι [Νέο Χωριό].

άνθρωπος (Swadesh list, Buck list) => ο άθρωπος [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | ο άθθρωπος [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*] | ο άδρωπος [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Τσάδα] | ο άχρωπος [Γαστριά*, Ριζοκάρπασο*] | το πλάσμαν [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

ανιψιός (ALE, Buck list) => ο αρφότεχνος [Καραβάς*] | ο αρφανότεγνος [Μουτουλλάς] | το αδερφοτέχνιν (ανίψι) [Καραβάς*] | ο ανιψιότεχνος [Μουτουλλάς].

άντρας (Swadesh list, ALE, Buck list) => ο άντρας [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | οι αντράδες [Καραβάς*] | οι αντράες [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος] | ο άθρωπος [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | ο άδρωπος [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*] | ο άγρωπος [Νέο Χωριό] | οι αθρώποι [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος] | οι αδρώποι [Ψεματισμένος] | οι αγρώποι [Νέο Χωριό].

αντρόγυνο => το αντρόυνον [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

αραπάκι => το αραπούι [Ριζοκάρπασο*].

αράπης => ο αράπης [Γαστριά*, Τσάδα].

αράπισα => η αραπού [Ριζοκάρπασο*].

γαμπρός / συγγένεια (ALE, Buck list) => οι γαμπρούες [Μουτουλλάς].

γερόντια => το γερούιν (το γεροντάκι) [Καραβάς*].

γερόντισσα / με σεβασμό => η γερόντισσα [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

γέρος (ALE) => ο γέρος [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

γιαγιά (ALE, Buck list) => η γιαγιά [Καραβάς*, Μουτουλλάς] | η στετέ [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η μαμμού [Νέο Χωριό].

γιος (ALE, Buck list) => ο γιος [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | οι γιούδες [Καραβάς*] | οι γιούες [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς].

γονείς (Buck list) => οι γονιοί [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

γριά (ALE) => η ρκα [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η κοτσάκαρη [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | η κοτζάκαρη [, Νέο ΧωριόΠάνω Λεύκαρα] | η κοτζιάκαρη [Έμπα, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

γυναίκα (Swadesh list, ALE, Buck list) => η γεναίκα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | οι γεναίτζες [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

δίδυμα (ALE) => τα διπλάρκα [Γαστριά*].

εγγόνι => το αγγόνιν [Καραβάς*].

εγγονός (Buck list) => ο άγγονας [Καραβάς*].

ζευγάρι => τα ζευκάρκα [Έμπα].

θεια / θεία (ALE, Buck list) => η θκια [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*] | οι θκιάες [Μουτουλλάς].

θειος / θείος (ALE, Buck list) => ο θκιος [Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

κοπέλα (Buck list) => η κοπέλλα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | η κοπελλούδα [Καραβάς*] | η κοπελλούα [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

κόρη (ALE, Buck list) => η κόρη [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | η κορούδα [Καραβάς*].

κοριτσάκι => η κορού [Καραβάς*] | η κορούα [Έμπα] | οι κορούδες [Καραβάς*] | οι κορούες [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

κορίτσι (Buck list) => το κορίτσιν [Γαστριά*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | το κορίν [Πάνω Λεύκαρα] | η κορασιά [Γαστριά*, Έμπα, Νέο Χωριό] | η κορούα [Πάνω Λεύκαρα] | οι κορούδες [Καραβάς*] | τα κοράσια [Λάπηθος*] | οι κορασιές [Λάπηθος*].

μαμά / τη λένε έτσι τα παιδιά της (ALE) => η μάμμα [Πάνω Λεύκαρα].

μάνα (Swadesh list, ALE, Buck list) => η μάνα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | η μανά [Μουτουλλάς] | οι μανάες [Μουτουλλάς, Λάπηθος*].

μοναχογιός => ο μονογιός [Καραβάς*].

μοναχοκόρη => η μοναχοκόρη [Λάπηθος*].

μπαμπάς / τον λένε έτσι τα παιδιά του (Swadesh list, ALE) => ο παπάς [Έμπα, Καραβάς*].

μωρό (Buck list) => το μωρόν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

νια / νέα => η νια [Λάπηθος*].

νιος /νέος => ο νιος [Γαστριά*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*].

ξαδέρφη (ALE, Buck list) => η ανιψιά [Καραβάς*] | οι ανιψιάδες [Καραβάς*].

ξαδέρφια => τα ανίψια [Μουτουλλάς].

παιδί (Swadesh list, ALE, Buck list) => το παιδίν [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | το παιΐν [Άγιος Νικόλαος*, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | τα παιδκιά [Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα] | τα παιθκιά [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς] | το κοπελλούιν [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | τα κοπελλούδια [Νέο Χωριό] | τα κοπελλούδκια [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα] | τα κοπελλούθκια [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς].

παλιές / οι γυναίκες που έζησαν στο παρελθον => οι πρωτινές [Μουτουλλάς].

παλικάρι => το παλλικάριν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα] | τα παλλικάρκα [Άγιος Νικόλαος*] | παλλικαρούιν (παλικαράκι) [Ριζοκάρπασο*].

παλιοί / οι άνθρωποι που έζησαν στο παρελθον => οι παλιοί [Γαστριά*, Μουτουλλάς] | οι πρωτινοί [Γαστριά*, Καραβάς*].

παππούς (ALE, Buck list) => ο παππούς [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | οι παππούες [Γαστριά*, Μουτουλλάς].

πατέρας (Swadesh list, ALE, Buck list) => ο πατέρας [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | ο τσύρης [Πάνω Λεύκαρα] | ο τζύρης [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | ο παπάς [Καραβάς*].

προπάππους => ο προπαππός [Γαστριά*].

πρωτοπαίδι / πρωτότοκο => το πρώτον [Άγιος Νικόλαος*].

σόι => το σόιν [Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*] | η γενιά [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*].

στερνοπαίδι => το ποσπόριν [Άγιος Νικόλαος*].

συγγενείς (ALE, Buck list) => οι συγγενείς [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | οι δικοί [Νέο Χωριό].

συγγέννισσες => οι συγγένισσες [Μουτουλλάς, Ψεματισμένος].

 

 

 

4. πανίδα

 

αηδόνι / το πουλί Luscinia megarhynchos (ALE) => το αηδόνιν [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*].

αϊτός / πουλιά της οικογένειας Accipitridae => ο αετός [Καραβάς*] | ο ατός [Γαστριά*].

αλεπού / το θηλαστικό Vulpes vulpes (ALE, Buck list) => ο αλουπός [Γαστριά*].

άλογο / το θηλαστικό Equus caballus (ALE, Buck list) => ο άππαρος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | το αππάριν [Ριζοκάρπασο*].

βατράχι (ALE) => ο βόρτακος [Λάπηθος*].

βδέλλα / Hirudinea => η αφτέλλα [Λάπηθος*].

γάιδαρος (Buck list) => ο γάδαρος [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς] | ο γάαρος [Μια Μηλιά*] | ο γάρος [Γαστριά*, Έμπα, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | οι γαδάροι [Μουτουλλάς].

γαϊδούρι / το θηλαστικό Equus asinus (Buck list) => το γαούριν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | τα γαδούρκα [Μουτουλλάς] | τα γαούρκα [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

γάλος / το πουλί Meleagris => ο γάλος [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

γάτα / το θηλαστικό Felis silvestris catus (ALE, Buck list) => η κάττα [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Τσάδα].

γατί / το μικρό της γάτας (ALE) => το καττούδιν [Τσάδα].

γάτος / το αρσενικό του θηλαστικό Felis silvestris catus (ALE) => ο κάττος [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

γεράκι / πουλιά της οικογένειας Falconidae και της οικογένειας Accipitridae => το γεράτζιν [Ριζοκάρπασο*].

γλάρος / πουλιά της οικογένειας Laridae => ο γλάρος [Καραβάς*].

γουρούνα / το θηλυκό του θηλαστικού Sus scrofa domesticus (ALE, Buck list) => η λότα [Γαστριά*, Τσάδα].

γουρούνι / το θηλαστικό Sus scrofa domesticus (ALE, Buck list) => το γουρούνιν [Έμπα, Καραβάς*] | ο σοίρος [ Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

γουρουνόπουλο / το μικρό του γουρουνιού (ALE, Buck list) => το σοιρούδιν [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

καβούρι => ο κάουρας [Τσάδα].

καμήλα (Camelus) => η καμήλα [Γαστριά*] | ο κάμηλος [Γαστριά*, Έμπα, Τσάδα] | οι καμήλοι [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς] | τα καμήλια [Μουτουλλάς].

καρακάξα / το πουλί Pica pica => η κατσικορώνα [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

καρδερίνα / το πουλί Carduelis carduelis (ALE) => το ζαρτίλιν [Άγιος Νικόλαος*].

κατσαρίδα / Blattodea => η τσιριπίλλα (μεγάλη) [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα] | η κουτσουκούτα [Καραβάς*].

κόκορας / το αρσενικό του πουλιού Gallus gallus domesticus (ALE, Buck list) => ο πετεινός [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Τσάδα] | το πετεινάριν (το κοκόρι) [Καραβάς*].

κοράκι / το πουλί Corvus corax => ο κόρακας [Τσάδα].

κοριός / Cimex (ALE) => ο κορκός [Βάσα Κοιλανίου].

κότα / το θηλυκό του πουλιού Gallus gallus domesticus (ALE, Buck list) => η όρνιθα [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | η όρνιχα [Άγιος Νικόλαος*, Ψεματισμένος].

κοτόπουλο (ALE, Buck list) => το κοτόπουλλον [Έμπα] | το πουλλίν [Άγιος Νικόλαος*].

κουκουβάγια / το πουλί Athene noctua => ο κουκκουφκιάος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Ψεματισμένος] | ο κουκκουσιάος [Νέο Χωριό].

κουνέλι / θηλαστικά της οικογένειας Leporidae => το κουνέλιν [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα].

κουνούπι / έντομα της οικογένειας Culicidae => το κουνούπιν [Μουτουλλάς] | τα κουνούπκια [Μουτουλλάς].

κουρούνα / το πουλί Corvus cornix => η κορώνα [Καραβάς*] | ο κοράζινος [Τσάδα].

κουφή / το φίδι Macrovipera lebetina => η κουφή [Γαστριά*, Έμπα, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | οι κουφάδες [Καραβάς*].

κυδώνι / το μαλάκιο οστρακόδερμο Cardium edule => το τζυδώνιν [Βάσα Κοιλανίου].

λαγός / το θηλαστικό Lepus europaeus => ο λαός [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*].

λαγούμι / υπόνομος => το λαούμιν [Καραβάς*].

λύκος / το θηλαστικό Canis lupus (Buck list) => ο λύκος [Τσάδα].

μεταξοσκούληκας / μεταξοσκώληκας => το καματερόν [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

μολυντήρι / η σαύρα Hemidactylus turcicus => το μισιαρόν [Γαστριά*].

μουλάρα => η μούλα [Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

μουλάρι (Buck list) => ο βόρτος (το αρσενικό) [Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα] | τα μουλάρκα [Γαστριά*].

μουλαρόπουλο => το βορτόνιν [Λάπηθος*].

μύγα / το έντομα Musca domestica (Buck list) => η μούγα [Καραβάς*] | η μούγια [Γαστριά*, Μουτουλλάς, Τσάδα].

μυρμήγκι / έντομα της οικογένειας Formicidae (ALE) => ο λίμπουρος [Βάσα Κοιλανίου].

ξεφτέρι / πουλιά της οικογένειας Falconidae και της οικογένειας Accipitridae | ξεφτέρι => το ξεφτέριν [Μια Μηλιά*].

οχιά / το φίδι Vipera ammodytes => η όσεντρα [Έμπα].

πάπια / πουλιά της οικογένειας των Anatidae (ALE, Buck list) => η πάπια [Μουτουλλάς].

πέρδικα / το πουλί Perdix perdix (ALE) => η πέρτικα [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*] | το περτίτζιν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*].

περιστέρι / το πουλί Columba livia (ALE) => το πεζούνιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | η πεζούνα [Καραβάς*].

πιτσούνι / το μικρό περιστέρι => το πεζουνούδιν [Καραβάς*].

ποντίκι (Buck list) => οι ποντιτζοί [Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

πουλάρι (ALE, Buck list) => το πουλάριν [Γαστριά*].

πουλί (Swadesh list, ALE, Buck list) => το πουλίν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

σαλιγκάρι / Helix (ALE) => οι καραόλοι [Έμπα].

σαράκι / το ξυλοφάγο έντομο Anobium punctatum => το σαράτζιν [Γαστριά*].

σαύρα / διάφορα ερπετά της υποτάξης Sauria (ALE) - βλ. χωριστά το μολυντήρι και το ακονάκι => η αλιζαύρα [Τσάδα].

σκαντζόχοιρος / θηλαστικά του γένους Erinaceinae => ο κατσόσοιρος [Τσάδα].

σκορπιός => ο κατσινιόρος [Άγιος Νικόλαος*].

σκουλήκι (Swadesh list, ALE, Buck list) => το σκουλουκούδιν (σκουληκάκι) [Γαστριά*].

σκύλα (ALE) => η σσύλα [Καραβάς*].

σκυλάκι (ALE) => το σσυλλούδιν [Καραβάς*].

σκυλί / το θηλαστικό Canis lupus familiaris (Swadesh list, ALE, Buck list) => το σσυλίν [Καραβάς*].

σκύλος (ALE) => ο σσύλλος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

σπουργίτι / το πουλί Passer domesticus (ALE) => ο στρούθος [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα].

φοράδα (ALE, Buck list) => η φοράδα [Βάσα Κοιλανίου] | η φοράα [Λάπηθος*].

χελιδόνι / πουλιά του γένους Hirundo (ALE) => το σελιδόνιν [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα] | τα σιλιόνια [Άγιος Νικόλαος*].

ψάρι (Swadesh list, ALE, Buck list) => το ψάριν [Έμπα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

ψείρα (Swadesh list) => η φτείρα [Γαστριά*].

ψύλλος / έντομα της τάξης Siphonaptera => ο ψύλλος [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Τσάδα].

 

 

5. χλωρίδα

 

αγγουριά / το φυτό Cucumis sativus => η αγγουρκά [Μουτουλλάς].

αγκαθιά / το φυτό Eryngium campestre => ο σπλίγκαρτος [Καραβάς*].

αγριαγκινάρα / το φυτό Cynara cardunculus => η καφκαρούα [Νέο Χωριό].

αμυγδαλιά / το δέντρο Prunus dulcis ή Amygdalus communis => η αθασιά [Γαστριά*, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

αντράκλα / το φυτό Portulaca oleracea => η γλιστρίδα [Μουτουλλάς].

ασπάλαθος / ο θάμνος Calicotome villosa => η ππαλαθιά [Πάνω Λεύκαρα].

αφάνα / οι θάμνοι Euphorbia acanthothamnos, Genista acanthoclada και Poterium spinosum => το μαζίν [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | τα μαζιά [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*].

αχλαδιά / το δέντρο Prunus Communis => η απιθκιά [Μουτουλλάς] | ο άππης [Μουτουλλάς] | ο άππηδος [Μουτουλλάς].

αψιθιά / φυτά του γένους Artemisia => τα γένια του γέρου [Βάσα Κοιλανίου].

βαρσαμόχορτο / το φυτό Hypericum repens => το βαρσαμόχορτον [Μουτουλλάς] | το παλσαμόχορτον [Μουτουλλάς].

βασιλικός / το φυτό Ocimum basilicum => η βασιλιτζιά [Γαστριά*, Λάπηθος*Μια Μηλιά*, ].

βάτος / θάμνοι του γένους Rubus (ALE) => ο βάτος [Καραβάς*] | η βαθκιά [Καραβάς*].

βελανιδιά / δέντρα του γένους Quercus (ALE, Buck list) => η βαλανιά [Καραβάς*] | ο δρυς [Μουτουλλάς].

βερικοκιά / το δέντρο Prunus armeniaca => η χρυσομηλιά [Λάπηθος*].

βίκος / το φυτό Vicia sativa => ο βίκος [Πάνω Λεύκαρα].

βούρλο / φυτά που ανήκουν στα γένη Juncus και τα φυτά Holoschoenus vulgaris και Cyperus badius => το σκλινίτζιν [Πάνω Λεύκαρα] | το σκλονίτζιν [Γαστριά*].

γαϊδουράγκαθο / τα φυτά Onopordum illyricum, Silybum marianum, Onopordum Illyricum, Picnomon acarna => η τρισατζία [Λάπηθος*].

γαριφαλιά / το φυτό Dianthus caryophyllus => η μουσκοκαρκιά [Καραβάς*, Λάπηθος*].

γιασεμί / φυτά του γένους Jasminum => το γιασεμίν [Λάπηθος*].

γλυκάνισο / το φυτό Pimpinella anisum => ο γλυκάνισσος [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

δάφνη / ο θάμνος Laurus nobilis => η δάφνη [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

δεντρολίβανο / το φυτό Rosmarinus officinalis => το λασμαρίν [Πάνω Λεύκαρα].

δυόσμος / το φυτό Mentha spicata => ο θκιόσμης [Καραβάς*] | ο δκιόσμης [Μουτουλλάς] | ο διόσμης [Γαστριά*, Νέο Χωριό] | ο δκιόσμος [Μουτουλλάς].

έλατο / δέντρα του γένους Abies (ALE, Buck list) => η λατζιά [Μουτουλλάς].

θρουμπίν / το φυτό Thymus capitatus => το θρουμπίν [Γαστριά*, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

καλάμι / το φυτό Arundo donax => το καλάμιν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | το καννίν [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Μουτουλλάς, Τσάδα].

καππαριά / το φυτό Capparis spinosa => η καππαρκά [Έμπα].

καρυδιά / το δέντρο Juglans regia => η καρυθκιά [Μουτουλλάς].

κερασιά / το δέντρο Prunus avium => η κκεραζιά [Μουτουλλάς].

κοκκινογούλια / το φυτό Beta vulgaris => τα ππαντζάρκα [Έμπα, Μουτουλλάς] | τα ππατζάρκα [Ψεματισμένος].

κοκορεβυθιά / το φυτό Pistacia terebinthus => η τρεμιθκιά [Μουτουλλάς] | η τριμιθκιά [Λάπηθος*].

κόλιαντρος / το φυτό Coriandrum sativum => ο κόλιαντρος [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα].

κολοκάσι / φυτά του γένους Colocasia => το κολοκάσιν [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς].

κολοκυθιά / φυτά του γένους Cucurbita => η κολοτζιά [Μουτουλλάς].

κόνυζος / φυτά του γένους Inula => ο κόνυζος [Μουτουλλάς].

κουνουπίδι / το φυτό Brassica oleracea var. botrytis => το κουνουππίδιν [Έμπα].

κρεμμύδι / το φυτό Allium cepa (ALE, Buck list) => το κρομμύδιν [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*] | το κρομμύιν [Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα] | το κρομμίν [Νέο Χωριό] | τα κρομμύθκια [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

κριθάρι / το φυτό Hordeum vulgare (ALE, Buck list) => το κριθθάριν [Έμπα, Μια Μηλιά*, Τσάδα] | το κλιθθάριν [Πάνω Λεύκαρα] | το κλιττάριν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Ψεματισμένος].

κρίνος / φυτά του γένους Lilium => ο κρίνος [Καραβάς*].

κύμινο / το φυτό Cuminum cyminum => η αρτυσιά [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

κυπαρίσσι / το δέντρο Cupressus sempervirens => το τζεπαρίσσιν [Καραβάς*] | το τεπαρίσσιν [Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*] | το τζυπαρίσσιν [Λάπηθος*].

λάβδανο / το φυτό Cistus creticus => το ξιστάριν [Πάνω Λεύκαρα] | η ξισταρκά [Βάσα Κοιλανίου].

λαγομηλιά / το φυτό Ruscus aculeatus ή Oxymyrsine pungens => το μερσίνιν [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό].

λαθούρι / φυτά του γένους Lathyrus => η λουβάνα [Πάνω Λεύκαρα].

λάχανο / το φυτό Brassica oleracea capitata (ALE, Buck list) => το κραμπίν [Έμπα].

λεβάντα / φυτά του γένους Lavandula => η λιβάντα [Λάπηθος*].

λεμονιά / το δέντρο Citrus limon => η λεμονιά [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό].

λεύκα / δέντρα του γένους Populus (ALE) => το καβάτζιν (Populus nigra) [Καραβάς*].

λιθόσπαστος / το φυτό Plantago major => ο λιθόσπαστος [Πάνω Λεύκαρα].

μαϊντανός / το φυτό Petroselinum crispum => ο μαϊτανός [Πάνω Λεύκαρα].

μανδραγόρας / το φυτό Mandragora officinalis => ο καλός άδρωπος [Βάσα Κοιλανίου].

μανταρινιά / το δέντρο Citrus reticulata => η μαντορινιά [Λάπηθος*].

μαντζουράνα / το φυτό Origanum majorana => η μαντζουράνα [Γαστριά*].

μαντιλίδα / το φυτό Chrysanthemum coronarium => το μισιλλούιν [Καραβάς*].

μαρούλι / το φυτό Lactuca sativa => το μαρούλλιν [Πάνω Λεύκαρα].

μελιτζανιά / το φυτό Solanum melongena => η βαζανιά [Μουτουλλάς].

μηλιά / το δέντρο Malus domestica (ALE) => η μηλιά [Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

μουριά / δέντρα του γένους Morus => η συκαμινιά [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η συκαμιά [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

μουσμουλιά / το δέντρο Eriobotrya japonica => η μοσφιλιά [Μουτουλλάς].

παλιούρι / ο θάμνος Paliurus spina-christi => η παλλούρα [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*].

παπύρι / το φυτό Typha latifolia => η ψάθα [Καραβάς*] | το βλούιν [Νέο Χωριό].

παρπέρα / φυτά του γένους Anemone => η παρπέρα [Νέο Χωριό].

πεντάνευρο / φυτά του γένους Plantago (ALE) => το πεντάνευρον [Πάνω Λεύκαρα].

πεύκο / δέντρα του γένους Pinus (ALE, Buck list) => ο πεύκος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

πικροδάφνη / ο θάμνος Nerium odorum => η αροδάφνη [Νέο Χωριό].

πορτοκαλιά / το δέντρο Citrus sinensis => η πορτοκκαλλιά [Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

πουρνάρι / ο θάμνος Quercus coccifera => ο πέρναρος [Πάνω Λεύκαρα] | το περνάριν [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | η περινιά [Μουτουλλάς] | η περνιά [Βάσα Κοιλανίου].

ριζάρι / το φυτό Rubia tinctorum => το ριζάριν [Ψεματισμένος].

ρόβι / το φυτό Vicia ervilia => το ρόβιν [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

ροβίτσα / το φυτό Vigna radiata => ο μάχος [Μουτουλλάς].

ροδιά / το δέντρο Punica granatum => η ροδκιά [Μουτουλλάς] | η ροβκιά [Λάπηθος*].

ρόκα / το φυτό Eruca sativa => η πλάνια [Καραβάς*].

ρύζι / φυτά του γένους Oryza (Buck list) => το ρύζιν [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

σέσκουλο / το φυτό Beta vulgaris => το λάχανον [Πάνω Λεύκαρα].

σινάπι / φυτά του γένους Sinapis => το σινάπιν [Έμπα].

σιτάρι / φυτά του γένους Triticum (ALE, Buck list) => το σιτάριν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

σκίνο / ο θάμνος Pistacia lentiscus => η σσινιά [Πάνω Λεύκαρα].

σκόρδο / το φυτό Allium sativum (ALE) => ο σκόρτος [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Λάπηθος*].

σουμάκι / ο θάμνος Rhus coriaria => η ρουθκιά [Μουτουλλάς].

στύρακας / το δέντρο Styrax officinalis => η στυρατσιά [Πάνω Λεύκαρα] | η στερατζιά [Άγιος Νικόλαος*].

συκιά / το δέντρο Ficus carica => η συτζιά [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

σφεντάμι / δέντρα του γένους Acer => το σφονταμιό [Μουτουλλάς].

τριανταφυλλιά / φυτά του γένους Rosa => η τριανταφυλλιά [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*].

φακή / το φυτό Lens culinaris => η φατζή [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

φασκομηλιά / το φυτό Salvia officinalis => η χαχομηλιά [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η σπατζιά [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς].

φροξυλιά / το δέντρο Sambucus nigra => ο ζαμπούκος [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

φτέρη / τα φυτά Pteridium aquilinum, Dryopteris filix-mas και Dryopteris villarii ssp. Pallida => το φτερίτζιν [Μουτουλλάς].

χαρουπιά / το δέντρο Ceratonia siliqua => η τερατσιά [Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

 

 

6. καρποί

 

αγγούρι (ALE) => το αγγούριν [Έμπα] | τα αγγούρκα [Καραβάς*].

αμπελοφάσουλα => τα λουφκιά [Καραβάς*].

αμύγδαλο => το αθάσιν [Γαστριά*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | το αχάσιν [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Λάπηθος*].

αμυγδαλόψιχα => η κούννα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

αχλάδι (ALE, Buck list) => το αππίδιν [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | τα αππίθκια [Μουτουλλάς].

βαλανίδι (Buck list) => το βαλάνιν [Μουτουλλάς].

βερίκοκο => το χρυσόμηλον [Έμπα] | το γρυσόμηλον [Βάσα Κοιλανίου] | το γρουσόμηλον [Λάπηθος*].

καναβούρι => το κανναούριν [Νέο Χωριό].

καρπός (ALE) => ο καρπός [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

καρπούζι => το καρπούζιν [Νέο Χωριό] | η παττίχα [Ριζοκάρπασο*].

καρύδι (Buck list) => το καρύδιν [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς] | τα καρύθκια [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς] | τα καρύκκια [Ριζοκάρπασο*].

κεράσι => το κκεράζιν [Μουτουλλάς] | το τεράτσιν [Άγιος Νικόλαος*, Πάνω Λεύκαρα].

κοκκόνια / οι καρποί της κοκορεβιθιάς => τα κοκκόνια [Πάνω Λεύκαρα] | τα τριμίθκια [Πάνω Λεύκαρα].

κολοκύθα => το κολότζιν [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς].

κολοκύθι => τα κολοκύθκια [Μουτουλλάς] | τα κολοκούδια [Νέο Χωριό].

κορόμηλο => η μαραπέλλα [Βάσα Κοιλανίου].

κουκιά (Buck list) => τα κουτσιά [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

κουκουνάρι (ALE) => ο μάππουρος [Άγιος Νικόλαος*, Πάνω Λεύκαρα].

λεμόνι => το λεμόνιν [Έμπα, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | το όξινον [Πάνω Λεύκαρα].

μανταρίνι => το μαντορίνιν [Μουτουλλάς].

μαυρομάτικα / φασόλια => τα λουβκιά [Πάνω Λεύκαρα] | τα λουφκιά [Μουτουλλάς].

μελιτζάνα => το βαζάνιν [Μουτουλλάς].

μήλο (ALE, Buck list) => το μήλον [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

μούσμουλο => το μόσφιλλον [Βάσα Κοιλανίου] | το μέσπιλον [Έμπα].

μπαμπακόσπορος => ο παμπακόσπορος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Νέο Χωριό].

νεράτζι => το τζιτρόμηλον [Μουτουλλάς].

νεροκολοκύθα / φυτά του γένους Lagenaria => η νεροκολοτζύθα [Έμπα].

ντομάτα (ALE) => η ντομάτα [Πάνω Λεύκαρα] | η τομάτα [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

πατάτα (ALE, Buck list) => η πατάτα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

πεπόνι => το πιπόνιν [Νέο Χωριό].

πετροκέρασο => το πετροκκέραζον [Μουτουλλάς].

πιπεριά / κόκκινη καυτερή => η πιπέρκα [Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

πορτοκάλι => το πορτοκκάλιν [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το πορτακκάλιν [Λάπηθος*].

ρεβίθια (Buck list) => τα ρουβίθκια [Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

ροδάκινο => το ροδάτζινον [Μουτουλλάς].

ρόδι => το ρόδιν [Βάσα Κοιλανίου] | το ρόιν [Έμπα, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | το ρόβιν [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*].

ρούβιν / ο καρπός της ρουθκιάς (σουμάκι) => το ρούβιν [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

σουσάμι => το σισάμιν [Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

σύκο (Buck list) => το σύκον [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

φασόλια (Buck list) => τα φασούλια [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

φιρίκι (μήλο) => το φιρίτζιν [Μουτουλλάς].

φιστίκια / αράπικα => τα φιστούτζια [Ψεματισμένος].

φρούτο (Swadesh list, Buck list) => το φρούτον [Έμπα, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | το πωρικόν [Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

χαρούπι => το τεράτσιν [Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

 

 

 

7. χρόνος

 

απόγεμα (ALE) => το απόγευμαν [Πάνω Λεύκαρα].

Αποκριές => Οι Σήκωσες [Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | η Σήκωση [Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

Απρίλης => ο Απρίλλης [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

αυγή (Buck list) => η αυκή [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*].

Αύγουστος => ο Άουστος [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

βδομάδα (ALE, Buck list) => η φτομάδα [Πάνω Λεύκαρα] | η εφτομάδα [Καραβάς*, Μουτουλλάς] | η εβτομάα [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | η εβτομάδα [Λάπηθος*, Τσάδα] | η εβτομά [Άγιος Νικόλαος*].

βράδυ (ALE, Buck list) => το βράδυν [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

Γενάρης => ο Γεννάρης [Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

Δεκέμβρης => ο Διτζέβρης [Μια Μηλιά*] | ο Διτζέβρης [Βάσα Κοιλανίου].

Δευτέρα (ALE, Buck list) => η Δευτέρα [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

ημέρα (Swadesh list, Buck list) => η ημέρα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | η μέρα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

Ιούλης => ο Ιούλης [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | ο Δευτερογιούνης [Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό].

Ιούνης => ο Ιούνης [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | ο Πρωτογιούνης [Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Νέο Χωριό].

Καθαροδευτέρα / Καθαρή Δευτέρα => η Δευτέρα η Καθαρή [Καραβάς*, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

καιρός (Buck list) => ο τζαιρός [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

καλοκαίρι (ALE, Buck list) => το καλοτζαίριν [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

Κυριακή (ALE, Buck list) => η Κυριακή [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Πάνω Λεύκαρα, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος] | οι Κυριακάες [Μουτουλλάς] | η Τζερκατζή [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*].

Μάης => ο Μάης [Έμπα, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | ο Μας [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα].

Μάρτης => ο Μάρτης [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

μεσάνυχτα => τα μεσάνυχτα [Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | τα μεσάνυκτα [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] το μεσάνυχτον [Τσάδα].

μεσημέρι (ALE, Buck list) => το μεσομέριν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

μήνας (Buck list) => ο μήνας [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | η μηνιά [Καραβάς*] | οι μηνάες [Μουτουλλάς].

Νικολοβάρβαρα / το διάστημα μεταξύ των εορτών της Αγίας Βαρβάρας και του Αγίου Νικολάου (4-6 Δεκεμβρίου) => τα Νικολοβάρβαρα [Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό].

Νοέμβρης => ο Νιόβρης [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

νύχτα (Swadesh list, ALE, Buck list) => η νύχτα [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | η νύκτα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

Οκτώβρης => ο Οκτώβρης [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος] | ο Οχτώβρης [Καραβάς*].

παραμονή / η προηγούμενη μέρα => η παραμονή [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

Παρασκευή (ALE, Buck list) => η Παρασκευή [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

Πέφτη / η Πέμπτη (ALE, Buck list) => η Πέφτη [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

πρωί (ALE, Buck list) => το πρωίν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | η πωρνή [Άγιος Νικόλαος*, Πάνω Λεύκαρα] | το πουρνόν [Μουτουλλάς] | το πωρνόν [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*].

Πρωταπριλιά => η Πρωταπριλιά [Νέο Χωριό].

Πρωτομαγιά => η Πρωτομαγιά [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

Πρωτοχρονιά => η Πρωτοχρονιά [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα] | η Πρωτογρονιά [Νέο Χωριό].

Σάββατο (ALE, Buck list) => το Σάββατον [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

Σεπτέμβρης => ο Σεττέβρης [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

Τετάρτη (ALE, Buck list) => η Τετράδη [Καραβάς*, Λάπηθος*] | η Τετράη [Λάπηθος*].

Τρίτη (ALE, Buck list) => η Τρίτη [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

Φλεβάρης => ο Φεβράρης [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*].

φορά => η φορά [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος] | η βολά [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | η φολά [Ριζοκάρπασο*].

χειμώνας (ALE, Buck list) => ο σειμώνας [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

χρονιά (Swadesh list, ALE, Buck list) => η χρονιά [Έμπα, Μια Μηλιά*] | η γρονιά [Λάπηθος*, Ψεματισμένος] | ο χρόνος [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | ο γρόνος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

ώρα (ALE, Buck list) => η ώρα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

 

 

8. φυσιολογικά

 

αναγούλα => ο αναουλιατός [Νέο Χωριό].

αναπνοή => η αναπνοή [Μουτουλλάς].

βήχας => ο βήχας [Μουτουλλάς].

γέλια => τα γέλια [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Τσάδα].

κλάματα => τα κλάματα [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό].

κόπος => ο κόπος [Γαστριά*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς].

κούραση => η κούραση [Καραβάς*].

όνειρο (Buck list) => το όρομαν [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

πείνα (Buck list) => η πείνα [Τσάδα].

ύπνος (Buck list) => ο ύπνος [Γαστριά*, Λάπηθος*].

 

 

9. οικοδομή – σπίτι - αυλή

 

αμπάρα / μεγάλος ξύλινος σύρτης => το ρομανίσιν [Πάνω Λεύκαρα].

ανώι => το ανώιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | τα ανώγια [Γαστριά*, Έμπα, Μουτουλλάς, Καραβάς*].

ανώφλι => το ανώφλιν [Τσάδα] | το ανώβλιον [Βάσα Κοιλανίου].

αρμάρι / ντουλάπι (συνήθως εντοιχισμένο) => το αρμάριν [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα αρμάρκα [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Μουτουλλάς, Ψεματισμένος].

αρχοντόσπιτο => το αρκοντόσπιτον [Βάσα Κοιλανίου] | το κονάτζιν [Καραβάς*].

ασβέστης => ο ασβέστης [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς].

ασπρόπετρα / για χτίσιμο σπιτιών => η ασπρόπετρα [Πάνω Λεύκαρα].

αστράχα / υδρορροή => η χολέστρα [Βάσα Κοιλανίου] | η χολέτρα [Λάπηθος*].

αυλή (Buck list) => η αυλή [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | οι αυλάες [Μουτουλλάς].

αχυρώνας => το ασερωνάριν [Βάσα Κοιλανίου] | το σερωνάριν [Πάνω Λεύκαρα] | το σελωνάριν [Άγιος Νικόλαος*, Ψεματισμένος] | το αμπάριν [Καραβάς*].

γαρμπίλι => το χουρδούτζιν [Μουτουλλάς] | το τσακκιλούδιν [Μουτουλλάς].

γαστρί / κομμάτι από σπασμένο κεραμίδι => το γαστρίν [Καραβάς*].

γρίλιες => οι περσιάνες [Καραβάς*].

δοκάρι (Buck list) => το βολίτζιν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το γολίτζιν [Βάσα Κοιλανίου] | η τράβα [Μουτουλλάς].

δωματόχωμα / άργιλος που έμπαινε στη σκεπή για στεγανοποίηση => ο κόννος [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*].

εξώπορτα (Buck list) => η εξώπορτα [Άγιος Νικόλαος*] | η ξώπορτα [Έμπα, Καραβάς*] | το ξαπόρτιν [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα] | το ξωπόρτιν [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς] | το ξιπόρτιν [Νέο Χωριό].

ηλιακός / χολ με τζαμαρία => ο ηλιακός [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | ο νηλιακός [Άγιος Νικόλαος*].

θεμέλια => ο θεμελιός [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Τσάδα] | οι θεμελιοί [Μουτουλλάς] | ο χεμελιός [Άγιος Νικόλαος*].

κάγκελο => τα παρμακούθκια (καγκελάκια) [Καραβάς*].

καμάρα => η καμάρα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

κάμαρα / δωμάτιο (Buck list) => η κάμαρη [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | οι κάμαρες [Καραβάς*, Νέο Χωριό] | ο νοτάς [Μια Μηλιά*].

καμινάδα (ALE, Buck list) => η τσιμινιά [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | ο καπνοούφας [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα] | ο καπνορούφας [Μια Μηλιά*] | ο λούρουππας [Βάσα Κοιλανίου].

κατώι => το κατώιν [Έμπα, Μουτουλλάς] | τα κατώγια [Μουτουλλάς].

κατώφλι => το κατώφλιν [Τσάδα] | το κατώγλιον [Άγιος Νικόλαος*].

κελάρι => το τζελλάριν [Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το σώσπιτον [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα].

κεραμίδια => τα τζεραμίθκια [Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς] | τα τζεραμίδκια [Άγιος Νικόλαος*].

κλάπα => το κλαππίν [Πάνω Λεύκαρα].

κλειδαριά (Buck list) => η κλειωνιά [Έμπα].

κλειδί (Buck list) => το κλειδίν [Καραβάς*, Μουτουλλάς] | τα κλειδκιά [Άγιος Νικόλαος*].

κοτέτσι (ALE) => ο γουμάς [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

κουζίνα / το δωμάτιο => η κουζίνα [Πάνω Λεύκαρα].

κρεβατοκάμαρα => η κρεββατοκάμαρη [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Πάνω Λεύκαρα].

λιθαρόσκαλα => η πετρόσκαλα [Άγιος Νικόλαος*].

μαγκανοπήγαδο => το αλακάτιν [Έμπα, Λάπηθος*].

μακρινάρι / μακρόστενο σπίτι => το μακρινάριν [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*] | τα μακρινάρκα [Έμπα].

μάνταλο / για το κλείσιμο πόρτας ή παράθυρου => το μαντάλιν [Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα].

μάντρα => το σιμαντίριν [Γαστριά*, Έμπα].

μάρμαρο => το μάρμαρον [Γαστριά*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα].

μεντεσές => η διπλόρριζα [Λάπηθος*].

μεσοδόκι / το κεντρικό δοκάρι της σκεπής => η νεφκά [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

μπαλκόνι => το μπαλκόνιν [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

νεροχύτης => η βούρνα [Έμπα, Μουτουλλάς].

ξυλόσκαλα => η ξυλόσκαλα [Άγιος Νικόλαος*].

οχυροπηλός / λάσπη με πηλό και άχυρα => ο ασεροπηλός [Πάνω Λεύκαρα].

παλάτιν / μεγάλο μεγάλο χωρισμένο στη μέση με καμάρα => το παλάτιν [Βάσα Κοιλανίου, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | το δίχωρον [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*].

παντζούρι / εξώφυλλο παραθύρου => το φύλλον [Βάσα Κοιλανίου].

παράθυρο (ALE, Buck list) => το παραθύριν [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Τσάδα] | το παναθύριν [Καραβάς*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | το παναχύριν [Γαστριά*] | τα παναθύρκα [Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | τα παραθύρκα [Βάσα Κοιλανίου].

παραπόρτι => η πορτούα [Μουτουλλάς, Ψεματισμένος].

πάτωμα (Buck list) => το πάτωμαν [Πάνω Λεύκαρα] | ο πατός [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

παχνί => η πάχνη [Γαστριά*].

περίγυρος => ο περίυρος [Έμπα].

πηγάδι (ALE, Buck list) => ο λάκκος [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*] | ο λούκκος [Καραβάς*].

πλίθα => το πλιττάριν [Άγιος Νικόλαος*] | τα πλιττάρκα [Άγιος Νικόλαος*].

πόρτα (ALE, Buck list) => η πόρτα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

πορτόφυλλο => το φύλλον [Βάσα Κοιλανίου].

πορτρομάγουλο / η παραστάδα της πόρτας => ο παραστατός [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*].

πρεβάζι => το περιβάζιν [Καραβάς*].

ράφι => το ράφιν [Καραβάς*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα] | τα ράφκια [Έμπα].

σανίδα (ALE, Buck list) => η σανία [Ψεματισμένος] | η σανιθκιά (μεγάλη) [Γαστριά*] | το σανίδιν [Καραβάς*, Μουτουλλάς] | το σανίιν [Λάπηθος*, Νέο Χωριό] | το σανίν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Ψεματισμένος] | τα σανίθκια [Καραβάς*, Μουτουλλάς] | τα σανίδκια [Βάσα Κοιλανίου] | οι σανίες [Μουτουλλάς].

σέντε / πατάρι-αποθήκη σιτηρών => το σέντε [Λάπηθος*].

σιδάτσια / λεπτές βέργες από ασπάλαθο - για τη σκεπή => τα σιδάτσια [Πάνω Λεύκαρα].

σκάλα (ALE) => η σκάλα [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Τσάδα, Ψεματισμένος].

σκαλί (ALE) => το σκαλίν [Καραβάς*, Μουτουλλάς] | το σκαλοπάτιν [Γαστριά*].

σκεπή (ALE, Buck list) => η στέγη [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η στέη [Βάσα Κοιλανίου] | η στιασιά [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς] | η στιή [Άγιος Νικόλαος*].

σουβάντζα / ράφι στον τοίχο της κάμαρας => η σουβάντζα [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

σπίτι (ALE, Buck list) => το σπίτιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | τα σπίθκια [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα σπίδκια [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα] | τα σπίδια [Νέο Χωριό].

στάβλος (Buck list) => ο στάβλος [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

στρωτέριν / στρώση στο δώμα, από φύκια, αργιλόχωμα, ψάθες και καλάμια => το στρωτέριν [Βάσα Κοιλανίου, Πάνω Λεύκαρα].

στύλος => ο στύλλος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

σύρτης => ο σύρτης [Βάσα Κοιλανίου].

ταβάνι => το τταβάνιν [Καραβάς*].

ταράτσα => η ταρράτσα [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το δώμαν [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος] | το ώμαν [Νέο Χωριό] | το γώμαν [Μια Μηλιά*].

τερατσόσπιτον / αποθήκη χαρουπιών => το τερατσόσπιτον [Πάνω Λεύκαρα].

τζάκι (ALE, Buck list) => η νισκιά [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η νιστιά [Άγιος Νικόλαος*] | η τσιμινιά [, Λάπηθος*Μουτουλλάς].

τοίχος (Buck list) => ο τοίχος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος, Τσάδα].

τούβλο (Buck list) => το τούβλον [Μουτουλλάς] | τα τούφλα [Πάνω Λεύκαρα].

τρούλος => ο κουππές [Μουτουλλάς].

τσιμέντο => ο τσιμμέτος [Μουτουλλάς].

φεγγίτης / στο ταβάνι ή στον τοίχο => η αρσέρα [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*].

φουρνόκλεισμα => το πώμαν [Μουτουλλάς].

φούρνος (Buck list) => ο φούρνος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | το φουρνίν (το μικρό) [Πάνω Λεύκαρα].

φρουμέντα / ξερά χόρτα που έστρωναν πάνω στη σκεπή μαζί με τη λάσπη => το τσίππωμαν [Πάνω Λεύκαρα].

χτίσιμο => το χτίσμα [Βάσα Κοιλανίου].

ψάθομα / με καλάμια - στη σκεπή ή σαν διαχωριστικό => η ψαθαρκά [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς].

 

 

10. έπιπλα - αναχρικά

 

αγγειό / δοχείο γενικά => το αντζιόν [Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς].

άππος / κούφια κομμένη καρύδα, με το καπάκι της - με χρήση μικρού δοχείου ελιών => ο άππος [Πάνω Λεύκαρα].

ασκί => το ασσίν [Καραβάς*, Λάπηθος*].

βάζο => το βάζον [Καραβάς*].

βαλίτσα => η βαλίτσα [Μουτουλλάς].

βιτρίνα => η βιτρίνα [Μουτουλλάς].

γαβάθα => η τσούκκα [Μουτουλλάς].

δίσκος => ο δίσκος [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

θρόνος => ο θρόνος [Λάπηθος*] | το θρονίν [Γαστριά*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό].

καθρέφτης (ALE, Buck list) => ο καθρέφτης [Καραβάς*] | το γυαλλίν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

καλάθι (Buck list) => το καλάθιν [Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος] | τα καλάθκια [Καραβάς*, Ψεματισμένος].

καναπές => ο καναπές [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

κανάτα (Buck list) => η κουκκουμάρα [Έμπα] | το μποτούιν (μικρή κανάτα) [Λάπηθος*].

καντηλέρι / κηροπήγιο ή λυχνοστάτης => τα τσαντηλέρκα [Ψεματισμένος].

καρέκλα (ALE, Buck list) => η καρέκλα [Καραβάς*, Μουτουλλάς] | η τσαέρα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

κάσα / κιβώτιο => η κάσια [Μουτουλλάς].

κασέλα => η κασέλλα [Καραβάς*] | η κασέττα [Λάπηθος*].

κασετίνα => η αμπούστα [Πάνω Λεύκαρα].

κασόνι / για το γέννημα => το αμπάριν [Καραβάς*].

καυκί / δοχείο από ξεραμένη κολοκύθα => η κολόκα [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς].

κλειδοπίνακο / δοχείο για μεταφορά φαγητού => ο άππος [Έμπα] | ο νάππος [Βάσα Κοιλανίου] | το λιοπότηρον [Έμπα].

κομό => το πουρόν [Μουτουλλάς].

κορνίζα => η κορνίζα [Καραβάς*].

κουβάς => ο κάος [Έμπα] | η σίκλα [Έμπα, Μουτουλλάς] | το σικλίν [Μια Μηλιά*].

κουνουπιέρα => η κουνουπκιέρα [Μουτουλλάς] | το σκλουβέριν [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα] | το σκουβέριν [Μουτουλλάς] | τα σκλουβέρκα [Ψεματισμένος] | η αμουσία [Έμπα].

κούπα (Buck list) => η κούππα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | το κουππίν [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*] | το ποτικόν [Βάσα Κοιλανίου].

κουταλοθήκη => ο κουταλλιόνας [Βάσα Κοιλανίου].

κοφίνι (Buck list) => το κοφίνιν [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το κοφινάριν (το μικρό) [Πάνω Λεύκαρα] | η κοφίνα [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Ψεματισμένος] | η κοφινιά [Γαστριά*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

κρεβάτι (Buck list) => το κρεβάτιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Τσάδα, Ψεματισμένος] | το κρεάτιν [Ριζοκάρπασο*] | τα κρεβάθκια [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*] | η καρκόλα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | η τάβλα (το ξύλινο) [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

κρεμάστρα => το κρεμμαστάριν [Πάνω Λεύκαρα].

κρησάρα / κόσκινο αλευριού => η τατσιά [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | η τατζιά [Λάπηθος*] | το αλευρικόν [Βάσα Κοιλανίου] | το τρίσινον [Νέο Χωριό].

κρικέλα => το τερτζέλλιν [Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα] | ο τέρτζελλος [Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | το γριτζέλλιν [Βάσα Κοιλανίου] | το δριτζέλλιν [Λάπηθος*].

λαδικό / δοχείο λαδιού => το λαδικόν [Πάνω Λεύκαρα].

λαήνα / πήλινο δοχείο για νερό => το λαήνιν [Λάπηθος*].

λάμπα (Buck list) => η λάμπα [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

λεγένι / λεκάνη νιπτήρα => η λεένη [Καραβάς*, Λάπηθος*].

λεκάνη => η λεκάνη [Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | η λακάνη [Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*] | η τσάρτα [Μουτουλλάς].

λυχνάρι (Buck list) => ο λύχνος [Πάνω Λεύκαρα] | τα λυχνούθκια [Μουτουλλάς].

μαστραπάς / μεταλλικό κύπελο ή κανάτα με χερούλι => το μαστραππίν (μεταλλικό κύπελο) [Πάνω Λεύκαρα].

μπότι / δοχείο νερού με δύο χερούλια => ο μπότης [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*] | ο πότης [Βάσα Κοιλανίου, Πάνω Λεύκαρα].

μπουκάλι => το μπουκάλιν [Έμπα] | η μπουκάλα [Μουτουλλάς] | το ποτσίν [Καραβάς*, Λάπηθος*] | η πότσα [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Λάπηθος*, Ψεματισμένος].

μπουφές => ο πουφές [Μουτουλλάς].

νταμιζάνα => η λαμιζάνα [Πάνω Λεύκαρα] | η λαμιντζάνα [Μουτουλλάς].

ντιβάνι => η τάβλα (ξύλινο ντιβάνι) [Καραβάς*].

πανέρι => το πανέριν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα] | τα πανέρκα [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Ψεματισμένος] | η τσέστα [Καραβάς*, Λάπηθος*] | ο τσέστος (ρηχό πανέρι) [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | το τσεστίν [Βάσα Κοιλανίου].

πιατικά => τα κκιατικά [Έμπα].

πιάτο (Buck list) => το πιάτον [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος] | το πκιάτον [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

πιθάρι => το πιθάριν [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | τα πιθάρκα [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Μουτουλλάς, Ψεματισμένος] | τα πιχάρκα [Άγιος Νικόλαος*] | η κούμνια (το μικρό) [Πάνω Λεύκαρα] | η κούμνα [Γαστριά*, Μουτουλλάς] | το κουμνίν [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Λάπηθος*] | τα κουμιά [Έμπα, Λάπηθος*].

πιρουνοθήκη => η μπροστσοθήκη [Βάσα Κοιλανίου].

ποτήρι (ALE) => το ποτήριν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | τα ποτήρκα [Ψεματισμένος].

σεντούκι => το σεντούτζιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | η σεντούκα [Ψεματισμένος].

σκαμνί => το σκαμνίν [Καραβάς*, Λάπηθος*].

σκουτέλι / μικρή γαβάθα => το σκουτέλλιν [Καραβάς*, Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*].

σόμπα (Buck list) => η σόπα [Μουτουλλάς].

στάμνα / πήλινο δοχείο για αποθήκευση χοιρινού ή ελιών => το σταμνίν [Έμπα].

σταμνί / πήλινο δοχείο νερού (Buck list) => η στάμνα [Έμπα] | το σταμνίν [Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό, Τσάδα] | η κούζα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | το κουζίν [Γαστριά*, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | η κορύπα [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | τα κορύπια [Μια Μηλιά*] | ο πότης [Πάνω Λεύκαρα] | η βάττα [Άγιος Νικόλαος*].

σταμνοστάτης => ο σταμνοστάτης [Έμπα] | ο κορυκοστάτης [Πάνω Λεύκαρα] | ο κουζοστάτης [Καραβάς*, Λάπηθος*].

συρτάρι => το συρτάριν [Μουτουλλάς].

τάβλα / σανίδα για τραπέζι (Buck list) => η τάβλα [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς].

τάσι / κύπελλο με πλατύ στόμιο => το τάσιν [Βάσα Κοιλανίου].

τραπεζαρία => η τραπεζαρία [Βάσα Κοιλανίου].

τραπέζι (ALE, Buck list) => το τραπέζιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | το ταβλίν [Γαστριά*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

τρικέρι / κηροπήγιο με τρία κεριά => το τριτζέριν [Ψεματισμένος].

τρίποδο => το τριπόιν [Νέο Χωριό] | το τριστέλιν (ξύλινο) [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Ψεματισμένος].

φανάρι / για φώτισμα => το φανάριν [Καραβάς*].

φανάρι / με σήτα για τρόφιμα => η αρμαρόλλα [Έμπα, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

φιζόποτσα / γυάλινο δοχείο με μεταλλικό καπάκι για φύλαγμα γλυκών κουταλιού => η φιλόποτσα [Μουτουλλάς].

φλασκί => το κολοκούδιν [Καραβάς*] | το κολοκούιν [Έμπα].

φλιτζάνι (Buck list) => το φεντζιάνιν [Καραβάς*].

χαλκώματα => τα χαρτζιά [Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

χανάππιν / ασημένιο ή χρυσό κύπελλο => το χανάππιν [Βάσα Κοιλανίου, Πάνω Λεύκαρα].

ψάθα => το ψαθίν [Νέο Χωριό] | το ψαχίν [Γαστριά*].

ψωμοκοφίνα => η ταπατζιά [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Πάνω Λεύκαρα].

 

 

11. μαγειρική - ζαχαροπλαστική

 

αλεύρι (ALE, Buck list) => το αλεύριν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

απάκι / καπνιστό χοιρινό => η λούτζα [Έμπα].

αποφάγια => τα ποφάγια [Μουτουλλάς].

απόχτιν / αποξηραμένο κατσικίσιο κρέας => το απόχτιν [Μουτουλλάς] | η τσαμαρέλα (απόχτιν χωρίς κόκαλο) [Μουτουλλάς].

αρκάτης / προζύμι από ρεβίθια για εφτάζυμο ψωμί => ο αρκάτης [Μουτουλλάς].

άρμη => η λάρμη [Μουτουλλάς].

ασπράδι / αβγού (ALE) => τα ασπράδκια [Πάνω Λεύκαρα] | το άσπρον [Καραβάς*].

άχνη / ζάχαρη => η άχνη [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

βανίλια => η βανίλια [Μουτουλλάς].

βασιλόπιτα => η βασιλόπιττα [Έμπα, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

βράσιμο => η βράστη [Γαστριά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

γαλατερά / γαλακτοκομικά => τα γαλατερά [Νέο Χωριό].

γαλοκουλούρα => τα γαλένα [Έμπα].

γαρδούμπα => το πουμπάριν [Πάνω Λεύκαρα] | το πομπάριν [Πάνω Λεύκαρα].

γάστρα / για μαγείρεμα (κυρίως το μεγάλο καπάκι που σκέπαζει το ταψί) => η γάστρα [Βάσα Κοιλανίου].

γέμιση / φαγητού ή γλυκού => η γέμωση [Καραβάς*].

γιαχνί => το γιαχνίν [Πάνω Λεύκαρα] | το γιαγνίν [Βάσα Κοιλανίου].

γλυκίσματα => τα γλυκίσματα [Βάσα Κοιλανίου] | τα γλυτζιστικά [Καραβάς*].

γλυκό / γλύκισμα => το γλυκόν [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

γλυσταρκά / στρογγυλό παξιμάδι με σουσάμι => η γρυσταρκά [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς] | η γυρυσταρκά [Ψεματισμένος].

γουδί => το χτιν [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | το γτιν [Τσάδα].

γουδοχέρι => το χτοσέριν [Καραβάς*].

γουρουνόξιγκο / χοιρινό λίπος => το λαρτίν [Μουτουλλάς, Τσάδα].

δάχτυλα / τηγανίτες σε σχήμα δάχτυλου => τα δάχτυλα [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | τα δάκτυλα [Μουτουλλάς] | τα γλυτζιστά [Καραβάς*, Λάπηθος*, Ψεματισμένος].

δειλινιάτικο / απογευματινό πρόχειρο φαγητό => το δειλινιάτικον [Ψεματισμένος].

ζάχαρη (Buck list) => η ζάχαρη [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

ζιόγκος / μακρόστενο σίδερο για το σπρώξιμο των κάρβουνων στο φούρνο => το μουντίν [Βάσα Κοιλανίου].

ζουμί (Buck list) => το ζουμίν [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

ζυμάρι (Buck list) => το ζυμάριν [Άγιος Νικόλαος*,Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

ζύμωμα => το ζύμωμαν [Λάπηθος*].

θερμό / ζεστό νερό => το θερμόν [Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

καβουρμάς => ο καουρμάς [Έμπα].

καζάνι => το καζάνιν [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το χαρτζίν (χάλκινο) [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το χαρκούδιν (μικρό χάλκινο) [Μουτουλλάς].

καϊκανάς / τηγανίτα με αβγά και πετιμέζι => ο καϊκανάς [Μουτουλλάς].

καλικούδια / τα εντόσθια του γουρουνιού => τα πουμέσα [Μουτουλλάς].

καλοηρκά / ζυμαρικά κωνικά με κιμά => τα κολοηρκά [Πάνω Λεύκαρα].

κανέλα => η κανέλλα [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

κανταΐφι => το κατεΐφιν [Έμπα].

καπάκι => το καπάτζιν [Νέο Χωριό].

κάπνισμα / κρέατος => το κάπνισμα [Πάνω Λεύκαρα] | ο απόκαπνος (ο καπνός στο τζάκι που κάπνιζαν τα κρέατα) [Μουτουλλάς].

κατιμάρι / είδος γλυκού => το καττιμέριν (τηγανιτό ζυμάρι με μέλι) [Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό].

κατσαρόλα => η μαγείρισσα [Γαστριά*, Τσάδα] | η μαείρισσα [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η χαρκομαείρισσα (χάλκινη) [Έμπα] | η χαλκομαείρισσα [Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*] | η τσουκάλα [Πάνω Λεύκαρα] | το λαβέζιν (χάλκινο) [Μουτουλλάς].

καύκαλο / κάθε ένα από τα δύο κομμάτια μιας κουλούρας ψωμιού, κομμένης οριζόντια => η καυκαλλιά [Μουτουλλάς].

καφές => ο καφές [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Νέο Χωριό].

κεφτές => ο κκιοφτές [Νέο Χωριό] | οι κκιοφτέδες [Βάσα Κοιλανίου].

κεψέ / τρυπητή κουτάλα => η κκεφκίρα [Έμπα] | η σιεροκουτάλα [Γαστριά*].

κιμάς => ο κεϊμάς [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

κλέφτικον / προβατίνα ή γιδα στο φούρνο με πατάτες => το κλέφτικον [Έμπα].

κολατσιό (ALE, Buck list) => το μπούκκομαν [Λάπηθος*, Νέο Χωριό].

κολλυβόζουμο => το κολλυφόζουμον [Καραβάς*].

κόσκινο => το κόσσινον [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

κουλούρι => το κουλλούριν [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | τα κουλλούρκα [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | τα κουλλουρούθκια (κουλουράκια) [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς] | το κουλλουρόπουλον (κουλουράκι) [Καραβάς*].

κουμνιαστόν / χοιρινό καπνισμένο και μετά τηγανισμένο, διατηρημένο στην κούμνια (σε μικρό πιθάρι), μέσα σε λίπος => το κουμνιαστόν [Πάνω Λεύκαρα].

κούμουλλα / παξιμαδάκια που προσφέρει η λεχώνα σε όσους την επισκέπτονται => τα κούμουλλα [Άγιος Νικόλαος*].

κουμουλλιά / ενωμένα σουσαμένια παξιμάδια => η κουμουλλιά [Νέο Χωριό].

κουραμπιέδες => ο κουραπιές [Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

κουροπάνιν / κομμάτια ψητό κρέας που μοίραζαν, μαζί με ψωμί, στην εκκλησία μετά τη λειτουργία, Χριστούγεννα και Πάσχα => το κουροπάνιν [Καραβάς*].

κουτάλα => η κουτάλα [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς].

κουτάλι (ALE, Buck list) => το κουτάλιν [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | τα κουταλούθκια (κουταλάκια) [Μουτουλλάς].

κουταλιά => η κουταλιά [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

κρόκος / αβγού (ALE) => ο κρόκος [Καραβάς*, Νέο Χωριό].

λάχανα / διάφορα φαγώσιμα χόρτα (Buck list) => τα χόρτα [Έμπα, Ψεματισμένος].

λαχανικά => τα λαχανικά [Καραβάς*].

λαχανοσαλάτα => η κραμποσαλάτα [Έμπα].

λεμονάδα => η λεμονάδα [Μουτουλλάς].

λουκάνικο (Buck list) => το λουκάνικον [ Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

λουκούμι => το λοκκούμιν [Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

μάγειρας => ο μάειρας [Καραβάς*].

μαγειρειό => το μαειρκόν [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

μαγείρεμα => το μαείρεμαν [Έμπα, Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

μαγείρισσα => η μαείρενα [Ριζοκάρπασο*].

μαγιά => η μαγιά [Γαστριά*, Μουτουλλάς].

μακαρονάδα => η μακαρουνάδα [Νέο Χωριό].

μακαρόνια => τα μακαρούνια [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

μανίτζιν / λαβή κουτάλας ή πιρούνας => το μανίτζιν [Καραβάς*].

μαυρόκοκκος / σπόρια του φυτού Nigella sativa => ο μαυρόκοκκος [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς].

μαχαίρι (ALE, Buck list) => το μασαίριν [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | τα μασαίρκα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Μουτουλλάς].

μαχλέπι => το μαχαλλεπίν [Μουτουλλάς] | το μέχλεπιν [Μουτουλλάς].

μεζές => ο μεζές [Έμπα, Νέο Χωριό].

μούγκρα / κουνουπίδι τουρσί => η μούγκρα [Έμπα].

μουσταλευριά => ο ππαλουζές [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς] | η γρούτα [Βάσα Κοιλανίου] | το κκιοφτέριν (κομμάτια αποξηραμένης μουσταλευριάς) [Μουτουλλάς] | τα κκιοφτέκα [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς] | τα κιοφτέρκα [Βάσα Κοιλανίου].

μπαχαρικά => τα μπαχαρικά [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα] | τα αρτύματα [Πάνω Λεύκαρα].

μπουρέκι => τα μπουρέκια (με φύλλο ζυμαριού και γέμιση κυμά ή αθότυρο, τηγανισμένα σε λάδι) [Πάνω Λεύκαρα] | τα πουρέκκια (με κιμά και χαλλούμι) [Έμπα, Καραβάς*, Ψεματισμένος].

μυλλόπιτα / πίττα με πολλά φύλλα, τηγανισμένη σε μύλλα (λίπος) => η μυλλόπιτα [Έμπα, Καραβάς*].

μυρωδικά => τα μυρωδικά [Καραβάς*] | οι μυρωθκιές [Έμπα, Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

νισεστές => το νισαστόν [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

νταβάς / ταψί με δυο λαβές => ο τταβάς (πήλινος) [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

ντολμάς => τα κουπέπκια (με αμπελόφυλλα) [Μουτουλλάς] | τα κουπέπια [Έμπα, Ψεματισμένος] | τα κοπέπκια [Βάσα Κοιλανίου].

ξεροτήγανα / γλυκό που μοιάζει με τις δίπλες => τα ξεροτήανα [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό].

ξύστρα / για τη σκάφη του ζυμαριού => ο ξύστρος [Πάνω Λεύκαρα].

πανιάρα / κοντάρι με πανί στην άκρη, για το βρέξιμο ή πανιάρισμα του φούρνου πριν μπει το ψωμί => ο σύρτης [Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*].

παξιμάδι => το παξιμάτιν [ Μουτουλλάς] | το ποξαμάτιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Ψεματισμένος] | τα ποξιμάδια [Νέο Χωριό] | τα παξιμάθκια [Μουτουλλάς] | τα ποξαμάθκια [Έμπα, Καραβάς*] | τα ποξαμάδκια [Άγιος Νικόλαος*].

παστέλι => το παστέλλιν [Πάνω Λεύκαρα].

παστίτσιο => το παστίτσιον [Έμπα].

πελτές => η πάστα [Έμπα] | η σάρζα [Νέο Χωριό].

πηχτή / από πόδια και κεφάλι γουρουνιού => η ζαλατίνα [Έμπα, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

πιλάφι => το ππελάφιν [Καραβάς*, Ψεματισμένος].

πινακωτή / για να φουσκώσουν τα ψωμιά πριν το ψήσιμο => η πινακωτή [Βάσα Κοιλανίου] | το γουπποσάνιδον [Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα] | το βουπποσάνιον [Λάπηθος*, Ψεματισμένος] | τα σανίθκια [Πάνω Λεύκαρα].

πιπέρι (Buck list) => το πιπέριν [Βάσα Κοιλανίου].

πιρούνι (ALE, Buck list) => το πιρούνιν [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η πρότσα [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα] | η μπρότσα [Βάσα Κοιλανίου].

πισίδες / τηγανίτες τηγανισμένες σε χοιρινό λίπος και αλειμμένες με σιρόπι και κανέλα => οι πισίδες [Πάνω Λεύκαρα] | οι πισίες [Λάπηθος*, Ψεματισμένος].

πίτα (Buck list) => η πίττα [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

πλαστήρι / ξύλο που πάνω του απλώνουν το ζυμάρι => το δκιαρτοσάνιον [Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα] | το θκιαρτοσάνιον [Μουτουλλάς, Ψεματισμένος] | το δκιαρτοσάνιδον [Βάσα Κοιλανίου].

πλάστης / ξύλινος κύλινδρος για το στρώσιμο του ζυμαριού => το μαρζάτζιν [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η σαΐττα [Λάπηθος*].

πλιγούρι / χοντροκομμένο σιτάρι => το πουρκούριν [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | το πουργούριν [Λάπηθος*].

πορτός / βρασμένος μούστος με ξεφλουδισμένο στάρι => ο πορτός [Βάσα Κοιλανίου, Πάνω Λεύκαρα].

προζύμι => το προζύμιν [Έμπα, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

προσφάι => το προσφάιν [Μουτουλλάς].

ραβιόλες / με γέμιση κολοκύθι, σταφίδα & καρύδι => οι ραβιόλες [Νέο Χωριό] | οι ραβκιόλες [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα] | οι ραφκιόλες [Καραβάς*, Ψεματισμένος].

ρέγγα / καπνιστή => η ρέγγα [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς].

ρέσιν / πλιγούρι βρασμένο σε ζουμί κρέατος => το ρέσιν [Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

ρετσέλι / πετιμέζι που έχει μέσα βρασμένα κομμάτια φρούτου => το ρετσέλλιν [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς].

ροδόνερο => το ροδόστεμμαν [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος] | το ροδόσταμμαν [Έμπα, Λάπηθος*] | το ρόστεμμαν [Άγιος Νικόλαος*].

σαλάτα => η σαλάτα [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

σαλατικά => τα σαλατικά [Έμπα].

σάτζιν / μεταλλική πλάκα ψησίματος => το σάτζιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Ριζοκάρπασο*].

σερμπέτι => το σερεπέτιν [Βάσα Κοιλανίου].

σιμιγδάλι => το σιμιδάλλιν [Πάνω Λεύκαρα] | το σιμιάλλιν [Λάπηθος*].

σινί / ρηχό ταψί για πίτες => το σινίν (ρηχό χάλκινο) [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

σιρόπι => το σορόππιν [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

σκαφίδι / από σανίδια ή σκαμμένος μισός κορμός δέντρου - για ζύμωμα (ALE) => το σκαφίδιν [Πάνω Λεύκαρα] | το σκαφίν [Νέο Χωριό] | η σκάφη [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς] | η γούρνα [Πάνω Λεύκαρα] | το γουρνίν (το μικρό) [Πάνω Λεύκαρα] | το βουρνίν [Καραβάς*, Λάπηθος*] | η βούρνα [Γαστριά*].

σότα / δοχείο για τη φύλαξη της πηχτής => η σότα [Πάνω Λεύκαρα] | η σοτούα [Πάνω Λεύκαρα].

σούβλα => η σούβλα [Ψεματισμένος] | η σούγλα [Άγιος Νικόλαος*].

σούπα (Buck list) => η σούππα [Έμπα, Καραβάς*, Γαστριά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

σουππούθκια / τηγανισμένα κομμάτια σκληρού ψωμιού βρασμένα με νερό και πετιμέζι => τα σουππούθκια [Βάσα Κοιλανίου].

σουρωτήρι => η κουλλιαστήρα [Βάσα Κοιλανίου].

σουσαμόπιτα => η σισαμόπιττα [Μουτουλλάς].

σουτζούκια / με πετιμέζι => ο σουτζούκκος [Μουτουλλάς].

στιφάδο => η ξιθκιά [Βάσα Κοιλανίου].

στραγάλια => τα κουδαμέ (αφράτα) [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

συκομαΐδα / γλυκό φτιαγμένο με ξερά σύκα => η συκόπιττα [Πάνω Λεύκαρα].

ταβλιά / μια ταβλιά ήταν 6-7 κολλημένα (χαλιά) παξιμάδια => η ταβλιά (παξιμαδιών) [Μουτουλλάς] | το χαλίν (κομμάτι παξιμάδι της ταβλιάς).

ταχίνι => το τασίνιν [Μουτουλλάς].

ταχινόπιτα => η τασινόπιττα [Μουτουλλάς].

τέτζερης (Buck list) => η τέντζερη [Γαστριά*].

τηγάνι (Buck list) => το τηάνιν [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το λαβέζιν (μεγάλο) [Πάνω Λεύκαρα] | το σηεροτήανον [Πάνω Λεύκαρα].

τηγανιά => η τηανιά [Βάσα Κοιλανίου, Μια Μηλιά*].

τηγανίτες => τα ξεροτήανα [Πάνω Λεύκαρα] | τα κατιμμέρκα [Έμπα].

τραχανάς => ο τραχανάς [Γαστριά*, Μουτουλλάς].

τρεμιθόπιτα / πίτα με σπόρους τρεμιθκιάς => η τρεμιθθόπιτα [Μουτουλλάς].

τρίμμαν / τριμμένο χαλλούμι για μακαρόνια => το τρίμμαν [Πάνω Λεύκαρα].

τρίφτης => ο τρίφτης [Καραβάς*].

τσαγιέρα => η τσαέρα [Ψεματισμένος].

τσάι => το τσάιν [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

τσουκάλι / πήλινο (Buck list) => η τσούκκα [Βάσα Κοιλανίου, Ριζοκάρπασο*].

τσουρέκι => το τσουρέκκιν [Έμπα, Νέο Χωριό].

τταβάς / κομμάτια κρέας με κομμένα κρεμμύδια και κύμινο, ψημένο στον τταβά (πήλινο δοχείο) => ο ταββάς [Μουτουλλάς].

τυρόπιτα => η τυρόπιττα [Νέο Χωριό].

φάβα => η λουβάνα [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

φαΐ (Buck list) => το φαΐν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

φιδές => ο φιδές [Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

φλαούνα / πασχαλινό σταφιδόψωμο => η φλαούνα [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η βλαούνα [Έμπα, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

φουκός / ζύμη για πασχαλινά τσουρέκια με τυρί, αβγά και γάλα => ο φουκός [Μουτουλλάς].

φουφού => η φουκού [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*].

φύλλο / ζυμαριού => το φύλλον [Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

χαλβάς => ο χαλουβάς [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς].

χερόμυλος => ο σερόμυλος [Πάνω Λεύκαρα] | το σερομύλιν [Καραβάς*, Λάπηθος*, Ψεματισμένος] | ο σορόμυλος [Άγιος Νικόλαος*].

χοιρινό => το σοιρινόν [Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

χοιρομέρι => το σοιρομέριν [Μουτουλλάς] | τα σοιρομέρκα [Μουτουλλάς].

χριστόψωμο => το χριστόψωμον [Έμπα] | ο βασίλης [Καραβάς*] | η γεννόπιττα [Λάπηθος*, Νέο Χωριό].

χυλός => ο συλός [Βάσα Κοιλανίου, Πάνω Λεύκαρα].

ψαρονέφρι => η λούντζα [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

ψαχνό => τα ψαχνά [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

ψήσιμο => το ψήσιμον [Έμπα].

ψητό => το ψητόν [Έμπα, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | το οφτόν [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

ψίχα => η ψισιά [Άγιος Νικόλαος*].

ψωμί (ALE, Buck list) => το ψουμίν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

 

 

12. υφαντική

 

αδράχτι (Buck list) => το αδράχτιν [Καραβάς*, Λάπηθος*] | ο αγρακτάς [Βάσα Κοιλανίου].

αλατζάς / βαμβακερό φτηνό ύφασμα => η αλατζά [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | ο αλατζάς [Έμπα].

ανέμη => η ανέμη [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το δουλάππιν [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το γουλάππιν [Άγιος Νικόλαος*].

ανεμόπαλος / ο άξονας της ανέμης => ο ανεμόστυλλος [Άγιος Νικόλαος*].

αντί / εξάρτημα του αργαλειού => το αντίν [Άγιος Νικόλαος*].

αποχτενίδια => τα ποχτενίδια [Λάπηθος*].

αργαλειός (ALE, Buck list) => το αρκαστήριν (πιο ψηλό από τη βούφα) [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*] | το ερκαστήριν [Βάσα Κοιλανίου] | η βούφα (τα πόδια της υφάντρας έμπαιναν μέσα σε λάκκο) [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | η βούχα [Άγιος Νικόλαος*].

βάψιμο => το βάψιμον [Πάνω Λεύκαρα].

γνέμα / νήμα (Buck list) => το νήμαν [Άγιος Νικόλαος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς].

διάστρα / εξάρτημα του αργαλειού - ξύλο με τρεις σειρές τρύπες => η θκιάστρα [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*].

δίμητο / πανί με διπλό στημόνι στο μιτάρι => το δίμηττον [Έμπα, Καραβάς*].

δισάκι => το δισάτσιν [Καραβάς*].

δισκόπανο => το δισκόρουχον [Καραβάς*].

δοξάριν / από άντερα τράγου, για την επεξεργασία του μπαμπακιού => το δοξάριν [Καραβάς*].

ιταρές / βαμβακομέταξο ύφασμα => ο ιταρές [Καραβάς*].

καβαλάρης / τροχαλία του εργαλειού => ο καβαλλάρης [Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα].

κάθισμα / του αργαλειού => το καθήσιν [Μουτουλλάς].

καλαμίδια / του αργαλειού, για να ξεχωρίζουν τη σταύρωση => τα καλαμούδκια [Άγιος Νικόλαος*].

καλαμοκάνι / μασούρι με νήμα για τον αργαλειό => τα καννιά [Μουτουλλάς].

κάμποτο / βαμβακερό ύφασμα => το κάποτ [Καραβάς*].

καμπρίν / λεπτό λινό ύφασμα => το καμπρίν [Πάνω Λεύκαρα].

καρέλια / καρούλια του αργαλειού => τα καρκά [Άγιος Νικόλαος*].

κλωστή (ALE) => η κλωστή [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | το ράμμαν [Πάνω Λεύκαρα].

κλώστρος / κλωσμένο νήμα => ο κλώστρος [Ψεματισμένος].

κουβάρι => το κουβάριν [Μουτουλλάς].

κουρελού => το πεύτζιν [Νέο Χωριό].

κουρτίνα => η κουρτίνα [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

κρεβατόγυρος => το τορναρέττον [Έμπα, Μουτουλλάς].

λινό => το λινόν [Πάνω Λεύκαρα].

μαλλί / ζώου (Buck list) => το μαλλίν [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | τα μαλλιά [Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

μαξιλάρα => η μαξιλάρα [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα].

μαξιλάρι => το μαξιλάριν [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*] | τα μαξιλάρκα [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | το προσκέφαλον [Καραβάς*] | το προσέφαλον [Γαστριά*, Νέο Χωριό] | η μαβλούκα [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό] | το μαβλούτζιν [Άγιος Νικόλαος*] | το μαουλούτζιν [Ριζοκάρπασο*].

μαξιλαροθήκη => το μαξιλαρόντυμαν [Καραβάς*].

μασούρι => το μασούριν [Έμπα, Μουτουλλάς] | ο μάσουρος [Λάπηθος*] | τα μασουρούθκια [Μουτουλλάς] | τα μασούρκα [Άγιος Νικόλαος*].

μασούρισμα => το μασούρισμαν [Έμπα, Μουτουλλάς].

μιτάρι / εξάρτημα του αργαλειού => το μιτάριν [Καραβάς*] | τα μιτάρκα [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς].

μπαμπάκι (Buck list) => το παμπάτζιν [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

μπαντανία / μάλλινη κουβέρτα της νεροτριβής => η πατανία [Καραβάς*].

ντιβανοσκέπασμα => το ντιβανόρουχον [Καραβάς*].

πανί / ύφασμα (Buck list) => το παννίν [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

πάπλωμα => το πάπλωμαν [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Τσάδα, Ψεματισμένος].

πατσαβούρα => η πατσαούρα [Έμπα].

πέταλο / του ξυλόχτενου => το πέταλον [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα] | το λουλλούδιν [Πάνω Λεύκαρα] | το φκιόρον [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | ο αθθός [Καραβάς*].

πετσέτα / φαγητού (Buck list) => η ζαβρέττα [Πάνω Λεύκαρα].

πισάντι / το πίσω αντί του αργαλειού => το πισάντιν [Άγιος Νικόλαος*].

ποδαρικά / στενές σανίδες κρεμασμένες από τα μιτάρια του αργαλειού - τα πατούσαν οι υφάντρες για να ανοίξει η σαΐτα και να περάσει το υφάδι => τα πατήθκια [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*] | το πατήδιν [Μουτουλλάς].

πορκέρα / κουρτίνα κρεβατιού => η πορκέρα [Έμπα].

προσόψι / πετσέτα προσώπου (ALE, Buck list) => η μαντιλλιά [Καραβάς*, Λάπηθος*] | η νιψομαντιλλιά [Έμπα, Νέο Χωριό].

ροδάνι / μαζεύει τα μασούρια για τη σαΐτα του αργαλειού => το ροβάνιν [Άγιος Νικόλαος*] | το ρουάνιν [Ριζοκάρπασο*].

ρούχα (ALE, Buck list) => τα ρούχα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

σαΐτα / του αργαλειού, για να ρίχνει το υφάδι (ALE) => η σαΐτα [Έμπα] | το μακούτζιν [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς] | το μαρκούτζιν [Μουτουλλάς].

σακί => το σατσίν [Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | το σατζίν [Νέο Χωριό].

σακούλα => η σακκούλλα [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

σακούλι / για πράγματα => το σακκούλιν [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*] | το βουρκίν [Καραβάς*].

σεντόνι => το σεντόνιν [Άγιος Νικόλαος*,Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | η σεντόνα [Μια Μηλιά*].

σκέπασμα => το σκέπασμαν [Έμπα, Νέο Χωριό].

σταύρωση / του πανιού στον αργαλειό => η σταύρωση [Άγιος Νικόλαος*].

στημόνι / το καλό νήμα - το γνέθανε με το αδράχτι => το σύρμαν [Καραβάς*].

στρώμα => το κρεβάτιν [Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | η κρεβαδκιά [Πάνω Λεύκαρα].

τόπι / υφάσματος => το ττόπιν [Άγιος Νικόλαος*] | τα ττόπκια [Μουτουλλάς].

τραπεζομάντιλο => το τραπεζομάντιλον [Έμπα, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η μαντιλλιά [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | η τραπεζομαντιλλιά [Έμπα].

τσόχα (Buck list) => η τσόχα [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα].

υφάδι / χοντρό νήμα που το γνέθανε στη δρούγα => το φάδιν [Καραβάς*].

υφαντό => το φαντόν [Έμπα].

υφάντρα (ALE) => η υφάντρα [Έμπα].

ύφαση / ύφανση => το φάνισμα [Άγιος Νικόλαος*] | το φάμμαν [Γαστριά*].

φλόκος / της φλοκάτης => ο βλόκκος [Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | οι βλότσοι [Ψεματισμένος] | τα φλοκκούθκια [Έμπα].

χαλί => το χάλιν [Ριζοκάρπασο*].

χασές / φτηνό βαμβακερό ύφασμα => το καμπρίν [Μια Μηλιά*] | το κρεβατόρουχον [Νέο Χωριό].

χράμι => το ιχράμιν [Έμπα] | το ιγράμιν [Βάσα Κοιλανίου].

ψίση / αλευρόνερο για εμποτισμό του νήματος => η ψίση [Άγιος Νικόλαος*] | το ψισίν [Μουτουλλάς].

 

 

13 φορεσιά

 

αγκράφα => η πούκλα [Καραβάς*].

αλλαξιά => η αλλαή [Άγιος Νικόλαος*, Πάνω Λεύκαρα] | οι αλλαάδες [Καραβάς*].

αλυσίδα (Buck list) => η αλυσίδα [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η αλυσία [Έμπα] | ο άλυσος [Γαστριά*, Καραβάς*].

ασπροκέντι => το ασπροκέντημαν [Γαστριά*, Έμπα].

βέλο / κάλυμμα προσώπου (Buck list) => το βέλος [Μουτουλλάς].

βελονιά => η βελονιά [Βάσα Κοιλανίου] | η κουτσακιά [Πάνω Λεύκαρα].

βελούδο => το βελούδον [Έμπα, Καραβάς*].

βρακάδες / αυτοί που φορούσαν βράκες => οι βρακάδες [Καραβάς*] | οι βρακάες [Πάνω Λεύκαρα].

βρακί / γυναίκειο εσώρουχο => το βρατζίν [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα].

βρακί / είδος υφαντού παντελονιού => η βράκα [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | οι βράτζες [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η βρακούα (μωρουδίστικη) [Μουτουλλάς].

βρακοποκάπισον / αντρική φορεσιά => το βρακοποκάπισον [Έμπα].

βραχιόλι (Buck list) => το βρασιόλιν [Πάνω Λεύκαρα] | τα βρασιόλια [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα] | τα πελετζίθκια [Καραβάς*].

γάζα / λεπτό ύφασμα => η γάζα [Καραβάς*].

γαζί => το γαζίν [Πάνω Λεύκαρα] | ο γάζος [Καραβάς*].

γεμενίν / φτηνό χαμηλοτάκουνο γυναικείο παπούτσι => το γεμενίν [Έμπα].

γιακάς (Buck list) => ο γιακάς [Έμπα].

γιλέκο => το γιλέκκον [Έμπα] | το γελέκκον [Πάνω Λεύκαρα] | το γελέκκιν [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*] | το γελεκκούδιν (γιλεκάκι) [Καραβάς*] | το πατσάλιν (βαμβακερό ριγωτό κεντητό γιλέκο) [Έμπα] | ο περρίκος (ανοικτό καλοκαιρινό ριγωτό πολύχρωμο γιλέκο) [Έμπα].

γόβα => η γόβα [Πάνω Λεύκαρα].

δαντέλα (Buck list) => η ταντέλλα [Έμπα, Καραβάς*] | η πιππίλλα [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

δαχτυλίδι (Buck list) => το δαχτυλίδιν [Καραβάς*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα] | το δακτυλίιν [Άγιος Νικόλαος*] | τα δαχτυλίδκια [Γαστριά*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα] | τα δαχτυλίθκια [Καραβάς*] | τα δακτυλίθκια [Μουτουλλάς].

δίπλες / υφάσματος => οι δίπλες [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα].

ζακέτα => η ζακέττα [Καραβάς*].

ζιπούνι / αντρικό, γυναικείο ή παιδικό => το ζιμπούνιν [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

ζωνάρι => το ζωνάριν [Μουτουλλάς] | το κολάνιν [Άγιος Νικόλαος*, Ριζοκάρπασο*].

ζώνη (Buck list) => η ζώνη [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η ζώστρα [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

θηκάρι => το θηκάριν [Λάπηθος*] | το φηκάριν [Ριζοκάρπασο*].

καβάλος => ο κάβαλλος [Έμπα] | η σέλλα (καβάλος βράκας) [Έμπα].

καδένα => η καδένα [Πάνω Λεύκαρα].

καζάκα / πλεχτή μάλλινη ζακέτα => ο καζακάς [Λάπηθος*].

κάλτσα (Buck list) => η κλάτσα [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

κάπα (Buck list) => η καπόττα [Πάνω Λεύκαρα] | ο καπόττος [Καραβάς*].

καπέλο (Buck list) => το καππέλλον [Έμπα, Καραβάς*] | τα καπέλλιν [Άγιος Νικόλαος*].

κασκέτο => τα κασκέττα [Καραβάς*].

κασμίρι => τα κασμίρκα [Καραβάς*].

κέντημα => ο κέντημαν [Έμπα] | τα κεντήματα [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | τα πλουμιά [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα] | τα καμαρούδκια [Άγιος Νικόλαος*] | οι καμαρούες [Άγιος Νικόλαος*].

κολάρο => το κολλάρον [Καραβάς*].

κοντογούνι => το κοντογούνι [Έμπα].

κόπιτσα => ο κοπσιάς [Καραβάς*] | οι κοπσιάδες [Καραβάς*].

κορδέλα => η κορδέλλα [Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | η κουρδέλλα [Γαστριά*, Νέο Χωριό] | η κουρτέλλα [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

κορδόνι => το κορδόνιν [Πάνω Λεύκαρα] | το κορδόιν [Καραβάς*] | το ράμμαν [Έμπα, Καραβάς*].

κοττούρες / καλά γυναικεία παπούτσια με τακούνι => οι κοττούρες [Έμπα].

κούδα / ουρά φουστανιού => η βάκλα (ουρά βράκας) [Έμπα].

κουκούλα => η κουκκούλλα [Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

κουμπί (Buck list) => το κουμπίν [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | τα τταρβίλια (στρογγυλά κουμπιά ντυμένα) [Καραβάς*].

κρόσια => τα κρόσσια [Πάνω Λεύκαρα] | τα κλόσσια [Έμπα, Μουτουλλάς].

λουρίδα / υφάσματος, δέρματος, κ.ά. => η λουρίδα [Μουτουλλάς] | η λούρα [Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | οι λουρίες [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς].

μανίκι => το μανίτζιν [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Τσάδα] | το μανικούδιν (μανίκι κοντό) [Καραβάς*].

μανσέτα => το μανικέττον [Καραβάς*].

μαντίλι / κεφαλιού => το μαντίλιν [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | η μαντιλιά [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | η κουρούκλα (αραιά υφασμένο) [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | το ζωνίν [Έμπα].

μαντίλι / χεριού (Buck list) => το μαντίλιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Ριζοκάρπασο*] | το μαντιλούδιν [Καραβάς*] | το μαντιλούιν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Ψεματισμένος].

μαντό => ο μαντός [Βάσα Κοιλανίου].

μετάξι (Buck list) => το μετάξιν [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

μιρμί / κολιέ αλυσίδα => το μιρμί [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα].

μισοφόρι => η σκαρπέττα [Άγιος Νικόλαος*].

μπακίρες / παλιά μπακιρένια νομίσματα => η μπακκίρα [Καραβάς*] | οι πακκίρες [Νέο Χωριό].

μπαλάσκα / φυσιγγιοθήκη => το τσιττίν [Νέο Χωριό].

μπανέλα => η μπαλένα [Πάνω Λεύκαρα] | η πανέλλα [Καραβάς*].

μπατζάκι => το ποϊνάριν [Έμπα] | τα ποϊνάρκα [Έμπα].

μπελερίνα / πλεκτή μάλλινη εσάρπα => η πελερίνα [Βάσα Κοιλανίου].

μπέρτα => η πέρτα [Έμπα].

μπλούζα => η πλούζα [Καραβάς*].

μποτίνι / παπούτσι γυναικείο => το ποτίνιν [Καραβάς*].

μποτόνια / περιδέραιο με φλουριά => η σκαλέττα [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*] | ο κερτανές [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Ριζοκάρπασο*].

μπρεσσιαστή / γυναικεία φορεσιά με πολλές δίπλες => η μπρεσσιαστή [Έμπα].

ντύσιμο => το ντύσιμον [Ριζοκάρπασο*].

νυχτικό => το νυχτικόν [Καραβάς*].

ομπρέλα => η ομπρέλλα [Πάνω Λεύκαρα].

παλτό (Buck list) => τα παρτά [Καραβάς*].

παντελονάδες / αυτοί που φορούσαν παντελόνια => οι παντελονάες [Πάνω Λεύκαρα].

παντελόνι (Buck list) => το παντελόνιν [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | το τσαττάλιν [Πάνω Λεύκαρα].

παντόφλα (Buck list) => η παντόφλα [Καραβάς*].

πανωφόρι => τα επανωφόρκα [Καραβάς*].

παπούτσι (Buck list) => το παπούτσιν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | το πρανέλλιν [Καραβάς*].

πατατούκα / αντρικό πανωφόρι => η πατατούκκα [Πάνω Λεύκαρα].

πέτο => το πέτον [Μουτουλλάς].

πιέτα => η πιέττα [Έμπα] | η πλέττα [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

ποδιά (Buck list) => η ποδιά [Πάνω Λεύκαρα] | η ποθκιά [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

ποδόγυρος => το ποϊνάριν [Άγιος Νικόλαος*] | το φηκάριν [Πάνω Λεύκαρα] | το ποβράτζιν [Έμπα] | το πιτσίλλιν (με πτυχές) [Βάσα Κοιλανίου].

πορκούδιν / φόρεμα με πιέτες => το πορκούδιν [Καραβάς*].

πορτοφόλι => το τσεντίν [Μια Μηλιά*].

πουγκί => το πουντζίν [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | το πουτζίν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

πουκαμίσα => η ποκαμίσα [Έμπα].

πουκάμισο (Buck list) => το πουκάμισον [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Ψεματισμένος] | το ποκάμισον [Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | τα πουσαμισούθκια (πουκαμισάκια) [Μουτουλλάς].

πούλιες => τα ππούλια [Άγιος Νικόλαος*].

πουρουντζίκκιν / μεταξωτό πουκάμισο => το πουρουτζίκκιν [Πάνω Λεύκαρα].

ππαραούθκια / νομίσματα που κρεμούσαν σε περιδέραιο => τα ππαραούθκια [Καραβάς*].

ραφή => η ραφή [Καραβάς*] | οι ραφάδες [Έμπα].

ράψιμο => το ράψιμον [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό].

ριζοβελονιά => η ρίζα [Μουτουλλάς].

ρόμπα => η ρόπα [Νέο Χωριό].

ρουτζέττιν / κόκκινη βαμβακερή φούστα με πιέτες => το ρουτζέττιν [Έμπα].

σαγιά / μακρύ γυναικείο πανωφόρι, σχιστό μπροστά => η σαγιά [Έμπα, Καραβάς*] | το αντερίν [Έμπα].

σάκος / πανωφόρι => ο σάκκος [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

σάλι => το σάλιν [Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

σαρίκι => το σαρίτζιν [Έμπα] | ο τσεβρές [Μια Μηλιά*].

σάρκα / κοντή γυναικεία ζακέτα => η σάρκα [Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

σιρίτι => το σερίτιν [Καραβάς*] | τα σιρίθκια [Ψεματισμένος].

σκέπη / για κεφάλι γυναίκας => η σκέπη [Καραβάς*].

σκουλαρίκι => τα σκολαρίτσια [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | τα σκολαρίτζια [Άγιος Νικόλαος*] | τα σκουλαρίτζια [Έμπα] | τα βαστάγια (κρεμαστά) [Πάνω Λεύκαρα] | οι μαλλιέτες (μη κρεμαστά) [Λάπηθος*] | η μαζιέττα [Καραβάς*].

σκούφος (Buck list) => η σκούφια [Έμπα] | η σκούφκια [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*] | το σκουφίν [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα] | τα σκουφκιά [Καραβάς*] | ο καούκκος [Καραβάς*].

σκουφόστρα / κεντημένη διακοσμητική λουρίδα που έμπαινε πάνω στο φέσι => η σκουφόστρα [Καραβάς*].

σόλα => η σόλα [Έμπα].

σούρα / υφάσματος => η σούρα [Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

σταυροβελονιά => η σταυροβελονιά [Μουτουλλάς].

στιβάλι / μπότα (Buck list) => το στιβάλιν [Πάνω Λεύκαρα] | η ποΐνα [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος] | η ποδίνα [Έμπα, Καραβάς*] | η τσαγκαροποδίνα (για τη δουλειά) [Έμπα, Καραβάς*] | η τσαγκαροποΐνα [Άγιος Νικόλαος*] | η φραγκοποΐνα (για τις γιορτές) [Έμπα, Ριζοκάρπασο*] | η βραγκοποδίνα [Άγιος Νικόλαος*].

στολίδι (Buck list) => το στολίδιν [Έμπα] | τα στολίδκια [Πάνω Λεύκαρα] | τα πλουμούθκια [Μια Μηλιά*].

σώβρακο => το σώβρακον [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Πάνω Λεύκαρα].

τακούνι => το τακκούνιν [Έμπα, Καραβάς*].

ταφτάς => ο τταφτάς [Πάνω Λεύκαρα].

τσάντα => η τσέντα [Πάνω Λεύκαρα].

τσεμπέρι / κεφαλόδεσμος => το τσεμπέριν [Έμπα, Καραβάς*, Ψεματισμένος] | το τσιμπέριν [Έμπα, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το τζιμπέριν [Νέο Χωριό] | τα τσιμπέρκα [Μουτουλλάς] | τα τσεμπέρκα [Ψεματισμένος].

τσέπη (ALE, Buck list) => η πούγγα [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Ψεματισμένος] | η πούγκα [Γαστριά*] | οι πούντζες [Πάνω Λεύκαρα].

τταραπουλούζιν / αντρικό μεταξωτό χρωματιστό ζωνάρι => το ταρραπουλούζιν [Ψεματισμένος].

φανέλα => η φανέλλα [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα].

φέσι => το φέσιν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος] | το φεσούιν (φεσάκι) [Έμπα].

φιόγκος => ο φιόγκος [Γαστριά*, Νέο Χωριό] | το φιογκούιν (φιογκάκι) [Μουτουλλάς].

φόρεμα => το φόρεμαν [Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

φορεσιά => η φορεσιά [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς] | η αλλαή (η αντρική φορεσιά) [Άγιος Νικόλαος*].

φούστα (Buck list) => η φούστα [Καραβάς*].

φουστάνι => το φουστάνιν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | τα φουστανούθκια (φουστανάκια) [Μουτουλλάς].

φραμπαλάς => η φυλλούρα [Καραβάς*].

φύλλο / ρούχου => η φυλλούρα [Ψεματισμένος] | το πετσίν (sic) [Καραβάς*].

χάντρα => οι χαντρούες (χαντρούλες) [Μουτουλλάς] | οι λελλέτσες [Έμπα].

χαντρολαίμι / κολιέ με χάντρες => το ντουντούνιν [Άγιος Νικόλαος*].

χάρτσια / μεταξωτά σειρήτια => τα χάρτζια [Έμπα].

χρυσαφικά => τα χρυσαφικά [Έμπα, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς].

ωμίτης => ο νωμίτης [Καραβάς*].

 

 

14 χτένισμα – καλλωπισμός

 

κολόνια => η κολόνια [Νέο Χωριό].

κοτσίδα => ο βρούλλος [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το βρουλλίν [Άγιος Νικόλαος*] | τα βρουλλιά [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Μουτουλλάς, Ψεματισμένος].

κότσος => ο κότσος [Πάνω Λεύκαρα].

λούσο => το λούσον [Μουτουλλάς].

μπούντρα / η πούδρα => η πούτρα [Νέο Χωριό].

μυρουδικά / αρώματα => οι μυρωθκιές [Μουτουλλάς] | οι μυρωδκιές [Λάπηθος*].

ξύρισμα => το ξούρισμαν [Βάσα Κοιλανίου, Πάνω Λεύκαρα].

πλεξίδα / μαλλιών => το βρουλλίν [Καραβάς*].

φουρκέτα / μαλλιών => η φουρκέττα [Μουτουλλάς].

χόλλιασμαν / βάψιμα βλαφάρων με μαύρη βαφή => το χιόλλιασμαν [Πάνω Λεύκαρα].

χωρίστρα / μαλλιών => η χωρίστρα [Μουτουλλάς] | η χωρισιά [Καραβάς*].

 

 

15 γεωργία

 

άζα / σκόνη στο λίχνισμα => η άχνη [Πάνω Λεύκαρα].

αλέτρι (ALE, Buck list) => το αλέτριν [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | το άλετρον [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

αλετρικά / σύνεργα => τα άλετρα [Άγιος Νικόλαος*].

αλετροπόδι / η βάση του αλετριού => το ποάριν [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα].

αλετρόχερο / το χερούλι του αλετριού => το σερόσιν (η άκρη στον άδρωπο) [Βάσα Κοιλανίου] | το σερονόσιν [Έμπα] | ο άδρωπος [Βάσα Κοιλανίου].

αλώνι (ALE, Buck list) => το αλώνιν [Γαστριά*, Ψεματισμένος].

αμπελοχώραφα => ο αμπελότοπος [Βάσα Κοιλανίου].

αντάτζιν / το μπροστά στους θεριστές αθέριστο χωράφι => το αντάτζιν [Ψεματισμένος].

αρίλογος / κόσκινο για το στάρι => το αρκόν [Γαστριά*].

αυλάκι (Buck list) => το αυλάτζιν [Έμπα, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

άχυρο (ALE) => το άσερον [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

βάκλα / η άκρη θεριζόμενου χωραφιού => η βάκλα [Ψεματισμένος].

βουκέντρα => το βουτζέντριν [Βάσα Κοιλανίου].

δεμάτι / αποτελείται από 20-35 περίπου χερόβολα (ALE) => το γεμάτιν [Άγιος Νικόλαος*] | οι αγκαλαρκές [Έμπα] | τα δεμάθκια [Ψεματισμένος] | τα δεμάκια [Ριζοκάρπασο*].

δραγάτης / αγροφύλακας => ο τουρκόπουλλος [Άγιος Νικόλαος*, Πάνω Λεύκαρα] | ο τουρκοπούλλος [Πάνω Λεύκαρα].

δρεπάνι (ALE, Buck list) => το δρεπάνιν [Έμπα, Ψεματισμένος] | η φασούλα [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς].

δριμόνι / κόσκινο για το στάρι μετά το αλώνισμα - μεγαλύτερο από τον αρίλογο => το αρβάλιν [Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα].

ζευγάρι / ζώων για όργωμα => το ζευκάριν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Πάνω Λεύκαρα].

ζευγολάτης (ALE) => ο νεσπέρης [Ψεματισμένος] | ο ρεσπιέρης [Νέο Χωριό].

ζεύλα / στο ζυγό του αλετριού => η ζεύλα [Βάσα Κοιλανίου].

ζυγός / για ζώα (ALE, Buck list) => ο ζυός [Βάσα Κοιλανίου, Βάσα Κοιλανίου].

θειαφιστήρι => η θκιαφιστήρα [Μουτουλλάς].

θέρισμα (Buck list) => το θέρος [Νέο Χωριό, Ψεματισμένος] | το χέρος [Άγιος Νικόλαος*].

θεριστής => ο θεριστής [Γαστριά*, Έμπα] | οι θεριστάες [Ψεματισμένος].

θερίστρα => η θεριστίνα [Ψεματισμένος].

καλαμιά / το στέλεχος των δημητριακών => η ποκαλάμη [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα].

κάμπος (Buck list) => ο κάμπος [Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

κεντρί / βουκέντρας => η σίττα [Βάσα Κοιλανίου].

κλάδεμα => το κλάδεμαν [Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

κλαδευτήρι => το κλαδευτήριν [Μουτουλλάς] | το κλαευτήριν [Βάσα Κοιλανίου].

κοντούρης / ο τελευταίος αργάτης στη σειρά, στο θερισμό => ο ρααρκάτης [Ψεματισμένος].

κοντύλια / τα χοντροκομμένα άχυρα => το κόντυλα [Ψεματισμένος].

λάκκα / για χωράφι => η λαξιά [Πάνω Λεύκαρα].

λάκκος => ο λάκκος [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Ψεματισμένος] | ο λούκκος [Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

μάλαμα / τα αλωνισμένα σιτηρά πριν το λίχνισμα (από το χρυσαφί χρώμα που έχουν) => το μάλαμαν [Ψεματισμένος].

ντουγένι / σανίδα ή σιδερένια πλάκα αλωνίσματος => η δουκάνη [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Ψεματισμένος] | η βουκάνη [Λάπηθος*].

ξελάκωμα => το ξελάκκισμαν [Γαστριά*].

ξινάρι => το ξινάριν [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Νέο Χωριό].

ξιόνι / το κάτω μέρος της βουκέντρας => ο κάτσινας [Βάσα Κοιλανίου].

περιβόλι (Buck list) => το περβόλιν [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

πίτουρα => τα πίτουρα [Πάνω Λεύκαρα] | τα πίτερα [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Τσάδα].

ποθέρκα / γλέντι που ακολουθεί την ολοκλήρωση του θερισμού => τα ποθέρκα [Ψεματισμένος].

πότισμα => το πότισμαν [Μουτουλλάς].

πόχα / φίμωτρο βοδιού => ο τζιμός [Βάσα Κοιλανίου].

πρωταργάτης / ο πρώτος αργάτης στο θερισμό => ο πρωταρκάτης [Ψεματισμένος].

σβάρνα (Buck list) => ο σάρακλος [Ψεματισμένος] | το σάρακλον [Γαστριά*].

σοδειά => το μαξούλιν [Πάνω Λεύκαρα].

σπάθη / συνδέει το σταβάρι με το αλετροπόδι => η σπάθη [Έμπα].

σπάθη / του αργαλειού => η σπάθη [Βάσα Κοιλανίου].

σπαρτά / σιτηρά => τα σπαρτά [Πάνω Λεύκαρα] | τα σπαρμένα [Ψεματισμένος] | τα σπερμένα [Λάπηθος*].

σπορά => η σπορά [Έμπα, Ψεματισμένος].

σπόρος (Swadesh list, Buck list) => ο σπόρος [Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα] | το σπυρίν [Έμπα, Τσάδα] | το κουννίν [Νέο Χωριό].

σταβάρι / το μακρύ ξύλο του αλετριού => το σταβάριν [Έμπα] | η βουλά [Βάσα Κοιλανίου].

στάχυ (ALE) => τα στρασίκκια [Ριζοκάρπασο*].

τρικούλι / ξύλινο σύνεργο σαν το δικράνι, αλλά με τρία δόντια - για το αλώνισμα => το φερνάτζιν [Άγιος Νικόλαος*].

τσάπα (Buck list) => η τσάπα [Έμπα, Νέο Χωριό].

υνί / του αλετριού (ALE) => το υνίν [Γαστριά*, Έμπα] | το νιν [Βάσα, Έμπα, Κοιλανίου, Μια Μηλιά*].

φτερά / του αλετριού, που ανοίγουν τα αυλάκια => τα φτερά [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα].

φύτεμα => το φύτεμαν [Βάσα Κοιλανίου] | η φυθκιά [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς].

χερόβολο / ίσο με 4-5 χεριές => το σερβόλιν [Ριζοκάρπασο*].

χτήμα => το μάλιν [Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

χωράφι (Buck list) => το χωράφιν [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα χωράφκια [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα χωράφσια [Νέο Χωριό].

 

 

16. αμπελουργία

 

αμπέλι (Buck list) => το αμπέλιν [Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

βαρέλι (ALE) => το βαρέλιν [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς] | βαρέλλα [Πάνω Λεύκαρα].

γράδο / το όργανο => το γράδον [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

καζανιά / κατά την απόσταξη => η καζανιά [Μουτουλλάς].

καϊνάριν / ζεσταμένο κρασί => το καϊνάριν [Βάσα Κοιλανίου].

κλήμα => το κλήμαν [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς].

κληματαριά => η κληματαρκά [Καραβάς*, Μουτουλλάς] | η κληματζίες [Βάσα Κοιλανίου].

κουμανταρία / γλυκό κρασί με κεχριμπαρένιο χρώμα => η κουμανταρία [Πάνω Λεύκαρα].

κούρβουλο / κορμός αμπελιού => η στύπα [Βάσα Κοιλανίου] | η κουζούπα [Βάσα Κοιλανίου].

κρασί (Buck list) => το κρασίν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | ο κράσος [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

κρεμμασταρκά / κρεμασμένο τσαμπί σταφύλι σε δοκάρι της σκεπής (για να φαγωθεί το χειμώνα) => η κρεμμασταρκά [Μουτουλλάς].

λαμπίκος / αποστακτήρας => ο λαμπίκος [Βάσα Κοιλανίου].

λουλάς / του ρακοκάζανου => ο λουλλάς [Βάσα Κοιλανίου].

μοσχάτο / είδος αμπελιού => το μοσχάτον [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*] | το μουσκάτον [Βάσα Κοιλανίου].

μουδούριν / ασκός για μεταφορά κρασιού => το μουδούριν [Βάσα Κοιλανίου] | το πισσάσιν (πισσωμένο μουδούρι) [Βάσα Κοιλανίου].

μούστος => ο μούστος [Πάνω Λεύκαρα] | το μουστάριν [Βάσα Κοιλανίου].

μπότσα / δοχείο-μονάδα μέτρησης όγκου μούστου ή κρασιού, ίσο με δύο οκάδες => η πότσα [Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς].

ξεχέρσωμα => το ξόρτζιασμαν [Βάσα Κοιλανίου].

ξίδι (Buck list) => το ξίδιν [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*] | το ξίιν [Άγιος Νικόλαος*] | το ξιν [Γαστριά*].

ούζο => το ζούκκιν [Νέο Χωριό].

πατητήρι => ο ληνός [Πάνω Λεύκαρα] | το πάτημαν [Μουτουλλάς] | η πατήστρα [Βάσα Κοιλανίου].

πετιμέζι => το έψημαν [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς].

πορτός / πετιμέζι με στάρι, σουσάμι και βότανα => ο πορτός [Βάσα Κοιλανίου].

ρώγα / σταφυλιού => η ρώβα [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς] | η ρώα [Βάσα Κοιλανίου].

σπιλαστήρι / τριχαλωτό ραβδί για να ανακατεύουν τα τσίπουρα κατά τη ζύμωση => το σπιλαστήριν [Βάσα Κοιλανίου].

σταφίδα => τα σταφίδκια [Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα] | τα σταφίθκια [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα σταφίδια [Νέο Χωριό].

σταφύλι (Buck list) => το σταφύλιν [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλά, Νέο Χωριός, Πάνω Λεύκαρα].

τρυγοκόφινο => το κοφίνιν [Βάσα Κοιλανίου].

τρύγος => η τρη [Βάσα Κοιλανίου].

τσίπουρα / τα στέμφυλα, τα υπολείμματα στο πατητήρι => τα τσίπουρα [Βάσα Κοιλανίου] | τα ζίβανα [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

τσίπουρο / ποτό => η ζιβανία [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η ζιβάνα [Καραβάς*] | η ρατζή [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου].

 

 

17. ελαιοκομία

 

ελιά (Buck list) => η ελιά [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | οι ελιές [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

κάρτο / μικρό μεταλλικό δοχείο λαδιού => το κάρτον [Ψεματισμένος].

λάδι (Buck list) => το λάδιν [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Τσάδα] | το λάιν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα λάθκια [Έμπα, Καραβάς*].

λιόδεντρο / το δέντρο Olea europaea => η ελιά [Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

λιοτρίβι / ελαιοτριβείο => ο ελιόμυλος [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | τα λιομύλια [Έμπα] | ο ξυλόμυλος [Άγιος Νικόλαος*] | ο μύλος [Ψεματισμένος].

μούργα => το τζίζουρον [Μουτουλλάς, Μουτουλλάς].

ραβδιστήρα => η βάκλα [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

σαπούνι (ALE, Buck list) => το σαπούνιν [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

 

 

18. μελισσοκομία

 

ασπρόμελον / (μέλι από λεμονανθό και θυμάρι) => το ασπρόμελον [Καραβάς, Νέο Χωριό].

κερήθρα / κηρήθρα => η πίττα [Μουτουλλάς].

κερί (Buck list) => το τζερίν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | τα τζερκά [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

μέλι (Buck list) => το μέλιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

μέλισσα (ALE, Buck list) => η μέλισσα [Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

μελίσσι (ALE, Buck list) => το μελίσσιν [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

 

 

19. κτηνοτροφία – τυροκομία

 

αγελάδα (ALE, Buck list) => η κατσέλλα [Γαστριά*, Μια Μηλιά*].

αρμεγάρι / δοχείο για το άρμεγμα => το γαλευτήριν [Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα].

άρμεγμα => το γάλεμαν [Πάνω Λεύκαρα].

αρνί / λέγεται έτσι μέχρι έξι μηνών (Buck list) => το αρνίν [Γαστριά*, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

βόδι (ALE, Buck list) => το βούδιν [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*] | το βούιν [Άγιος Νικόλαος*, Ριζοκάρπασο*] | τα βούδια [Νέο Χωριό] | τα βούδκια [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα βούθκια [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Ψεματισμένος] | το κτηνόν [Μουτουλλάς].

βόσκισσα / θηλυκό του βοσκός => η βόσσενα [Άγιος Νικόλαος*, Πάνω Λεύκαρα] | η βόσκενα [Γαστριά*].

βοσκόπουλο => το βοσκαρέτιν [Πάνω Λεύκαρα] | το βοσκαρίν [Άγιος Νικόλαος*].

βοσκός (ALE, Buck list) => ο βοσκός [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | οι βοσσοί [Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

γιαουρτοπυτιά => το πικάρτιν [Γαστριά*].

γίδα / λέγεται έτσι πάνω από 18 μηνών (ALE, Buck list) => η αίγια [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | η τσούρα [Μουτουλλάς] | η τσίρα [Ριζοκάρπασο*].

γίδι (Buck list) => τα γίδκια [Λάπηθος*].

δαμάλι / νεαρός ταύρος => το δαμάλιν [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

κακαρέντζα / κοπριά γιδοπροβάτων => τα κοτσιρόφιτα (κοπριά κατσίκας) [Μουτουλλάς].

καμπανέλια / κουδούνια για τις γίδες => το καμπανέλλιν [Ψεματισμένος].

κατσίκι / λέγεται έτσι το γίδι μέχρι έξι μηνών (ALE) => το ρίφιν [Λάπηθος*, Τσάδα] | τα ρίφκια [Μουτουλλάς, Τσάδα] | τα ρίφια [Νέο Χωριό].

κολάστρα / πρωτόγαλα (ALE) => η αγνιά [Νέο Χωριό].

κοπάδι (ALE) => το κοπάιν [Νέο Χωριό] | το κουπάδιν [Μουτουλλάς] | το κουπάιν [Πάνω Λεύκαρα] | τα κουπάδκια [Άγιος Νικόλαος*].

κοπριά (ALE, Buck list) => η κοπριά [Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Τσάδα] | το κόπριν [Γαστριά*, Μουτουλλάς].

κουδούνι / γιδοπροβάτων => το κουδούνιν [Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

κριάρι / λέγεται έτσι το αρσενικό πρόβατο πάνω από 18 μηνών (ALE, Buck list) => ο κούελλος [Βάσα Κοιλανίου, Ψεματισμένος].

μαντρί / περιφραγμένος χώρος με μάντρα, ένα μέρος του έχει σκεπή - εδώ βάζουν τα ζώα το χειμώνα => η μάντρα [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

μοσχάρι (ALE, Buck list) => το κατσελλούιν [Μια Μηλιά*].

μυτζήθρα => η αναρή [Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | οι αναράες [Βάσα Κοιλανίου].

νταλάκι / άνθρακας, αρρώστια των ζώων => η βλαγγάρα [Πάνω Λεύκαρα].

προβατίνα / λέγεται έτσι πάνω από 18 μηνών (ALE, Buck list) => η κουβέλλα [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*] | η κουέλλα [Πάνω Λεύκαρα] | η αμαλλίνα [Άγιος Νικόλαος*].

πρόβατο (ALE, Buck list) => το πρόβατον [Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

προβιά (όχι μόνο του προβάτου) => η μαλλούρα [Μουτουλλάς].

πυτιά / εκχύλισμα από το αποξηραμένο τέταρτο στομάχι νεογέννητου μηρυκαστικού => η πυθκιά [Πάνω Λεύκαρα] | η πυδκιά [Γαστριά*].

σανός (Buck list) => ο φαρράς (όταν είναι χλωρό) [Νέο Χωριό].

σκούλουβρος / αναδευτήρι για να μην κολλήσει η μυτζήθρα στο καζάνι => ο σκούλουβρος [Γαστριά*].

στάλπη / τυρόπηγμα => ο βλούγκος [Γαστριά*].

τάλαρος / ξύλινο δοχείο για πήξιμο τυριού => το ταλάριν (πλεκτό καλαθάκι) [Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα] | τα ταλάρκα [Πάνω Λεύκαρα].

τομάρι (Buck list) => τα τουμάρκα [Μουτουλλάς].

τράγος / λέγεται έτσι το αρσενικό γίδι πάνω από 18 μηνών (ALE, Buck list) => ο τράγος [Καραβάς*] | ο τράουλλος [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | ο τσούρος [Μουτουλλάς].

τυρί (Buck list) => το τυρίν [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | τα τυρκά [Έμπα, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

τυρόγαλο => ο τυρόγαλος [Γαστριά*] | η ορόφη [Πάνω Λεύκαρα].

τυροσκάμνι / τραπέζι επεξεργασίας του βλούγκου (τυροπήγματος) => το τυροσκάμνι [Γαστριά*].

φάγνα / η ζωοτροφή => η ταή [Πάνω Λεύκαρα] | το ταίνιν [Λάπηθος*].

χαλλούμιν / άσπρο αρμυρό τυρί => το χαλλούμιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

 

 

20. ο μύλος

 

μυλόπετρα => η μυλόπετρα [Έμπα] | το λιθάριν [Καραβάς*].

μύλος (Buck list) => ο μύλος [Γαστριά*, Έμπα, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

νερόμυλος => ο νερόμυλος [Μουτουλλάς].

ξάι / τα αλεστικά, η αμοιβή του μυλωνά σε αλεύρι => το μυλωνιάτικον [Μουτουλλάς].

σιφούνι / ο σωλήνας του νερόμυλου που στέλνει το νερό στη φτερωτή => το σιφούνιν [Καραβάς*].

φτερωτή / του μύλου => η φτερωτή [Καραβάς*].

 

 

21. το κυνήγι

 

καρτέρι (Buck list) => το καρτέριν [Βάσα Κοιλανίου, Τσάδα].

κυνήγι => το τζυνήιν [Γαστριά*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*].

κυνηγός (ALE) => ο τζυνηός [Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Ριζοκάρπασο*].

μπαρούτι (Buck list) => το παρούτιν [Πάνω Λεύκαρα].

σημάδι / στόχος => το σημάδιν [Πάνω Λεύκαρα].

σκάγια => τα κατρέθκια [Πάνω Λεύκαρα] | τα καντρέδκια [Άγιος Νικόλαος*].

σμπάρος / πυροβολισμός => η σεπεδιά [Νέο Χωριό] | οι σεπεθκιές [Βάσα Κοιλανίου] | οι σιπεθιές [Νέο Χωριό].

τουφεκιά => οι τουφετσές [Άγιος Νικόλαος*].

τουφεκόβεργα => το τσιρπίν [Καραβάς*].

χνάρι => το αχνάριν [Λάπηθος*] | τα αχνάρκα [Καραβάς*].

 

 

22. ο οικισμός

 

αγορά / ο χώρος με τα μαγαζιά (Buck list) => το παζάριν [Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο].

αλάνα => η πλάτσα [Καραβάς*].

βρύση / πηγή (Buck list) => η βρύση [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | η πηή [Πάνω Λεύκαρα] | η φουντάνα [Έμπα, Μουτουλλάς].

γειτονιά => η γειτονιά [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

γέφυρα (Buck list) => το γιοφύριν [Καραβάς*, Λάπηθος*, Ψεματισμένος] | τα γιοφύρκα [Λάπηθος*].

δρόμος (Swadesh list, ALE, Buck list) => ο δρόμος [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η στράτα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | το στρατίν [Μια Μηλιά*, Ριζοκάρπασο*].

καλντερίμι / λιθόστρωτο => το καλτερίμιν [Μουτουλλάς].

καλύβα (Buck list) => η καλύφη [Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό].

κάστρο (Buck list) => το κάστρον [Γαστριά*, Τσάδα].

καφενές / καφενείο => ο καφενές [Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | ο καβενές [Άγιος Νικόλαος*].

λιμάνι (Buck list) => ο λιμιώνας [Ριζοκάρπασο*].

λουτρό / το κτήριο => το λουτρόν [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

μαγαζί (Buck list) => το μαχαζίν [Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*].

μαχαλάς => ο μαχαλλάς [Άγιος Νικόλαος*, Τσάδα].

μεταξαριό / σηροτροφείο => το μεταξιόν [Καραβάς*].

μιναρές => ο μιναρές [Μουτουλλάς].

μονοπάτι (ALE, Buck list) => το μονοπάτιν [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*] | το μονοπατούιν [Μουτουλλάς].

μπακάλικο => το μπακκάλλικον [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς].

ξερολιθιά => η δόμη [Πάνω Λεύκαρα].

παλάτι => το παλάτιν [Γαστριά*, Καραβάς*, Νέο Χωριό].

παράγκα => η παράγκα [Καραβάς*] | το στιάδιν [Άγιος Νικόλαος*].

πεζούλι => η πεζούλα [Έμπα].

περιστεριώνας => το πεζουναρκόν [Καραβάς*].

πολιτεία / πόλη ( ALE, Buck list) => η πολιτεία [Ριζοκάρπασο*] | η χώρα [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

πρασκιόν / προάστιο => το πρασκιόν [Πάνω Λεύκαρα].

πύργος (Buck list) => ο πύρκος [Καραβάς*, Νέο Χωριό].

σκολειό / σχολείο (ALE) => το σκολείον [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

σοκάκι => το καντούνιν [Καραβάς*].

σταυροδρόμι => το σταυροδρόμιν [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό].

στενό => το στενόν [Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*].

σύνορο (Buck list) => το σύνορον [Μουτουλλάς].

τζαμί => το τζαμίν [Πάνω Λεύκαρα] | η τζαμή [Πάνω Λεύκαρα].

φράχτης => ο φράχτης [Πάνω Λεύκαρα] | ο βραμός [Γαστριά*].

χωριό (ALE, Buck list) => το χωρκόν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα χωρκά [Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό].

 

 

23. η γέννα - το μωρό

 

αγιοκωνσταντινάτο / παλιό χρυσό νομισμα - το φορούσε η έγκυος, σαν φυλαχτό κατά της αποβολής => το κωνσταντινάτον [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

βύζαγμα => το βύζασμα [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό].

γέννα => η γέννα [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | τα γεννητούρια [Έμπα].

γκαστριά / εγκυμοσύνη => το αγκάστριν [Τσάδα].

γκαστρωμένη / έγκυος (Buck list) => η αγκαστρωμένη [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | η βαρεμένη [Νέο Χωριό] | η κατάβαρη [Νέο Χωριό].

κούνια / του μωρού => η κούνια [Καραβάς*].

λεχούδι => το λιχουσούδιν [Νέο Χωριό].

λεχώνα => η λιχούσα [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | η λεχούσα [Πάνω Λεύκαρα].

λούρος / λώρος => το έντερον [Καραβάς*] | το άντερον [Νέο Χωριό].

μαμή => η μαμμού [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | οι μαμμούες [Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*].

μπέμπα / το αβάφτιστο κοριτσάκι => η πέπα [Νέο Χωριό].

μπέμπης / το αβάφτιστο αγοράκι => ο πέπης [Νέο Χωριό].

μπεσίκι / λίκνο - κούνια κρεβατάκι (ALE) => το σκαφίν [Νέο Χωριό] | το σκαφιούριν [Νέο Χωριό] | η νάννα [Γαστριά*].

μπουκορώγιασμαν / το πρώτο βύζαγμα => το μπουκορώγιαμσαν [Νέο Χωριό].

πάνα / μωρού - μέσα από τη φασκιά => το φασκί [Έμπα].

προσωπίδα / τμήμα του αμνιακού σάκου που καλύπτει το πρόσωπο σε κάποια νεογέννητα => η τσίπα [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*] | το σακκούλιν [Νέο Χωριό].

ρωγοβύζι / πιπίλα => η πιππίλα [Μουτουλλάς].

σαλιάρα / μωρού => η σαλιαρίτσα [Έμπα].

σαράντισμα => τα ποσαραντήματα [Νέο Χωριό].

σελλίν / σκαμνί που κάθεται η γυναίκα που γεννάει => το σελλίν [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

φασκιά => η φασκιά [Πάνω Λεύκαρα] | η τουλουππίστρα [Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό].

 

 

24. η βάφτιση

 

αεροβάφτισμα => το αεροβάφτισμαν [Καραβάς*].

βάφτιση => η βάφτιση [Καραβάς*, Νέο Χωριό] | το βάφτισμαν [Καραβάς*.

βαφτιστικά / τα ρούχα το μωρού μετά τη βάφτιση - δώρο του νονού => τα βαφτιστικά [Καραβάς*] | τα νουννικά [Νέο Χωριό].

καντηλοβάφτισμα => το τρικάντηλον [Ψεματισμένος].

λαδαδέρφια / παιδιά με τον ίδιο νονό => τα καλαέρσα [Νέο Χωριό].

λαδόπανο / της βάφτισης => το μυροπάνιν [Άγιος Νικόλαος*, Πάνω Λεύκαρα] | το μυρόπανον [Έμπα, Νέο Χωριό].

νονά => η νούννα [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η νουννά [Νέο Χωριό].

νονός => ο τατάς [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

συναδέρφια / το βαφτιστίρι με τα παιδιά του νονού (δεν έκανε να παντρευτούν) => τα καλαέρσα [Νέο Χωριό].

 

 

25. το παιχνίδι

 

βόλοι / από πηλό για παιχνίδι => το ππιριλλίν [Νέο Χωριό].

κούκλα (ALE) => η κούκλα [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*] | η πούππα [Μουτουλλάς].

κουμάρι / τζόγος => το κουμάριν [Μια Μηλιά*].

κούνια / κρεμαστή => η σούσα [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

κουτσό / παιχνίδι => η σκάλα [Νέο Χωριό].

κρυφτό => το χωστόν [Νέο Χωριό].

μπάλα => η μάππα [Μουτουλλάς].

ξυλίκι / παιδικό παιχνίδι => το λιγκρίν [Πάνω Λεύκαρα].

παίξιμο => το παίξιμον [Έμπα].

παιχνίδι => το παιχνίδιν [Έμπα, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το παιγνίιν [Έμπα] | το παιγνίν [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος] | τα παιγνίδια [Νέο Χωριό] | τα παιχνίδκια [Πάνω Λεύκαρα] | τα παιχνίθκια [Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς] | τα παιγνίδκια [Ψεματισμένος].

πιτσίκλα / νεροπίστολο αυτοσχέδιο => η πιτσίκλα [Νέο Χωριό].

ππιρπιλίν / το παιχνίδι με τις μπίλιες (γκαζές) => το ππιρπιλίν [Πάνω Λεύκαρα].

σβούρα => η σβούρα [Νέο Χωριό].

τριάπιθκια / άλμα εις τριπλούν => τα τριάππιθκια [Άγιος Νικόλαος*, Ψεματισμένος].

τριζογύρα / μοιάζει με μεγάλη τραμπάλα - το έπαιζαν τα αγόρια το Πάσχα => η τριζοΰρα [Άγιος Νικόλαος*].

χαρτιά / τραπουλόχαρτα => τα χαρτιά [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα].

 

 

26. ο γάμος

 

αντίγαμος / τραπέζι στο σπίτι των γονιών του γαμπρού, την επομένη ή οχτώ μέρες μετά το γάμο => ο αντίγαμος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα] | ο αντίαμος [Νέο Χωριό].

άντρας / σύζυγος (Swadesh list, ALE, Buck list) => ο άντρας [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*] | οι αντράδες [Καραβάς*] | οι αντράες [Μουτουλλάς].

αρραβώνας => το χάρτωμαν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | τα χαρτώματα [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | τα χαρτώσια [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

αρραβωνιαστικιά => η χαρτωμένη [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

αρραβωνιαστικός => ο χαρτωμένος [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

ασκέρι / πλήθος ανθρώπων, κυρίως γαμηλιωτών => το ασκέριν [Γαστριά*].

βέρα => η βέρα [Μουτουλλάς] | η αρραβώνα [Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

γάμος (ALE, Buck list) => ο γάμος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | το άρμασμαν [Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | το στεφάνωμαν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό] | τα στεφανώματα [Νέο Χωριό, Ψεματισμένος] | η χαρά [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου].

γαμπριάτικα / το κουστούμι του γάμου => τα γαμπρικά [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό].

γαμπρός (ALE) => ο γαμπρός [Άγιος Νικόλαος*,Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

γυναίκα / σύζυγος (Swadesh list, ALE, Buck list) => η γεναίκα [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*].

καλέσματα / προσκλήσεις γάμου => το κάλεσμα [Άγιος Νικόλαος*].

κανίσκι / τα φαγώσιμα που προσφέρει ο καλεσμένος, για το τραπέζι του γάμου => το κανίσσιν [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | τα κανίσσια (γίνονταν τη Δευτέρα τη νύχτα, μετά το γάμο) [Έμπα, Καραβάς*].

κορασάτα / το αίμα της παρθενιάς => τα κορασάτα [Νέο Χωριό].

κουμπάρα => η κουμέρα [Άγιος Νικόλαος*,Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

κουμπάρος => ο κουμπάρος [Άγιος Νικόλαος*,Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

κουνιάδα (Buck list) => η αντραδέρφη [Μουτουλλάς].

κουνιάδια => τα αντραδέρκια [Λάπηθος*].

κουνιάδος => ο αντράερφος [Μια Μηλιά*].

κουφέτα => οι κουφέττες [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

λογόδοσμα => ο λόος [Πάνω Λεύκαρα] | τα λογιάσματα [Άγιος Νικόλαος*].

μαννάτσα / το στόλισμα των τοίχων της κάμαρας που είναι το νυφικό κρεβάτι => η μαννάτσα [Μουτουλλάς].

νιόνυφη => η νιόνυφφη [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*].

νιόπαντροι => οι νιόνυφοι [Βάσα Κοιλανίου].

νύφη (ALE) => η νύφφη [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

νύφη / συγγένεια (ALE, Buck list) => η νύφφη [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

νυφικό (φόρεμα) => το νυφφικόν [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*] | ο στόλος [Έμπα] | το δουμπλέτιν (το φουστάνι)[Έμπα].

παντρειά => η παντρειά [Βάσα Κοιλανίου].

παρακουμέρα / η γυναίκα του κουμπάρου => η παρακουμέρα [Καραβάς*].

παρακουμπάρος / ο άντρας της κουμπάρας => ο παρακουμπάρος [Καραβάς*].

παράνυφοι / αγόρια ή κορίτσια => οι κουμέρες [Μουτουλλάς].

παρθένα => η παρθένα [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | η περτένα [Βάσα Κοιλανίου] | οι απάρτενες [Καραβάς*] | η καρασιά [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό].

παρθενιά => η παρθενιά [Έμπα] | η παρθενία [Άγιος Νικόλαος*].

πάστος / το στόλισμα του νυφικού κρεβατιού => ο παστός [Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό].

πεθερά (Buck list) => η πεθθερά [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

πεθερικά => τα πεττερικά [Άγιος Νικόλαος*].

πεθερός (Buck list) => ο πεθθερός [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

προίκα => η προίκα [Έμπα, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα προιτζιά [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Ψεματισμένος].

προικοσύμφωνο => το προικοσύφφωνον [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

προξενητής => ο προξενητής [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | ο προξενετής [Άγιος Νικόλαος*] | οι προξενητάδες [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

προξενήτρα => η προξενήστρα [Νέο Χωριό].

προξενιό => το προξενιόν [Μουτουλλάς] | τα προξενιά [Πάνω Λεύκαρα] | τα προξένια [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

στέφανα / του γάμου => τα στέφανα [Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα στεφάνια [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό].

συμπέθεροι => οι συμπεθέροι [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | οι συμπεττέροι [Άγιος Νικόλαος*] | τα συμπεθθέρκα [Γαστριά*].

συννυφάδα (Buck list) => η συννύφφισσα [Καραβάς*].

τούλι => το τούλιν [Μουτουλλάς].

 

 

27. ο θάνατος

 

αμάντα / ανάπαυση ψυχής => η αμάντα [Νέο Χωριό].

εννιάμηνα / μνημόσυνο => τα εννιαμήνια [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

εξάμηνα / μνημόσυνο => τα εξαμήνια [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

θάνατος (Buck list) => ο θάνατος [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό].

θάψιμο => το θαβκιόν [Λάπηθος*] | το χαφτζιόν [Νέο Χωριό].

κάσα / φέρετρο (ALE) => το σεντούτζιν [Νέο Χωριό].

κόλλυβα => τα κόλλυβα [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα] | τα κόλλυφα [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

λείψανο => το λείψανον [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

μακαρία / το μετά την κηδεία, κέρασμα με κονιάκ, τσικουδιά, κρασί τυρί και παξιμάδια ή το τραπέζι με φαγητό => η παρηορκά [Καραβάς*].

μακαρίτης => ο μακαρίτης [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς].

μακαρίτισσα => η μακαρίτισσα [Μουτουλλάς].

μερέζα / πλερέζα => η μερέζα [Νέο Χωριό].

μνημόσυνο => το μνημόσυνον [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

μοιρολόι => το ανακάλημαν [Νέο Χωριό] | τα ανακαλήματα [Νέο Χωριό].

ξόδι / κηδεία => το χαφτζειόν [Νέο Χωριό].

ξυλοκρέβατο => το ξυλοκρέβατον [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό].

οκά / πήλινο δοχείο με νερό που κρεμούν στην πόρτα του σπιτιού του πεθαμένου, για να πίνει - τη σπάνε μετά σαράντα μέρες πάνω στον τάφο => η οκά [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς].

ορφανός (Buck list) => ο ορφανός [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*] | ο αρφανός [Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

σάβανο => το μίζαρον [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό].

σαβάνωμα => το λαζάρωμαν [Καραβάς*].

σαρανταλείτουργα / για σαράντα μέρες συνέχεια ο παπάς λειτουργεί για τον πεθαμένο => το σαρανταλούτουρκον [Καραβάς*, Νέο Χωριό] | το σαραντάριν [Νέο Χωριό].

σαραντάμερα / μνημόσυνο => το σαραντάμερον [Νέο Χωριό].

τάφος (ALE, Buck list) => ο τάφος [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Τσάδα] | το τζιούριν [Καραβάς*] | το μνήμαν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

τρίμηνα / μνημόσυνο => τα τριμήνια [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

χήρα (Buck list) => η σηράτη [Γαστριά*, Καραβάς*, Νέο Χωριό] | οι σήρες [Λάπηθος*].

χρονιάσματα / μνημόσυνο => το γρονικόν [Άγιος Νικόλαος*].

ψοφίμι => το φτώμαν [Γαστριά*].

ψόφος => ο ψόφος [Τσάδα].

ψυχομάχημα => το ψυχομάσημα [Νέο Χωριό].

ψυχοσάββατο => το ψυχοσάββατον [Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

ψυχοχάρτι / με τα ονόματα των πεθαμένων, το διαβάζει ο παπάς => το μνημονοχάρτιν [Νέο Χωριό].

 

 

28. θρησκεία

 

άγγελος (Buck list) => ο άγγελος [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό] | ο άντζελος [Ριζοκάρπασο*].

αγίασμα / πηγής => το αγίασμαν [Μουτουλλάς].

αγιασμός => ο αγιασμός [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

άγιος => ο άγιος [Γαστριά*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό] | ο Άης [Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό].

αμαρτία (Buck list) => η αμαρτία [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Τσάδα].

ανάθεμα => το ανάθθεμαν [Γαστριά*, Έμπα, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*].

αντίδερο / αντίδωρο => το αντίδερον [Λάπηθος*, Νέο Χωριό] | το αντίερον [Γαστριά*].

βασιλούδια / κόλλυβα που φτιάχνουν την παραμονή του Αγίου Βασιλείου => τα βασιλούδια [Νέο Χωριό].

γυναικωνίτης => ο γυναικωνίτης [Μουτουλλάς].

Δεκαπενταύγουστος => ο Δεκαπενταύουστος [Μουτουλλάς].

δεσπότης / μητροπολίτης => ο δεσπότης [Μουτουλλάς].

διαβαστικά / ευχές ή ξόρκια που διαβάζει ο παπάς => τα θκιαβαστικά [Καραβάς*].

διάβολος (Buck list) => ο δκιάολος [Γαστριά*, Τσάδα] | ο σατανάς [Γαστριά*].

δρόσος / το νερό του αγιασμού των Φώτων => ο δρόσος [Νέο Χωριό] | ο γρόσος [Νέο Χωριό].

δωδεκαήμερο / οι μέρες από τα Χριστούγεννα ως τα Θεοφάνια => τα δωδεκάμερα [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό] | το δωδεκάμερον [Μια Μηλιά*].

Εβραίος => ο Εβραίος [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*] | ο Οβραίος [Γαστριά*, Έμπα, Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*].

εικόνισμα (Buck list) => η εικόνα [Γαστριά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

εκκλησιά / εκκλησία (Buck list) => η εκκλησιά [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

θεός (Buck list) => ο θεός [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

θυμιατό => το καπνιστήριν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Νέο Χωριό] | τα καπνιστήρκα [Ψεματισμένος].

κάλαντα => τα κάλαντα [Καραβάς*, Νέο Χωριό] | η πουλιστρίνα (τα κάλλαντα των Φώτων) [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα].

καλάντισμα / ράντισμα με αγιασμό κτηρίου ή χωραφιού => το καλάντισμαν [Έμπα].

καλόγερος (Buck list) => ο καλόηρος [Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

καμπάνα (ALE) => η καμπάνα [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

καμπαναριό => το καμπαναρκόν [Μουτουλλάς].

καντήλι => το καντήλιν [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό] | η καντήλα [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

κόλαση => η κόλαση [Καραβάς*] | η πίσσα [Άγιος Νικόλαος*].

κουρμπάνι / σφάγιο σε πανηγύρι => το κουρπάνιν [Καραβάς*].

λαμπάδα => η λαμπάδα [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα] | η λαμπάα [Νέο Χωριό] | το λαμπάδιν [Βάσα Κοιλανίου].

λιβάνι => το λιβάνιν [Λάπηθος*, Νέο Χωριό].

λιβάνισμα => το κάπνισμαν [Γαστριά*].

λιβανιστήρι => το καπνιστήριν [Νέο Χωριό].

μερρέχα / μυροδοχείο => η μερρέχα [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | η πολέττα [Πάνω Λεύκαρα].

μετάνοια => η μετάνοια [Νέο Χωριό].

μοναστήρι => το μοναστήριν [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

μύρο / το άγιο μύρο => το μύρον [Καραβάς*] | το μύρος [Μουτουλλάς] | τα μύρα [Έμπα, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

νάμα / το κρασί της μετάληψης => το νάμαν [Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*].

ξωκλήσι => το ξωκκλήσιν [Νέο Χωριό] | το εξωκκλήσιν [Νέο Χωριό].

Παναγιά => η Παναΐα [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

παπάς (ALE, Buck list) => ο παπάς [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | οι παπάες [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

παράδεισος => η παράδεισος [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Νέο Χωριό].

παρεκκλήσι => το παρεκκλήσιν [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

Πάσχα (ALE) => το Πάσκαν [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*] | η Λαμπρή [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | η Λαμπρά [Πάνω Λεύκαρα].

πίστη => η πίστη [Γαστριά*].

προσευχή => η προσευχή [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

πρόσφορο => το πρόσφορον [Μουτουλλάς] | το πρόσσορον [Νέο Χωριό] | η λουτουρκά [Καραβάς*, Νέο Χωριό].

σαρακοστή / νηστεία σαράντα ημερών => η σαρακοστή [Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Τσάδα, Ψεματισμένος].

σουφραΐδα / σφραγίδα για τα πρόσφορα => το τυπάριν [Λάπηθος*].

στασίδι / εκκλησίας => το στασίν [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*] | ο σκάμνος [Άγιος Νικόλαος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό].

σταυρός (Buck list) => ο σταυρός [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

τάμα => το τάμαν [Καραβάς*].

τέμπλο => το τέμπλον [Πάνω Λεύκαρα].

Τούρκοι / οι μουσουλμάνοι => οι Τούρτζοι [Καραβάς*] | ο Τούρκος [Ριζοκάρπασο*].

τρίμερο / από την Καθαρή Δευτέρα έκαναν τριήμερη αυστηρή νηστεία (ούτε λάδι) => το τριμέριν [Νέο Χωριό].

τσουρούλια / κομματάκια πρόσφορο => οι ατζίες [Μουτουλλάς].

φουνάρα / μεγάλη πυρά στο προαύλιο της εκκλησίας, το βράδυ της Ανάστασης, όπου έκαιγαν ομοίωμα του Ιούδα, μόλις ο παπάς έλεγε το Χριστός Ανέστη => η λαμπρατζιά [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

Φώτα / τα Θεοφάνια => τα Φώτα [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | των Φώτων [Καραβάς*] | της Βάφτισης [Καραβάς*].

χότζας => ο χότζας [Μουτουλλάς] | οι χότζηδες [Μουτουλλάς].

χριστιανοί => οι Χριστιανοί [Καραβάς*] | οι Γρισκιάνοι [Μουτουλλάς] | ο Ρωμιός [Ριζοκάρπασο*].

Χριστός => ο Χριστός [Γαστριά*, Μουτουλλάς] | ο Γριστός [Καραβάς*, Λάπηθος*].

Χριστούγεννα (ALE) => τα Χριστούγεννα [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το Πάσκαν των Γεννών [Καραβάς*] | τα Γριστούγεννα [Νέο Χωριό] | τα Γέννα [Μια Μηλιά*].

ψαλτήρι => το ψαλτήριν [Νέο Χωριό].

ψάλτης => ο ψάλτης [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα] | ο ψάρτης [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Νέο Χωριό] | οι ψαλτάες [Λάπηθος*].

ψυχή (Buck list) => η ψυσή [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

 

 

29. δοξασίες

 

Άδης => ο Άδης [Άγιος Νικόλαος*, Ριζοκάρπασο*].

αστρονομούσα / αστρολόγος => η αστρονομούσα [Ριζοκάρπασο*].

βασκαντούρα / φυλαχτό για το μάτιασμα => η αμματόπετρα [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό].

γαλόχαντρα / για να μη ματιάζεται το γάλα της λεχώνας => η γαλατερούσα [Καραβάς*].

γήτεμα => το γήτεμαν [Μουτουλλάς] | η γητειά [Άγιος Νικόλαος*] | η γηθκειά [Καραβάς*, Λάπηθος*].

γούρι => το γούριν [Καραβάς*] | το ούριν [Καραβάς*].

δαιμονικά => τα δαιμονικά [Έμπα] | οι δαίμονες [Καραβάς*] | τα πονηρά [Καραβάς*] | οι έξω που δαμέ [Καραβάς*] | οι σατανάδες [Καραβάς*] | οι σατανάες [Νέο Χωριό, Ψεματισμένος] | οι μακρά που κοντά μας [Άγιος Νικόλαος*] | οι έξω που κοντά μας [Άγιος Νικόλαος*].

δράκος => ο δράκος [Καραβάς*, Λάπηθος*] | οι δράτζοι [Καραβάς*] | ο δράκοντας [Καραβάς*] | ο γράκοντας [Έμπα].

δρίματα / αποφράδες μέρες => οι κακαουσχιές (οι πέντε πρώτες μέρες του Αυγούστου) [Νέο Χωριό].

ευχή => η ευτζή [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | η ευτσή [Μουτουλλάς, Ψεματισμένος].

θάμα / θαύμα => το θαύμαν [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

καλικάντζαροι => οι καλικαντζάροι [Νέο Χωριό] | οι σκαλαπούνταροι [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα].

κλήδονας => ο κλήδονας [Λάπηθος*].

μάγια (Buck list) => οι μαγιές [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*].

μάγισσα (ALE, Buck list) => η μάισσα [Ριζοκάρπασο*].

μάρτης / το έθιμο να βάζουν δίχρωμο νήμα στο χέρι την πρώτη του Μάρτη => ο μάρτης [Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

μάτιασμα => Το αμμάθκιασμαν [Καραβάς*] | το αμμάτιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

ματόχαντρα / φυλαχτό => η αμμόπετρα [Καραβάς*].

μερομήνια / οι πρώτες μέρες του Αυγούστου - για την πρόβλεψη του καιρού όλου του χρόνου => τα μηναλλάγια [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

μοίρα / πεπρωμένο (Buck list) => η μοίρα [Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | το κκισμέτιν [Γαστριά*, Καραβάς*, Ριζοκάρπασο*] | το ριζικόν [Λάπηθος*].

νεράιδες => οι ανεράδες [Νέο Χωριό].

όρκος (Buck list) => ο όρκος [Άγιος Νικόλαος*, Μια Μηλιά*].

σταύρωμα / για προστασία => το σταύρωμαν [Άγιος Νικόλαος*].

τύχη (Buck list) => η τύχη [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | η σόρτα [Καραβάς*, Λάπηθος*, Τσάδα].

φάντιασμα / φάντασμα (Buck list) => το φάντασμαν [Καραβάς*].

φυλαχτό => το αγκόρφιν [Καραβάς*].

Χάρος => ο Χάρος [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό].

χερικό / καλή τύχη για ζύμωμα ή ύφανση => το σερικόν (η καλή τύχη) [Άγιος Νικόλαος*].

 

 

30. αρρώστιες

 

αλοιφή (Buck list) => η αλοιφή [Άγιος Νικόλαος*].

ανεμοπύρωμα / ερυσίπελας => το ανεμοπύρωμαν [Έμπα, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

αρρώστια (Buck list) => η αρρώστια [Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | η αρρώσκια [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

άφτρα / άφθα => ο παμπακάς [Καραβάς*].

βεντούζα => το καζίν [Μουτουλλάς] | τα καζιά [Μουτουλλάς].

γιατρειά => η γιατρειά [Πάνω Λεύκαρα].

γιατρικό / φάρμακο (Buck list) => το γιατρικόν [Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*].

γιατρός (ALE, Buck list) => ο γιατρός [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

δίστρα / επίδεσμος => η δίστρα [Μουτουλλάς].

δροφή / λειχήνα => η δροφή [Καραβάς*].

δρωτσίλα => το περνάριν [Καραβάς*].

έμπλαστρο => τα εμπλάστρια [Μουτουλλάς].

θέρμη / πυρετός => η βράστη [Βάσα Κοιλανίου].

καντήλα / στο δέρμα => η καντήλα [Καραβάς*].

κοιλόπονος => η στέρα [Βάσα Κοιλανίου].

κοκκινίλα => οι κοτσινάδες [Καραβάς*].

κουσούρι => το αΐπιν [Άγιος Νικόλαος*].

μαγιασίλι / έκζεμα => το περνάριν [Έμπα].

νυχόπονος => ο νυχόπονος [Μουτουλλάς].

οργιό / ρίγος => το ριόν [Βάσα Κοιλανίου].

πονοκέφαλος => τζεφαλόπονος [Γαστριά*, Ριζοκάρπασο*].

πόνος (Buck list) => ο πόνος [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Τσάδα].

πρήξιμο => το πρήσμαν [Μουτουλλάς].

σφάχτης / δυνατός πόνος => η τζεγκιά [Μουτουλλάς].

σφήνα / κήλη => η πούζα [Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

τρέλα => η πελλάρα [Γαστριά*, Νέο Χωριό].

φαρμάκι (Buck list) => το φαρμάτζιν [Άγιος Νικόλαος*, Ριζοκάρπασο*].

φουσκάλα => η τσούννα [Βάσα Κοιλανίου].

 

 

31. επαγγέλματα

 

αργάτης /εργάτης (ALE, Buck list) => ο αρκάτης [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

γανωματής => ο γανωματζής [Πάνω Λεύκαρα].

γυρολόγος => ο πραματευτής [Μουτουλλάς] | οι πραματευτάδες [Καραβάς*] | οι πραμματευάες [Νέο Χωριό].

δεκατηστάδες / οι εισπράκτορες της δεκάτης => ο μεμούρης (υπολόγιζε τη δεκάτη)[Ψεματισμένος] | ο κορτζής (φύλαγε την παραγωγή πριν τον υπολογισμό της δεκάτης) [Ψεματισμένος].

ζαπτιέδες / οθωμανοί χωροφύλακες => οι ζαφτιέδες [Μουτουλλάς].

καμηλιέρης => ο καμηλιάρης [Μουτουλλάς].

καπετάνιος / καραβιού => ο καπετάνιος [Καραβάς*, Λάπηθος*, Τσάδα].

καραβοκύρης => ο καραοτζύρης [Λάπηθος*, Νέο Χωριό].

κασέρης / ταμίας => ο κασέρης [Μουτουλλάς].

κεντήστρα => οι κεντητάρκες [Πάνω Λεύκαρα].

κεντητάρης / έμπορος κεντημάτων => ο κεντητάρης [Πάνω Λεύκαρα].

μαγαζάτορας => ο χανουτάρης [Πάνω Λεύκαρα].

μάγος => ο μάος [Καραβάς*].

μαραγκός (Buck list) => ο πελεκάνος [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

μάστορας (Buck list) => ο μάστρος [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Ψεματισμένος] | οι μαστόροι [Καραβάς*].

μαστόρισσα => η μαστόρισσα [Έμπα] | η μαστόρσα [Καραβάς*].

μεταξάς / μεταξοπαραγωγός => ο μεταξάς [Καραβάς*, Λάπηθος*] | ο μεταξιτζής [Καραβάς*].

μπακάλης => ο μπακκάλλης [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

μπαρμπέρης / κουρέας => ο παρμπέρης [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα] | ο παρπέρης [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Νέο Χωριό].

μπογιατζής => ο πογιατζής [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

νερολόγος / μοιράζει με τη σειρά στα αυλάκια το νερό για το πότισμα των χωραφιών => ο νεροφόρος [Μουτουλλάς].

ντελάλης => ο τελλάλης [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

ξυλοφόρος / μεταφορέας ξύλων => ο ξυλοφόρος [Άγιος Νικόλαος*].

παπλωματάς => ο παπλωματάς [Ψεματισμένος].

παπουτσής (ALE, Buck list) => ο παπουτσάς [Μουτουλλάς] | ο τσαγκάρης [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | οι τσαγκάρηες [Πάνω Λεύκαρα] | ο σκαρπάρης [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς] | οι σκαρπάρηες [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

πεταλωτής => ο καλλικάς [Πάνω Λεύκαρα].

ράφτης (Buck list) => ο ράφτης [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*].

ράφτρα => η ράφτενα [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς].

σιδεράς (ALE, Buck list) => ο σιδεράς [Καραβάς*] | ο κωμοδρόμος [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*].

ταμπάκης / βυρσοδέψης => ο γραφκιάς [Πάνω Λεύκαρα].

τεχνίτης (Buck list) => ο τεχνίτης [Πάνω Λεύκαρα].

τραγουδιστής => ο τραουδιστής [Λάπηθος*].

τσαεράς / καρεκλάς => ο τσαεράς [Λάπηθος*].

υφαντής => ο ανεφαντάρης [Γαστριά*] | ο ανυφαντάρης [Μια Μηλιά*].

χαλλουμάς / πωλητές χαλλουμιών => οι χαλλουμάες [Μουτουλλάς].

χασάπης (Buck list) => ο κασάπης [Άγιος Νικόλαος*, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

χρυσικός / χρυσοχόος => ο χρυσοχός [Καραβάς*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα] | ο χρυσοφός [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*] | ο γρουσοφός [Γαστριά*].

χτίστης (ALE, Buck list) => ο κτίστης [Βάσα Κοιλανίου] | οι κτιστάδες [Μουτουλλάς] | οι κτιστάες [Βάσα Κοιλανίου].

ψωμάς => ο μαντζιππάς [Καραβάς*].

 

 

32. σύνεργα-υλικά

 

ακόνι (ALE) => το ακόνιν [Πάνω Λεύκαρα] | το λαδάκονον [Λάπηθος*].

αμάξι => το αμάξιν [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

αμόνι (ALE, Buck list) => το αμόνιν [Λάπηθος*].

βαριά / σφυρί => η βαρκά [Βάσα Κοιλανίου].

βελόνα (ALE) => η βελόνα [Έμπα, Καραβάς*].

βελονάκι / πλεξίματος => το σμιλίν [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

βελόνι (Buck list) => το βελόνιν [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

βέργα => η βέρκα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

βίτσα => η βίτσα [Μουτουλλάς].

βούρδουλας => το κουρπάτζιν [Έμπα, Καραβάς*].

βούρτσα (Buck list) => η φρούτσα [Μουτουλλάς].

γκάζι / πετρέλαιο => το γκάζιν [Μουτουλλάς].

γυαλί (Buck list) => το γυαλλίν [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

γύψος => ο γύψος [Πάνω Λεύκαρα] | ο ύψος [Ψεματισμένος].

δοντάγρα => η ζοντάκρα [Μουτουλλάς].

ζεμπίλι => το ζεμπίλιν [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

καβίλια / ξυλόκαρφο => τα μιλάρκα [Καραβάς*].

καλάι (Buck list) => το καλάιν [Μουτουλλάς].

καλαπόδι => το καλαπόδιν [Πάνω Λεύκαρα] | τα καλαπόθκια [Μουτουλλάς].

καρφί (ALE, Buck list) => το καρφίν [Καραβάς*] | τα καρφκιά [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Ριζοκάρπασο*] | η πρόκκα [Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | η σπόντα [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Μουτουλλάς].

καρφίτσα / ράψιμο => η καρφίτσα [Καραβάς*].

κασμάς => ο κούσπος [Βάσα Κοιλανίου].

καταράκτης / πριόνι για κόψιμο κορμού δέντρου => ο καταρράκτης [Μουτουλλάς] | ο καταρράχτης [Λάπηθος*].

κλουβί => η κλούβα [Έμπα].

κομπάσο / διαβήτης => ο κουμπάσος [Λάπηθος*].

κοντάρι => το κοντάριν [Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

κόπανος => η φαούτα [Λάπηθος*].

λαμαρίνα => η λαμαρίνα [Πάνω Λεύκαρα].

λάστιχο => το λάστιχον [Έμπα].

λεπίδα => η λεπίδα [Μουτουλλάς] | η κουρτέλα [Άγιος Νικόλαος*].

λίμα (ALE) => το ρινίν [Λάπηθος*].

λοστός => το λιβέριν [Καραβάς*].

μανιβέλα => η μαναβέλλα [Άγιος Νικόλαος*].

ματσούκι => η ματσούκα [Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | το ματσουκάριν [Μια Μηλιά*].

μέγγενη => η μέγγενη [Λάπηθος*].

μηχανή / κάθε είδους => η μηχανή [Γαστριά*, Μουτουλλάς] | οι μηχανάδες [Μουτουλλάς] | οι μηχανάες [Μουτουλλάς].

μουσαμάς => ο μουσαμμάς [Μουτουλλάς].

μπαστούνι => το παστούνιν [Καραβάς*].

μπογιά (Buck list) => οι πογιές [Νέο Χωριό] | οι πογιάες [Μουτουλλάς].

μπουράτο / ψιλό κόσκινο => το σισαμικόν [Πάνω Λεύκαρα] | το πατούριν [Μουτουλλάς].

μυστρί => το μυστρίν [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*].

νισαντίρι / χλωριούχο αμμώνιο => το νισατίριν [Μουτουλλάς].

ντενεκές (Buck list) => ο ττενεκκές [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς].

ντεπόζιτο => το τιπόζιτο [Άγιος Νικόλαος*].

ντραγκατζίκα / δερμάτινη σακούλα => η βούρκα [Έμπα, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

ξυράφι (Buck list) => το ξουράφιν [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα] | τα ξουράφκια [Λάπηθος*].

παέρτα / ξύλινο σύνεργο για το καθάρισμα της σκεπής από τα χιόνια => η παέρδα [Μουτουλλάς].

πετσί => οι πετσιές [Έμπα].

πινέλο => το πινέλλον [Μουτουλλάς].

πίσσα => η πίσσα [Γαστριά*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

πούμα / πώμα => το πούμαν [Βάσα Κοιλανίου].

πριόνι (Buck list) => το πριόνιν [Λάπηθος*] | ο σβανάς [Λάπηθος*].

ράσπα => η ράσπα [Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

ραφίδιν / σπάγγος για ράψιμο παπουτσιών => τα ραφίθκια [Μουτουλλάς].

ροκάνι / η πλάνη => το ρουκάνι [Λάπηθος*].

σκεπάρνι => το σκεπάρνιν [Καραβάς* [Λάπηθος*] | η σκεπαρνιά [Λάπηθος*] | το κουδούτζιν (μικρό) [Μουτουλλάς].

σκοινί (Swadesh list, Buck list) => το σοινίν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

σουβλί (Buck list) => το σουκλίν [Ριζοκάρπασο*].

σουγιάς => το τσακκίν [Άγιος Νικόλαος*, Ριζοκάρπασο*] | τα τσακκούθκια [Έμπα].

σούστα / ελατήριο => η σούστα [Καραβάς*].

σπάγγος / σπάγκος => ο σπάος [Έμπα, Καραβάς*].

στουπί => η στούππα [Βάσα Κοιλανίου].

σύνεργα => τα ταιρκαστά [Βάσα Κοιλανίου].

σύρμα => το ττέλιν [Έμπα, Καραβάς*].

σφήνα => η σφήνα [Βάσα Κοιλανίου].

σωλήνα => η σωλήνα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς].

ταμπουτσιά / έμοιαζε με κόσκινο χωρίς τρύπες και δερμάτινο πάτο, για καθάρισμα δημητριακών και οσπρίων - το χρησιμοποιούσαν και σαν ταμπούρλο => η ταμπουτσιά [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου].

τελάρο => το τιλάρον [Μουτουλλάς] | το τιλέριν [Γαστριά*].

τζίτζικας / το πίσω μέρος της αξίνας => ο ζίζιρος [Άγιος Νικόλαος*].

τόνος / σκοινί από παπύρι ή βούρλο => ο τόνος [Πάνω Λεύκαρα].

τόρνος => ο τόρνος [Καραβάς*].

τρυπάνι (Buck list) => η αρίδα [Λάπηθος*] | το στρουβέλλι (μικρό τρυπάνι) [Λάπηθος*].

τσακμάκι => το τσακμάτζιν [Μουτουλλάς].

τσεκούρι (Buck list) => η κουννιά [Καραβάς*] | το κουνίν [Μουτουλλάς] | το ξινάριν [Καραβάς*].

τσέρκι => η βρασιόλα [Βάσα Κοιλανίου].

τσίγκος => ο τσίγκος [Μουτουλλάς].

τσιμπίδα / για τη φωτιά => η μασιά [Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα].

φάρτος / πλεκτό ζεμπίλι για το μάζεμα της κοπριάς των ζώων => ο φάρτος [Καραβάς*].

φίλτρο => το φίλτρον [Βάσα Κοιλανίου].

φιτίλι => το φιτίλιν [Καραβάς*, Ριζοκάρπασο*].

φουρνόφτυαρο => ο φουρνόφκιος [Πάνω Λεύκαρα] | το φουρνέφκιον [Βάσα Κοιλανίου] | το φουρνόβκιον [Λάπηθος*].

φτυάρι (Buck list) => το φκιάριν [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

φυσερό / για τη φωτιά => το φυσερόν [Λάπηθος*] | το φυσούνιν [Μουτουλλάς].

χτένι (Buck list) => το χτένιν [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

ψαλίδι (ALE, Buck list) => το ψαλλίδιν [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς] | το ψαλλίν [Άγιος Νικόλαος*, Μια Μηλιά*, Ψεματισμένος].

 

 

33. ιδιότητες

 

αγαπητικός => ο αγαπητικός [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*].

αγάς => ο αγάς [Ριζοκάρπασο*].

άδικο => το άδικον [Λάπηθος*].

αζάδες / κοινοτικοί σύμβουλοι => οι αζάδες [Έμπα, Μουτουλλάς] | οι αζάες [Άγιος Νικόλαος*].

αρσενικό (Buck list) => το αρσενικόν [Γαστριά*, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | το αρσινικόν [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό] | οι αρσινιτζοί [Άγιος Νικόλαος*].

άρχοντας => ο άρχος [Πάνω Λεύκαρα] | ο άρκος [Ριζοκάρπασο*] | ο άρκοντας [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | οι αρκόντοι [Μουτουλλάς].

αρχόντισσα => η αρκόντισσα [Πάνω Λεύκαρα].

αφέντης (Buck list) => ο αφέντης [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | ο εφέντης [Μουτουλλάς].

αφεντιά => η αφεντιά [Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*].

αφεντικό => το αφεντικόν [Άγιος Νικόλαος*].

βασιλιάς (Buck list) => ο βασιλιάς [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | ο βασιλέας [Καραβάς*] | ο ρήγας [Πάνω Λεύκαρα] | ο ρήας [Νέο Χωριό].

βασίλισσα (Buck list) => η βασίλισσα [Καραβάς*, Ριζοκάρπασο*] | η ρήγαινα [Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα] | η ρήαινα [Νέο Χωριό].

βασιλοπούλα => η βασιλοπούλλα [Ριζοκάρπασο*].

βασιλόπουλο (Buck list) => το βασιλόπουλλον [Καραβάς*, Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*] | το βασιλοπαίδιν [Καραβάς*] | το βασιλοπαίιν [Ριζοκάρπασο*].

Βενετσιάνες => οι Βενετσιάνισσες [Πάνω Λεύκαρα].

Βενετσιάνοι => οι Βενετσιάνοι [Πάνω Λεύκαρα].

γείτονας (ALE, Buck list) => ο γείτονας [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Τσάδα] | ο γείτος [Γαστριά*, Τσάδα].

γειτόνισσα => η γειτόνισσα [Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα].

γερατειά => τα γηραθκιά [Έμπα].

γκόμενα => η αγαπητιτζιά [Έμπα].

γλωσσού => η γλωσσού [Τσάδα].

Γύφτισσα => η Κκιλιντζιρού [Καραβάς*].

Γύφτος => ο Κκιλίντζιρος [Καραβάς*].

διαβάτης => ο δκιαβάτης [Μια Μηλιά*].

δούλα / υπηρέτρια => η δούλα [Καραβάς*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

δουλευτής => ο δουλευτής [Τσάδα].

δούλος / υπηρέτης (Buck list) => ο δούλος [Καραβάς*, Ριζοκάρπασο*] | ο μισταρκός [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

εργένης => ο σκάπουλλος [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Νέο Χωριό].

εχτρός / εχθρός (Buck list) => ο οχτρός [Καραβάς*] | ο σκούντρος [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*].

ζητιάνος (ALE, Buck list) => ο θκιακονητής [Γαστριά*, Καραβάς*] | οι θκιακονητάδες [Μουτουλλάς].

θηλυκό (Buck list) => το χηλυκόν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Νέο Χωριό].

κανακάρης => ο γιόκκας [Γαστριά*].

κλέφτης (ALE, Buck list) => ο κλέφτης [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Τσάδα, Ψεματισμένος].

κλέφτρα => η κλέφτισσα [Τσάδα].

κουρσάρος => ο κουρσάρος [Νέο Χωριό].

κυρά => η τσυρά [Πάνω Λεύκαρα] | η τζυρά [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*] | η κοκόνα [Καραβάς*].

κύρης => ο τσύρης [Πάνω Λεύκαρα].

μούλικο => το μπαστάρδιν [Μουτουλλάς].

μουσαφίρης / επισκέπτης (Buck list) => ο μουσαφίρης [Τσάδα].

μουχτάρης / κοινοτάρχης => ο μουχτάρης [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | ο μουκτάρης [Άγιος Νικόλαος*].

νάζι => το νάζιν [Άγιος Νικόλαος*].

νοικοκυρά => η νοικοτζυρά [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | οι νοικοτζυράες [Νέο Χωριό].

νοικοκύρης => ο νοικοτζύρης [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

νταβατζής => ο πεζεβέγκης [Μουτουλλάς].

ξένος (Buck list) => ο ξένος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

ομορφιά => η ομορκιά [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Ριζοκάρπασο*] | οι ομορφκιές [Λάπηθος*] | ο πρεπός [Καραβάς*].

παπαδιά => η παπαθκιά [Καραβάς*] | η παπαδκιά [Τσάδα].

παραγιός => ο παραγιός [Βάσα Κοιλανίου].

πούστης => ο πούστης [Μουτουλλάς].

πουτάνα (Buck list) => η κούρβα [Ριζοκάρπασο*].

πρωτοπαλίκαρο => το πρωτοπαλλίκαρον [Άγιος Νικόλαος*].

Σαρακηνοί => ο Σαρατζηνός [Λάπηθος*].

σεβντάς => ο σεβτάς [Άγιος Νικόλαος*].

τεμπέλης (ALE, Buck list) => ο ττεμπέλης [Τσάδα] | ο ακαμάτης [Τσάδα] | ο κούνος [Μουτουλλάς] | ο οκνιάρης [Τσάδα].

τσούλα => η κάφκα [Άγιος Νικόλαος*].

φαγάς => ο φαγάς [Τσάδα].

φευγός / φυγάς => ο φευκός [Μουτουλλάς].

φιλενάδα => η φιλενάδα [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

φίλος (Buck list) => ο φίλος [Γαστριά*, Έμπα, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

χορεύτρια => η χορευτίνα [Πάνω Λεύκαρα].

χωριανός / συγχωριανός => ο χωρκανός [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

χωριάτης (Buck list) => ο χωρκάτης [Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

ψεύτης => ο ψεύτης [Τσάδα].

 

 

34. αγωγιάτης

 

αγωγιάτης => ο κκιρατζής [Καραβάς*, Λάπηθος*, Ψεματισμένος] | ο κκερατζής [Μουτουλλάς].

γομάρι / το φορτίο που μπορεί να σηκώσει ένα υποζύγιο => το γομάριν [Μουτουλλάς] | το γομάριν (το φορτίο γενικά) [Άγιος Νικόλαος*].

διχαλόβεργα - σύνεργο για το φόρτωμα των υποζυγίων => οι κατσούνες [Βάσα Κοιλανίου].

πέταλο => το πέταλον [Καραβάς*] | το καλλίτζιν [Τσάδα].

σαγή / ιπποσκευή => το τταγρίλλιν [Καραβάς*].

σαμάρι => το σάμαν (με ξύλινη ράχη - για μεταφορά φορτίου) [Γαστριά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το στρατούριν (μαλακό πάνινο, γεμισμένο με μαλλί - για αναβάτη) [Μουτουλλάς].

σέλα => η σέλα [Ριζοκάρπασο*].

συρίζα / μεγάλος πλεκτός σάκος από βούρλα => η συρίζα [Ψεματισμένος].

φόρτωμα / υποζυγίου => το φορτίν [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*] | το φορτούιν [Καραβάς*] | τα φορκιά [Μουτουλλάς] | τα γομάρκα [Μουτουλλάς].

χαλινάρι => το χαλινάριν [Ριζοκάρπασο*].

χτήματα / τα υποζύγια => το κτηνόν [Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | το χτηνόν [Καραβάς*] | τα χτηνά [Καραβάς*, Λάπηθος*] | τα κτηνά [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς].

 

 

35. βία

 

βιτσιά => η βιτσιά [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

γροθιά (ALE) => η γροθκιά [Λάπηθος*] | ο φρόκτος [Μουτουλλάς].

ζάφτι / καθυπόταξη => το ζάφτιν [Λάπηθος*].

καβγάς (Buck list) => ο καβκάς [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | οι καβκάες [Έμπα].

κάμα / δίκοπο μαχαίρι => η κάμα [Λάπηθος*].

κλοτσιά => ο κλότσος [Μουτουλλάς].

μαχαιριά => η μασαιρκά [Μια Μηλιά*] | η ππαλιά (χτύπημα με πάλα) [Άγιος Νικόλαος*].

ξανάστροφη => οι βιζουνόπατσοι [Μουτουλλάς].

ξυλιά => η ξυλιά [Τσάδα].

πάλα => η ππάλα [Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα].

πόλεμος (Buck list) => ο πόλεμος [Γαστριά*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

σκοτωμός => ο σκοτωμός [Πάνω Λεύκαρα].

σπαθί (Buck list) => το σπαθίν [Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος] | το σπαχίν [Γαστριά*, Λάπηθος*].

στανιό => το αστανιόν [Πάνω Λεύκαρα].

σφάξιμο => η σφαή [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

φονιάς => ο φονιάς [Μια Μηλιά*].

χαστούκι => ο πάτσος [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς] | τα πάσπαλλα [Μουτουλλάς].

χτύπημα => το χτύπος [Καραβάς*].

 

 

36. διασκέδαση

 

βαρελότα => το μάσκουλον [Καραβάς*, Ψεματισμένος] | οι τσάκρες [Νέο Χωριό].

γιορτή (ALE) => η γιορτή [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

γλέντι => το γλέντιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Πάνω Λεύκαρα] | τα γλένκια [Ριζοκάρπασο*].

ζεϊμπέκικο / χορός => ο ζεϊμπέκικος [Βάσα Κοιλανίου].

καρσιλαμάς /χορός => ο καρτζιλαμάς [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*].

κέφι => το κέφιν [Έμπα, Νέο Χωριό].

λαμπουρδία / μεγάλη πυρά σε αλάνα, που γύρω της συγκεντρώνονται οι κάτοικοι του τόπου και γιορτάζουν σύμφωνα με κάποιο έθιμο => η λαμπρατζιά [Γαστριά*, Νέο Χωριό].

μασκαράς => ο μασκαράς [Πάνω Λεύκαρα] | οι μάσκες [Έμπα, Νέο Χωριό].

μπάλος / χορός => ο πάλος [Βάσα Κοιλανίου].

πανηγύρι (ALE) => το πανηγύριν [Πάνω Λεύκαρα] | το παναΰριν [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | τα παναΰρκα [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Ψεματισμένος].

πιοτό / ποτό => το πιοτόν [Έμπα] | το πκιοτόν [Μουτουλλάς].

πόλκα / χορός => η πόρκα [Βάσα Κοιλανίου].

σούστα / χορός => η σούστα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου].

συρτός / χορός => ο συρτός [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα].

τραπέζι / επίσημο γεύμα ή δείπνο => το τραπέζιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

τσαττίσματα / διαγωνισμός με ομοιοκατάληκτα δίστιχα => τα τσαττίσματα [Νέο Χωριό].

φαγοπότι => το ζιαφέττιν [Γαστριά*].

χορός => ο χορός [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

 

 

37. μουσική

 

βιολί => το βιολίν [Έμπα, Νέο Χωριό] | το βκιολίν [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το θκιολίν [Καραβάς*, Μια Μηλιά*] | το δκιολίν [Άγιος Νικόλαος*] | το φκιολίν [Γαστριά*, Ψεματισμένος].

βιολιτζής => ο βιολάρης [Νέο Χωριό] | ο βκιολάρης [Έμπα, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | ο δκιολάρης [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου] | ο φκιολάρης [Γαστριά*, Ψεματισμένος] | ο θκιολάρης [Βάσα Κοιλανίου, Μια Μηλιά*] | οι δκιολάρηες [Άγιος Νικόλαος*].

λαουτιέρης => ο λαουτάρης [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς].

λαούτο => το λαούτον [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς].

νταούλι => το ταούλλιν [Ψεματισμένος].

τραγούδι => το τραούδιν [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | τα τραούδκια [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος] | τα τραούθκια [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

φλογέρα => το πιδκιάβλιν [Άγιος Νικόλαος*].

 

 

38. ήχοι

 

βουή => ο βουισμός [Μουτουλλάς] | το βουητόν [Μουτουλλάς].

γάβγισμα => το λάξιμον [Μουτουλλάς].

θόρυβος => ο θόρυβος [Έμπα, Καραβάς*].

κρότος (Buck list) => ο κρότος [Νέο Χωριό].

σαματάς => ο σαματάς [Έμπα].

σφύριγμα => η σφυρκά [Λάπηθος*].

τσίριγμα => η τσιριλλιά [Νέο Χωριό].

φασαρία => η φασαρία [Μουτουλλάς].

φωνή (Buck list) => η φωνή [Γαστριά*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

χάχανο => τα χάχανα [Γαστριά*].

 

 

39. καθαριότητα

 

αλισίβα / σταχτόνερο για μπουγάδα => η αλουσίβα [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα].

βρομιά => η ξημαρισιά [Νέο Χωριό].

καθάρισμα => το καθάρισμαν [Μουτουλλάς].

κκίλιν / ασπρόχωμα ανακατεμένο με τριαντάφυλλα, για λούσιμο των μαλλιών => το κκίλιν [Καραβάς*].

λούσιμο => το λούμαν [Καραβάς*].

μουτζούρα => η μούζη [Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα] | η μούζα [Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα].

μπάνιο => το μπάνιον [Έμπα, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

πλύσιμο => το πλύμμαν [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα].

πλυσταριό => το πλυσταρκόν [Βάσα Κοιλανίου].

ποδόλουτρο => το ποδόλουτρον [Νέο Χωριό].

σίδερο / με κάρβουνο για σιδέρωμα => το σίδερον [Καραβάς*, Μουτουλλάς] | το σίερον [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα].

σιδέρωμα => το σιδέρωμαν [Μουτουλλάς].

σκάφη / πλυσίματος => η σκάφη [Έμπα, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | τα σκαφίδκια [Μουτουλλάς] | η βούρνα [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Ψεματισμένος] | το βουρνίν [Καραβάς*, Λάπηθος*].

σκούπα (Buck list) => η σκούπα [Καραβάς*] | το βρουκάλιν [Βάσα Κοιλανίου] | η σαρκά [Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα σαρούθκια [Γαστριά*] | το βρουκάλιν [Τσάδα].

σκουπόξυλο => το σαρόξυλον [Πάνω Λεύκαρα].

σφουγγάρισμα => το σφογγάρισμα [Μουτουλλάς].

 

 

40. κίνηση

 

αγκαλιά => η αγκαλιά [Έμπα] | η αγκάλη [Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς] | τα αγκάλια [Γαστριά*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

βήματα => τα βήματα [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

βόλτα / περίπατος => το σιργιάνιν [Ριζοκάρπασο*].

βούτηγμα => το βούττημαν [Μουτουλλάς].

γύρισμα => το γύρισμα [Άγιος Νικόλαος*].

δρασκελιά => η ασιελλιά [Πάνω Λεύκαρα].

δρασκέλισμα => το θκιασσέλλισμαν [Καραβάς*].

πάτημα => το πάτημαν [Μουτουλλάς].

πατημασιά => οι παθκιές [Μουτουλλάς].

πήδημα => το ππήδημαν [Πάνω Λεύκαρα].

σταμάτημα => το στάμαν [Βάσα Κοιλανίου].

τράβηγμα => το τράβημαν [Μουτουλλάς].

τρεχάλα / τρέξιμο => ο βούρος [Μουτουλλάς].

 

 

41. λόγια-γράμματα

 

γνώμη => η γνώμη [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Ριζοκάρπασο*].

γράμμα / επιστολή (ALE, Buck list) => το γράμμαν [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

γράμματα / του αλφάβητου (Buck list) => τα γράμματα [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Τσάδα].

δασκάλα => η δασκάλα [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*].

δάσκαλος (ALE, Buck list) => ο δάσκαλος [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

κουβέντα => η κουβέντα [Καραβάς*] | ο λόος [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Τσάδα].

κουβεντολόι => το λακκιρτίν [Πάνω Λεύκαρα].

λόγια => τα λόγια [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*].

μάθημα => το μάθημαν [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

μαθητής (Buck list) => ο μαθητής [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

μαντάτο / είδηση => το μαντάτον [Λάπηθος*] | το χαπάριν [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μουτουλλάς] | τα χαπάρκα [Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*].

μελάνι (ALE, Buck list) => το μελάνιν [Καραβάς*].

παραγγελιά => η παρατζελιά [Νέο Χωριό].

παραμύθι (ALE) => το παραμύθιν [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

παράπονο => το παράπονον [Γαστριά*, Καραβάς*].

παρατσούκλι => το παρανόμιν [Μουτουλλάς].

πλάκα / σχολική - συνήθως ήταν πέτρινη, μέσα σε ξύλινο πλαίσιο - οι μαθητές έγραφαν πάνω της με το κοντύλι => η πλάκα [Νέο Χωριό, Λάπηθος*].

τεφτέρι => το δεφτέριν [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό].

χαιρέτισματα => τα χαιρέτισματα [Λάπηθος*] | τα σαιρετίσματα [Μια Μηλιά*].

χαρτί (ALE, Buck list) => το χαρτίν [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*] | τα χαρκιά [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | το χαρτούδιν (χαρτάκι) [Μουτουλλάς].

 

 

42. μέτρα-σταθμά

 

άξαμος / το μέγεθος => ο άξαμος [Καραβάς*].

απλόχερο / η ποσότητα που χωράει στη χούφτα => το μονόσερον [Καραβάς*].

βάρος => το βάρος [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

δράμια => τα δράμια [Βάσα Κοιλανίου] | το δρέμιν [Καραβάς*].

ζυγαριά => το ζύιν [Πάνω Λεύκαρα].

ίντσες => οι ίντζες [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

κιλό / ίσο με είκοσι δύο οκάδες => το τζιλόν [Μουτουλλάς].

μάκρος => το μάκρος [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς].

νούμερο / ο αριθμός (Buck list) => το νούμερον [Άγιος Νικόλαος*].

ντουζίνα => η τουζίνα [Ψεματισμένος].

οκά => η οκκά [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Λάπηθος*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς] | οι οκκάες [Βάσα Κοιλανίου, Ριζοκάρπασο*].

οργιά => η ορκά [Καραβάς*].

πήχες => οι πήχες [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

πλάτος => το πλάτος [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

πόντος / εκατοστόμετρο => ο πόντος [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

σσώκουφον / εμβαδόν => το σσώκουφον [Βάσα Κοιλανίου].

τάρα / απόβαρο => η τάρα [Καραβάς*].

 

43. πλούτος-χρήματα

 

ασήμι (Buck list) => το ασήμιν [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα].

γρόσια / οθωμανικά νομίσματα => το γρόσιν [Γαστριά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | η μπακίρα [Μουτουλλάς].

δεκάρα => η δεκάρα [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς].

θησαυρός (Buck list) => ο θησαυρός [Γαστριά*, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | το λουβάριν [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*].

κέρδος (Buck list) => το κέρτος [Άγιος Νικόλαος*].

λεφτά / χρήματα (ALE, Buck list) => ο ππαράς [Γαστριά*, Τσάδα] | οι ππαράες [Λάπηθος*, Νέο Χωριό] | τα ριάλια [Μια Μηλιά*, Ριζοκάρπασο*].

λίρα => η λίρα [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

λογαριασμός (Buck list) => ο λοαριασμός [Καραβάς*].

μαργαριτάρι => το μαρκαριτάριν [Καραβάς*, Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*].

μαχαμμουτιές / χρυσό οθωμανικό νόμισμα => οι μαχαμμουτιές [Ψεματισμένος].

μεροκάματα => τα μεροκάματα [Μουτουλλάς].

παράδες / 60 παράδες έκαναν ένα γρόσι => οι ππαράες [Μουτουλλάς].

πεντόλιρο => το πεντόλιρον [Άγιος Νικόλαος*,, Γαστριά*Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

πληρωμή => η πλερωμή [Έμπα] | η πκιορωμή [Άγιος Νικόλαος*].

πλούτη / τα => τα πλούτη [Καραβάς*].

ριάλια / παλιά ισπανικά νομίσματα => τα ριάλια [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

σελίνι => το σελίνιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

στοίχημα => το στοίσημαν [Άγιος Νικόλαος*, Ριζοκάρπασο*].

τζερεμές / πρόστιμο => ο τζερεμές [Τσάδα].

τόκος (Buck list) => ο τόκος [Άγιος Νικόλαος*] | το δκιάφορος [Πάνω Λεύκαρα].

φλουρί => το φλουρίν [Έμπα].

φτώχια => η φτώσια [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Τσάδα].

χιλιάδες => οι σιλιάδες [Καραβάς*].

χρυσάφι (Buck list) => το χρυσάφιν [Καραβάς*, Νέο Χωριό] | το γρουσάφιν [Πάνω Λεύκαρα] | τα χρυσάφκια [Καραβάς*].

 

 

44. προσφορά

 

βοηθός => ο βοηθός [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα].

δανεικαριά / αλληλοβοήθεια => τα προσαντίσηκα [Άγιος Νικόλαος*].

δώρο => το δώρον [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

κέρασμα => τα τζεραστικά [Νέο Χωριό] | τα τζιραστικά [Μια Μηλιά*].

μοιρασιά => η μοιρασιά [Καραβάς*].

μπαξίσι => το παξίσιν [Άγιος Νικόλαος*].

μπουναμάς / πρωτοχρονιάτικο δώρο => η πουλουστρίνα [Μια Μηλιά*].

ξέλαση / δωρεάν βοήθεια => το αγκαρκόν [Άγιος Νικόλαος*].

χάρη => η χάρη [Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

χατίρι => το χαττίριν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*].

ψυχικό => το ψυσικόν [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό, Τσάδα].

 

 

45. συναισθήματα

 

βοήθεια => η βοήθεια [Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

αγάπη (Buck list) => η αγάπη [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

άχτι => το άχτιν [Καραβάς*].

έρωτας => ο έρωτας [Ριζοκάρπασο*].

ζήλια (Buck list) => η ζήλα [Γαστριά*].

θυμός (Buck list) => ο θυμός [Ριζοκάρπασο*].

καημός => ο καμός [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Ριζοκάρπασο*].

λαχτάρα => η λαχτάρα [Έμπα].

μαράζι => το μαράζιν [Ριζοκάρπασο*].

μεράκι => το μεράκιν [Άγιος Νικόλαος*].

ντροπή (Buck list) => η ντροπή [Πάνω Λεύκαρα] | η αντροπή [Τσάδα].

οργή (Buck list) => η ορκή [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*].

φόβος (Buck list) => ο φόος [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα] | ο φος [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς].

χαρά (Buck list) => η χαρά [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

 

 

46. φυτολογικά

 

γαρίφαλο / λουλούδι => τα μουσκοκάρκια [Καραβάς*].

κρεμμυδόφλουδα => τα κρομμυδόφυλλα [Μουτουλλάς] | τα κρομμυόφυλλα [Νέο Χωριό].

κρεμμυδόφυλλα => τα κρομμυόφυλλα [Νέο Χωριό].

κωλορίζι / παραφυάδα => το μασκάλιν [Βάσα Κοιλανίου].

μαστίχι / το ρετσίνι => το μαστίσιν [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

νάμιν / φήμη => το νάμιν [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το άκουσμαν [Γαστριά*].

παρακλάδι => η μάλη [Μουτουλλάς].

πευκοβελόνα => ο νύσιος [Μουτουλλάς].

ροδόφυλλα => τα ροδόφυλλα [Καραβάς*].

ρόζος => το ζάριν [Μουτουλλάς].

συκόφυλλα => τα συκόφυλλα [Μουτουλλάς, Τσάδα].

σχίζα => η σχίζα [Έμπα].

τόνος / φλούδα μουριάς => ο τόνος [Μουτουλλάς].

τριαντάφυλλο / λουλούδι (Buck list) => το τριαντάφυλλον [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | το τραντάφυλλον [Λάπηθος*].

φρύγανα / μικρά ξερόκλαδα για φωτιά => τα κάτσαρα [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

φύλλωμα => το φύλλωμαν [Καραβάς*] | η φυλλωσιά [Μουτουλλάς].

 

 

47. χώρος-σχήματα

 

άκρη (Buck list) => η άκρα [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | η άκρια [Πάνω Λεύκαρα] | η νάκρα [Άγιος Νικόλαος*, Ψεματισμένος].

αράδα => το γυρίν [Καραβάς*] | το καττάριν [Καραβάς*] | το νεπέττιν [Άγιος Νικόλαος*].

αρχή (Buck list) => η αρκή [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

βάθος => το βάθος [Λάπηθος*].

βαθούλωμα => το βουλλίν [Άγιος Νικόλαος*].

γραμμή => η γραμμή [Καραβάς*, Νέο Χωριό].

γύρος => ο γυρός [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

γωνιά / γωνία (Buck list) => η γωνιά [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | το καντούνιν [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

διχάλα => το διχάλιν [Βάσα Κοιλανίου, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | τα διχάλια [Μουτουλλάς] | το χαλίν [Ψεματισμένος].

θέση => η θέση [Νέο Χωριό].

κομματάκια => το κομματούδιν [Μουτουλλάς] | το κομματούιν [Νέο Χωριό].

κομμάτι (Buck list) => το κομμάτιν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | τα κομμάθκια [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | τα κομμάδκια [Άγιος Νικόλαος*| | η φτελλιά [Μουτουλλάς].

κόμπος (Buck list) => ο κόμπος [Έμπα, Καραβάς*] | το κομπούδιν (ο μικρός) [Καραβάς*].

κορυφή (Buck list) => η μούττη [Λάπηθος*].

κουλούρα / κάθε είδους => η κουλούρα [Καραβάς*].

κύκλος (Buck list) => ο κύκλος [Νέο Χωριό].

μεριά (Buck list) => η μερκά [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

μέρος (Buck list) => το μέρος [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

μέση / κάποιου πράγματος => η μέση [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

πακέτο => το πακέτο [Μουτουλλάς].

πάτος (Buck list) => ο πάτος [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Νέο Χωριό].

πλευρά => η πλευρά [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | τα πλευρά [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | το πλευρόν [Καραβάς*, Μουτουλλάς] | η πάντα [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

ρίγα => η ρίγα [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | η λούρα [Νέο Χωριό].

στεφάνι / κάθε είδους => το στεφάνιν [Έμπα, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

σωρός => ο σωρός [Ψεματισμένος] | το βουνάριν [Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | τα βουνάρκα [Μουτουλλάς, Ψεματισμένος] | το γουνάριν [Βάσα Κοιλανίου] | η στυλιά [Μουτουλλάς].

τέλος (Buck list) => το τέλος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

τόπος (Buck list) => ο τόπος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

τρίγωνο => το τρίγωνον [Νέο Χωριό].

τρύπα (Buck list) => η τρύπα [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

φέτα / λεπτό κομμάτι => η φέτα [Πάνω Λεύκαρα] | το κορτίν [Άγιος Νικόλαος*] | η κορτούα [Λάπηθος*].

φούντα / κάθε είδους => η φούντα [Έμπα].

χώρισμα / χώρου => το χώρισμαν [Πάνω Λεύκαρα]. 

ψήλος / ύψος => το ψήλος [Μουτουλλάς].

 

48. αταξινόμητα

 

αλήθεια (Buck list) => η αλήθκεια [Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

άλλαγμα => το άλλαμαν [Άγιος Νικόλαος*] | η αλλαή [Ριζοκάρπασο*].

ανάγκη (Buck list) => η ανάγκη [Καραβάς*, Ψεματισμένος].

αναδουλειά => η αστοσιά [Καραβάς*].

ανάπαμα / ξεκούραση => η άνεση [Καραβάς*].

αντέτι / έθιμο => το ατέττιν [Βάσα Κοιλανίου].

άπλωμα => το άπλωμαν [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*].

ατσάλι => το αρσάλιν [Μουτουλλάς].

βαπόρι => το παμπόριν [Μια Μηλιά*, Ριζοκάρπασο*] | τα παμπόρκα [Άγιος Νικόλαος*].

βάσανα (Buck list) => τα βάσανα [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

βασίλειο => το βασίλειον [Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

βίζιτα / επίσκεψη => η βίζιτα [Μουτουλλάς].

βουλή / θέληση => η βουλή [Άγιος Νικόλαος*, Μια Μηλιά*, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

γέμισμα => το γέμωσμαν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*].

γιορτάρης / αυτός που έχει τη γιορτή του => ο γιορτάρης [Νέο Χωριό] | οι γιορτάρηες [Νέο Χωριό].

γλυκάδα => η γλυκάδα [Λάπηθος*].

γνώση => η γνώση [Γαστριά*, Τσάδα].

γνωστός => ο γνωστός [Καραβάς*].

γουλιά => η πινιά [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*] | ο βρόκκος [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*].

γούστο => το γούστον [Έμπα].

γρανάζι => το δρανάτζιν [Έμπα].

δεκαριά => η δεκαρκά [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Μουτουλλάς].

διάβα / πέρασμα => το δκιάβα [Πάνω Λεύκαρα].

διακοσαριά => η θκιακοσιαρκά [Μουτουλλάς].

διαφορά => η διαφορά [Καραβάς*].

δουλειά (Buck list) => η δουλειά [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | η γουλειά [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό].

δύναμη => η δύναμη [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

έγνοια => η έννοια [Γαστριά*, Λάπηθος*].

εικοσαριά => η εικοσαρκά [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*].

ελπίδα (Buck list) => η ελπίδα [Μια Μηλιά*].

εξηνταριά => η εξηνταρκά [Μουτουλλάς].

ζευγάρι / πραγμάτων => το ζευκάριν [Έμπα, Νέο Χωριό] | τα ζευκάρκα [Άγιος Νικόλαος*].

ζημιά (Buck list) => η ζημιά [Έμπα, Καραβάς*, Τσάδα].

ζητιανιά => η δκιακονιτίνα [Μουτουλλάς].

ζωγραφιά (Buck list) => η ζωγραφιά [Νέο Χωριό] | η ζωγραφκιά [Μουτουλλάς].

ζωή => η ζωή [Άγιος Νικόλαος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*].

θέλημα / θέληση => το θέλημαν [Γαστριά*, Καραβάς*, Ριζοκάρπασο*].

θεριό / θηρίο => το θερκόν [Γαστριά*, Έμπα].

καθημερινή => η καθημερινή [Έμπα, Καραβάς*] | η καχημερινή [Άγιος Νικόλαος*].

κάθισμα / γενικά => το κάθισμαν [Βάσα Κοιλανίου].

κάκια / κακία => η κατζία [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς].

κακό => το κακόν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

καλό => το καλόν [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

καλοφαγιά => η καλοφαΐα [Νέο Χωριό].

καμάρι (Buck list) => το καμάριν [Άγιος Νικόλαος*, Ριζοκάρπασο*].

καντζαλίν / ποτό από χαρούπια => το καντζαλίν [Βάσα Κοιλανίου].

καράβι (Buck list) => το καράβιν [Γαστριά*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό] | τα καράβκια [Μια Μηλιά*].

κκοτσάνιν / συμβόλαιο => το κκοτσάνιν [Μουτουλλάς].

κλέψιμο (Buck list) => η κλεψιά [Πάνω Λεύκαρα].

κορόνα => η κουρούνα [Καραβάς*].

κόσμος (Buck list) => ο κόσμος [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

κουκούλι / μεταξοσκώληκα => το κουκκούλλιν [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

κοφίνιασμα => το κοφίνιασμα [Άγιος Νικόλαος*].

κρίμα => το κρίμαν [Καραβάς*, Λάπηθος*, Τσάδα] | τα κρίματα [Άγιος Νικόλαος*].

λαδόμουζα / λάδι ανακατεμένο με μούζα (καπνιά) => η λαδόμουζα [Μουτουλλάς].

λάθος (Buck list) => το λάθος [Γαστριά*, Καραβάς*].

λευτεριά => η απολευτέρωση [Νέο Χωριό].

λογής / είδος => λοής [Μια Μηλιά*] | λογιώ [Μουτουλλάς] | λογιών [Νέο Χωριό].

μαλλούρα => η μαλλούρα [Μουτουλλάς].

ματιά => η μαθκιά [Γαστριά*].

μεγάλωμα => το μεγάλωμαν [Έμπα].

μόσκος / αρωματική ουσία => ο μούσκος [Λάπηθος*].

μόστρα => η μούστρα [Μουτουλλάς].

μπίρα (Buck list) => η πίρα [Νέο Χωριό].

μπόι => το ανάστημαν [Πάνω Λεύκαρα].

μπουκιά => ο βούκκος [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Τσάδα].

μυρουδιά (Buck list) / οσμή => η μυρωδιά [Νέο Χωριό] | η μυρωδκιά [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα] | η μυρωθκιά [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*].

μυστικό => το μυστικόν [Έμπα].

νοικοκυριό => το νοικοτζυρκόν [Έμπα, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

νομάτοι / άτομα => οι νομάτοι [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Λάπηθος*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | οι ανοματοί [Μουτουλλάς].

νους (Buck list) => ο νους [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

ξενιτιά => η ξενιθκιά [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*] | η περασιά [Άγιος Νικόλαος*] | τα ξένα [Μια Μηλιά*].

ξιδόνερο => το νερόξιδον [Μουτουλλάς].

ξιναριά => η ξιναριά [Καραβάς*].

όνομα (Swadesh list, Buck list) => το όνομαν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

παλούκι => το παλλούτζιν [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | ο μπάλλος [Άγιος Νικόλαος*] | το στυλλίν [Μουτουλλάς].

παντιέρα / σημαία => η παντιέρα [Ψεματισμένος].

παρακάλι => τα παρακάλια [Καραβάς*].

παρέα => η παρέα [Καραβάς*, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

παρηγοριά => η παρηορκά [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Μουτουλλάς].

πάχος => το πάχος [Βάσα Κοιλανίου].

πείσμα => το γινάτιν [Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα].

πενηνταριά => η πενηνταρκά [Μουτουλλάς].

πέρασμα => το πέρασμα [Γαστριά*].

πιτσιλιά => η πατσάλα [Πάνω Λεύκαρα].

πλάσμα / ανθρώπινο => το πλάσμαν [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

πόλουμαν / το νερό που μένει μετά το λούσιμο => το πόλουμαν [Καραβάς*].

πράμα / πράγμα (Buck list) => το πράμαν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

πύρα / γωνιάς, φούρνου => η πυρά [Μουτουλλάς] | η βράστη [Έμπα].

ρεκλάμα / διαφήμιση => η ρεκλάμα [Μουτουλλάς].

σάκα / σχολική => η παλάσκα (πάνινη) [Νέο Χωριό].

σαρανταριά => η σαρανταρκά [Μουτουλλάς].

σερβίρισμα => το σερβίρισμαν [Έμπα].

σημάδι / σημείο (Buck list) => το σημάδιν [Βάσα Κοιλανίου, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς] | το σημάιν [Έμπα] | τα σημάδκια [Πάνω Λεύκαρα] | τα σημάθκια [Μια Μηλιά*].

σκοπός / επιδίωξη => ο σκοπός [Καραβάς*].

σκουριά => η σκουρκά [Μουτουλλάς].

σουσούμια / τα χαρακτηριστικά του προσώπου => τα μισίδκια [Λάπηθος*].

στοίβαγμα => το στέβασμα [Νέο Χωριό].

στόλισμα => το στόλισμαν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα] | ο πλουμισμός [Έμπα] | το πλούμισμαν [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Νέο Χωριό].

στούπωμα => το στούππωμαν [Γαστριά*, Έμπα, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

στρώσεις / από κάτι => το στρώμαν [Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

συνήθειο (Buck list) => το συνήθειον [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα].

συντροφιά => η συντροφκιά [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Μια Μηλιά*].

ταίρι => το ταίριν [Γαστριά*, Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*].

ταξίδι => το ταξίδιν [Καραβάς*] | το ταξίιν [Νέο Χωριό].

τέχνη (Buck list) => η τέχνη [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | η τέγνη [Μουτουλλάς].

τοιχιές / τοιχώματα => η τοισιές [Έμπα].

τρακοσαριά => η τρακοσιά [Μουτουλλάς].

τριανταριά => η τριανταρκά [Μουτουλλάς].

τρόπος (Buck list) => ο τρόπος [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Ριζοκάρπασο*].

τσάκισμα => το τσάκκισμαν [Γαστριά*].

τσιγάρο => το τσιάρον [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*].

Τσικνοπέφτη => η Τσικνοπέφτη [Καραβάς*].

τσιφλίκι => το τσιουβλίτζιν [Έμπα].

υπομονή => η υπομονή [Μουτουλλάς] | η απομονή [Καραβάς*].

φιλί => το φιλίν [Γαστριά*, Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*] | το φίλημαν [Λάπηθος*].

φτιάξιμο => το σάσμαν [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

φτυαριά => η φκιαριά [Καραβάς*].

χάζι => το χάζιν [Πάνω Λεύκαρα].

χαΐρι => το χαΐριν [Τσάδα].

χαμπάρι / αντίληψη, γνώση => το χαπάριν [Γαστριά*, Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*] | τα χαπάρκα [Καραβάς*].

χαρουπόζουμο / το έδιναν για φάρμακο => τερατσόζουμον [Καραβάς*].

χοιροσφάγια (τρεις μέρες πριν τα Χριστούγεννα, τότε που έσφαζαν τα γουρούνια) => οι σοιροσφαάδες [Μουτουλλάς].

χρώμα (Buck list) => το χρώμαν [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

χωρισμός => ο χωρισμός [Λάπηθος*].

ψέμα (Buck list) => το ψέμαν [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

 

 

49. ψάρεμα

 

βάρκα (Buck list) => η βάρκα [Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό].

καΐκι => το καΐτζιν [Γαστριά*].

καραβόπανο => το καραβόπαννον [Πάνω Λεύκαρα].

ψαράς (ALE, Buck list) => ο ψαράς [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς].

 

 

 

 

Παράρτημα: επιρρήματα, αντωνυμίες, αριθμητικά, σύνδεσμοι, μόρια, προθέσεις, επιφωνήματα.

 

αβέρτα / συνεχώς => καπάλιν [Μουτουλλάς].

άγρια => άρκα [Άγιος Νικόλαος*].

ακόμα => ακόμα [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | ακόμη [Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα] | κόμα [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | χέμα [Μουτουλλάς].

ακριβά (ALE) => ακριβά [Μουτουλλάς].

αλλά => αλλά [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος] | αμμά [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

αλλιώς => αλλιώτικα [Βάσα Κοιλανίου] | κανού [Μουτουλλάς].

άλλος (Swadesh list) => άλλος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

αλλού => αλλού [Έμπα].

άμα => άμα [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | άμαν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

αν (Swadesh list) => αν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

ανάμεσα => ανάμεσα [Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

αναμεταξύ => αναμεταξύ [Καραβάς*].

ανάποδα => ανάποδα [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | αξινάστραφα [Καραβάς*] | αξινόστραφα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό].

ανάσκελα => ανάσελα [Νέο Χωριό].

ανοιχτά => αννοιχτά [Καραβάς*].

άντε => άτε [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*] | χάτε [Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*] | | άγια [Πάνω Λεύκαρα].

αντί => αντί [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | αντίς [Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

αντίπερα => αντίπερα [Άγιος Νικόλαος*].

απάνω => πάνω [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | πα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | πας [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

απέναντι => απέναντι [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | καρτζίν [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*] | καρτίν [Άγιος Νικόλαος*].

απέξω => πόξω [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | πουπόξω [Μουτουλλάς] | παππέξω [Λάπηθος*].

από => από [Γαστριά*, Τσάδα] | απού [Πάνω Λεύκαρα] | που [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | πο [Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*].

αποβραδίς => αποσπέρας [Μουτουλλάς] | ποσπέρας [Ριζοκάρπασο*] | αποσπερίς [Λάπηθος*].

αποδώ => ποδά [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | πουδά [Καραβάς*, Μια Μηλιά*] | πουδαμέ [Έμπα].

αποκάτω => πουκάτω [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | ποκάτω [Βάσα Κοιλανίου].

αποκεί => πουτζεί [Καραβάς*] | ποτζεί [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς] | πουτζαμέ [Άγιος Νικόλαος*] | τζείθθε [Μια Μηλιά*].

απομέσα => πουμέσα [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς] | πομέσα [Βάσα Κοιλανίου, Ριζοκάρπασο*] | πόσσω [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος] | παππάσω [Λάπηθος*].

αποπάνω => πουπάνω [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος] | ποπάνω [Βάσα Κοιλανίου] | πουπανωθκιόν [Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*].

απούντο / ακριβώς => άσιλα [Μουτουλλάς].

απόψε => απόψε [Γαστριά*] | πόψε [Καραβάς*].

αργότερα => αργότερα [Πάνω Λεύκαρα] | άρκον [Τσάδα].

αριά / αραιά => ανάρια [Νέο Χωριό].

αριστερά (Swadesh list, ALE) => αριστερά [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | ζερβά [Έμπα] | ζαβριά [Λάπηθος*].

αρκετά => αρκετά [Πάνω Λεύκαρα].

ας => ας [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

άσχημα => άσσημα [Καραβάς*, Νέο Χωριό].

αύριο (ALE) => αύριον [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

αυτό (Swadesh list) => αυτό [Έμπα, Ριζοκάρπασο*] | αυτόν [Καραβάς*].

αυτός (Swadesh list) => αυτός [Έμπα, Ριζοκάρπασο*].

αφότου => αφίς [Πάνω Λεύκαρα] | αφούτις [Γαστριά*].

αφού => αφού [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | αφούς [Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

άχ => αχ [Νέο Χωριό].

βαθιά => βαθκιά [Μουτουλλάς].

βαριά => βαρετά [Λάπηθος*, Νέο Χωριό].

βρε => βρε [Ριζοκάρπασο*].

για => για [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

γιατί [ερωτηματικό μόριο] => γιατί [Καραβάς*, Μουτουλλάς], Ριζοκάρπασο* | ίντα [Γαστριά*].

γρήγορα => γλήορα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό Μουτουλλάς, Τσάδα, Ψεματισμένος] | μάνι-μάνι [Μουτουλλάς].

γρηγορότερα => γληορόττερα [Βάσα Κοιλανίου, Ψεματισμένος].

γύρω => γυρώ [Άγιος Νικόλαος*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | γύρου [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα] | γυρού [Καραβάς*] | γυρόν [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Ψεματισμένος].

δέκα => δέκα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

δεν (Swadesh list) => δεν [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | εν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

δεξιά (Swadesh list, ALE) => δεξιά [Γαστριά*, Έμπα, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

δεύτερος => δεύτερος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

δηλαδή => δηλαδή [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | δηλαδής [Έμπα].

δικός => δικός [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

δίπλα => δίπλα [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | γίπλα [Άγιος Νικόλαος*].

δίχως => δίχως [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Λάπηθος*, Τσάδα] | δίχα [Βάσα Κοιλανίου, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

δυνατά => δυνατά [Νέο Χωριό].

δύο (Swadesh list) => δύο [Πάνω Λεύκαρα] | δυο [Νέο Χωριό] | δκυο [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | θκυο [Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Ψεματισμένος].

δύσκολα => άντζακκιν [Μουτουλλάς].

δώδεκα => δώδεκα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

εβδομήντα => εβδομήντα [Καραβάς*].

εγώ (Swadesh list) => εγιώ [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | γιω [Γαστριά*] | εγιώνι [Λάπηθος*].

εδώ (Swadesh list) => δα [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

εδωδά => δαμαί [Έμπα, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

είκοσι (ALE) => είκοσι [Άγιος Νικόλαος*,Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

είτε => είτε [Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό].

εκατό (ALE) => εκατό [Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | εκατόν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

εκατοστή => εκατοστή [Καραβάς*].

εκεί (Swadesh list) => τσει [Πάνω Λεύκαρα] | τζει [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα] | τζαμέ [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*].

εκειδά => τζαμέ [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

εκείνη => τσείνη [Πάνω Λεύκαρα] | τζείνη [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*] | τζείνην [Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό, Τσάδα].

εκείνο => τζείνον [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Ψεματισμένος].

εκείνος (Swadesh list) => ετσείνος [Πάνω Λεύκαρα] | τσείνος [Πάνω Λεύκαρα] | τζείνος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

ελαφρά => ελαφρά [Πάνω Λεύκαρα].

εμείς (Swadesh list) => εμείς [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | μεις [Μουτουλλάς].

εμένα => εμένα [Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό] | εμέναν [Λάπηθος*, Μουτουλλάς] | εμέν [Μια Μηλιά*] | μέναν [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*].

ένα (Swadesh list) => ένα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Μια Μηλιά*, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | έναν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος] | έα [Νέο Χωριό] | έαν [Νέο Χωριό].

ενάμισι => ανάμισι [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Ψεματισμένος].

ένας (Swadesh list, ALE) => ένας [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

εννιά => εννιά [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

έντεκα => έντεκα [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Τσάδα].

ενώ => ενώ [Έμπα, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

εξεπιτούτου / επίτηδες => κατόφτις [Μουτουλλάς].

εξήντα => εξήντα [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

έξι => έξι [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

εξόν => εξόν [Γαστριά*] | οξόν [Έμπα].

έξυπνα => έξυπνα [Καραβάς*].

έξω => έξω [Άγιος Νικόλαος*,Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος] | όξω [Πάνω Λεύκαρα].

επειδή (Swadesh list) => επειδή [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | επειδής [Γαστριά*, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | γιατί [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

έπειτα => έπειτα [Γαστριά*].

εσείς => εσείς [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μουτουλλάς].

εσένα => σένα [Γαστριά*, Μια Μηλιά*, Ριζοκάρπασο*] | σέναν [Καραβάς*].

εσύ (Swadesh list) => εσύ [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*] | εσού [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | εσούνι [Λάπηθος*] | σου [Γαστριά*, Έμπα, Τσάδα] | συ [Έμπα].

έτσι => έτσι [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | έτζι [Γαστριά*] | έτσου [Ριζοκάρπασο*] | ίτσου [Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

εύκολα => εύκολα [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

εφτά => εφτά [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

εψές / χτες βράδυ => εψές [Γαστριά*, Καραβάς*] | ψες [Ριζοκάρπασο*].

ή => ή [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | για [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

ήσυχα => ήσυχα [Ριζοκάρπασο*] | νεπαμένα [Ριζοκάρπασο*].

θα => θα [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | έθεν να [Καραβάς*] | εν να [Άγιος Νικόλαος*].

θάρουμ / ίσως => αλόπως [Έμπα, Μουτουλλάς].

ίδια => ίδια [Μουτουλλάς].

ίσαμε => ίσιαμε [Μουτουλλάς].

ίσια (ALE) => ίσια [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*].

καβάλα => ουσσιά [Μουτουλλάς].

κάθε => κάθε [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | κάθι [Καραβάς*] | κάθα [Καραβάς*] | κάχα [Άγιος Νικόλαος*, Λάπηθος*].

καθένα => καθένα [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα].

καθένας => καθένας [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

καθημερινά => καθημερινά [Νέο Χωριό].

καθόλου => καθόλου [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς].

και (Swadesh list) => τζε [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | τζι [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Μια Μηλιά*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

καλά => καλά [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

καλημέρα => καλημέρα [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Ριζοκάρπασο*].

καληνύχτα => καληνύχτα [Λάπηθος*].

καλησπέρα => καλησπέρα [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Ριζοκάρπασο*].

καληώρα => καλληώρα [Πάνω Λεύκαρα].

καλύτερα => καλλύττερα [Καραβάς*, Ριζοκάρπασο*] | κάλλιον [Τσάδα].

καμιά => καμιάν [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

κάμποσο => κάμποσον [Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

κάμποσος => κάμποσος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Μουτουλλάς] | καμπόσος [Καραβάς*].

κανένα => κανένα [Μουτουλλάς] | κανέναν [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό].

κανένας => κανένας [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | κανέας [Νέο Χωριό].

κάποιος (Swadesh list) => κάποιος [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Ψεματισμένος].

κάποτε => κάποτε [Άγιος Νικόλαος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

κάπου => κάπου [Γαστριά*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

κατά => κατά [Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

κατάμουτρα => κατάμουτρα [Έμπα].

κατάφατσα => καταμούτσουνα [Έμπα].

κάτι => κάτι [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

κατόπι => κατόπιν [Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό].

κάτω => κάτω [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

κιόλας => τζιόλας [Έμπα, Καραβάς*] | τζιολάς [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | τζελά [Μουτουλλάς] | χέμα [Μουτουλλάς].

κοντά / χωρικά (Swadesh list) => κοντά [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

κρίμα => κρίμα [Μουτουλλάς].

κρυφά => κρυφά [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*].

λάσκα => χαμνά [Βάσα Κοιλανίου].

λίγο => λλίον [Καραβάς*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | νάκκον [Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | νακκουρίν [Μια Μηλιά*, Τσάδα].

λιγότερο => λλιόττερον [Έμπα].

λοιπόν => λοιπόν [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

μα => μα [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Τσάδα] | αμμά [Μουτουλλάς] | ντα [Μουτουλλάς].

μαζί => μαζί [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Μια Μηλιά*, Ριζοκάρπασο*] | μαζίν [Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα] | μετά [Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*] | μιτά [Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα] | αντάμα [Γαστριά*].

μακάρι => πέρκι [Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*] | πέρκιμον [Λάπηθος*] | ίσσαλα [Γαστριά*].

μακριά (Swadesh list) => μακριά [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα] | μακρά [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Λάπηθος*, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

μας => μας [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | εμάς [Ριζοκάρπασο*].

με (Swadesh list) => με [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

μέσα (Swadesh list) => μέσα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | μες [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος] | έσσω (κυρίως μέσα στο σπίτι) [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

μετά => μετά [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

μεταξύ => μεταξύ [Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | μεταξύν [Νέο Χωριό].

μην (Swadesh list) => μεν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

μήπως => μέμπα [Πάνω Λεύκαρα] | άμπα [Καραβάς*, Μουτουλλάς] | άτζιαπες [Καραβάς*].

μήτε => μήτε [Άγιος Νικόλαος*, Μια Μηλιά*, Τσάδα] | με [Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

μία (Swadesh list) => μια [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | μιαν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

μισοδρομίς => μισοστρατίς [Γαστριά*].

μόλις => μόλις [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | όσσον [Καραβάς*].

μοναχά => μανιχά [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

μόνο => μόνον [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

μονοκοπανιά => μονομιάς [Μουτουλλάς].

μου => μου [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

μπάρεμ / τουλάχιστον => πιλέμου [Καραβάς*].

μπόλικα => πόλικα [Καραβάς*].

μπράβο => μπράβο [Ριζοκάρπασο*] | μάσσαλα [Άγιος Νικόλαος*, Ριζοκάρπασο*].

μπροστά => μπροστά [Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος] | ομπρός [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | ομπροστά [Νέο Χωριό, Τσάδα].

μπρούμυτα => μπρούμμουτα [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*].

μωρή => ρα [Μουτουλλάς].

να (μόριο) => έτο [Μουτουλλάς].

να (σύνδεσμος) => να [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

ναι => ινναί [Ριζοκάρπασο*].

νωρίς (ALE) => ανωρίς [Νέο Χωριό] | ανώρας [Μουτουλλάς].

ξανά => αλλαξανά [Άγιος Νικόλαος*, Ριζοκάρπασο*].

ξαφνικά => ξάφνου [Νέο Χωριό] | άξιππα [Νέο Χωριό].

ξοπίσω => ξοπίσω [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*].

ό,τι => ό,τι [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

ογδόντα => ογδόντα [Άγιος Νικόλαος*].

όλο => ούλλον [Καραβάς*].

ολόισια => ολόισια [Μουτουλλάς].

όμορφα => όμορφα [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*].

όμως => όμως [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

όποιος => όπκοιος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα] | απού [Τσάδα].

όποτε => όποτε [Βάσα Κοιλανίου, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

όπου => όπου [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

όπως => όπως [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

όσο => όσο [Έμπα] | όσον [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

όσος => όσος [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

όταν => όταν [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος] | όνταν [Πάνω Λεύκαρα] | αντάν [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

ούτε => ούτε [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

όχι => όι [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

οχτώ => οχτώ [Έμπα, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα] | οκτώ [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

πάλι => πάλε [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

παλιά => παλιά [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

παλιότερα => παλιότερα [Νέο Χωριό].

πάντα => πάντα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

παντού => παντού [Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | πόλα σέλα [Άγιος Νικόλαος*].

παρά => παρά [Γαστριά*, Έμπα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

παρακάτω => παρκάτου [Μουτουλλάς].

παρακεί => πάρατζει [Καραβάς*].

παραλίγο => χαζίριν [Μουτουλλάς, Τσάδα].

παράξενα => παράξενα [Καραβάς*].

παραπάνω => παραπάνω [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

παραπίσω => παραπίσω [Καραβάς*].

παράωρα => παράωρα [Βάσα Κοιλανίου, Μια Μηλιά*, Ψεματισμένος].

πενήντα => πενήντα [Άγιος Νικόλαος*, Μια Μηλιά*].

πέντε (Swadesh list) => πέντε [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

πέρα => πέρα [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό].

περισσότερο => περίττου [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | παραπάνω [Λάπηθος*].

πέρσι (ALE) => πέρσι [Μουτουλλάς].

πια => πκια [Άγιος Νικόλαος*] | πκιον [Πάνω Λεύκαρα] | πιο [Ψεματισμένος] | πιον [Λάπηθος*, Ριζοκάρπασο*].

πιο => πιο [Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος] | πκιο [Μουτουλλάς] | πκιον [Μουτουλλάς, Τσάδα] | περίτου [Μουτουλλάς].

πίσω => πίσω [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

ποιος (Swadesh list) => ποιος [Καραβάς*, Ριζοκάρπασο*] | πκιος [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Τσάδα].

πολύ => πολλύ [Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | πολλύν [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | πολλά [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

πόσο => πόσο [Μουτουλλάς].

ποτέ => ποττέ [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

πότε (Swadesh list) => πότε [Μουτουλλάς] | πόττε [Ριζοκάρπασο*[.

πού => πού [Άγιος Νικόλαος*, Μουτουλλάς].

που (Swadesh list) => που [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

πούθε / από που => πόττεν [Άγιος Νικόλαος*].

πουθενά => πούποτε [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Πάνω Λεύκαρα].

πριν => πριν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος] | πριχού [Έμπα, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

πρόπερσι => πρόπερσι [Μουτουλλάς].

προτού => προτού [Τσάδα].

προχτές (ALE) => προχτές [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς].

πρώτα => πρώτα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

πρώτος => πρώτος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

πρωτύτερα => ομπρύττερα [Λάπηθος*, Μουτουλλάς].

πυκνά => πυκνά [Πάνω Λεύκαρα].

πως => πως [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος] | πους [Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*].

πώς (Swadesh list) => πως [Καραβάς*, Ριζοκάρπασο*] | ίνταλως [Καραβάς*].

ρε => ρε [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Γαστριά*, Καραβάς*Λάπηθος*,, Μουτουλλάς].

σαν => σαν [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος] | σα [Ριζοκάρπασο*].

σαράντα (ALE) => σαράντα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

σας => σας [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

σε (Swadesh list) => σε [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

σήμερα => σήμμερα [Έμπα, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος, Ριζοκάρπασο*].

σιγά => σιγά [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα].

σιγά-σιγά => σιγά-σιγά [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Μια Μηλιά*] | σιγά-σιά [Νέο Χωριό].

σίγουρα => σίουρα [Μουτουλλάς].

σκέτα => σκέτα [Καραβάς*].

σου => σου [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα, Ψεματισμένος].

σταυρωτά => σταυρωτά [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*].

στενά => στενά [Μουτουλλάς].

σφιχτά => σφικτά [Γαστριά*, Νέο Χωριό].

σωστά => σωστά [Καραβάς*, Μουτουλλάς].

τάχα => τάχατες [Γαστριά*, Μια Μηλιά*].

τέσσερα (Swadesh list) => τέσσερα [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

τέσσερις (Swadesh list) => τέσσερις [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

τέταρτος => τέταρτος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Μουτουλλάς].

τέτοιος => τέτοιος [Άγιος Νικόλαος*] | τέθκιος [Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*].

τζάμπα => μούχτιν [Άγιος Νικόλαος*].

τι (Swadesh list) => ίντα [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | ντα [Μουτουλλάς].

τίποτα => τίποτε [Άγιος Νικόλαος*, Έμπα, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | τίποτες [Μουτουλλάς] | τίποτις [Μουτουλλάς].

τόσο => τόσον [Έμπα, Καραβάς*, Νέο Χωριό, Τσάδα].

τόσος => τόσος [Καραβάς*].

τότε => τότε [Γαστριά*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος] | τότες [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

τούτη => τούτη [Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Μουτουλλάς, Ριζοκάρπασο*] | τούτην [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Καραβάς*, Νέο Χωριό].

τούτο => τούτο [Βάσα Κοιλανίου, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*] | τούτον [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό] | τούντο [Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*] | τουν [Έμπα].

τούτος => τούτος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

τρεις (Swadesh list) => τρεις [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

τρία (Swadesh list) => τρία [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ψεματισμένος].

τριάντα => τριάντα [Άγιος Νικόλαος*, Καραβάς*, Μια Μηλιά*] | τράντα [Λάπηθος*].

τρίτος => τρίτος [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος].

τώρα => τωρά [Άγιος Νικόλαος*, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

ύστερα => ύστερα[ Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ψεματισμένος] | ύστερις [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*].

φέτος => φέτι [Μουτουλλάς].

χαμηλά => χαμηλά [Έμπα, Καραβάς*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].

χάμω => χαμαί [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα].

χίλια (ALE) => σίλια [Γαστριά*].

χίλιες => σίλιες [Μουτουλλάς, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

χτες (ALE) => εχτές [Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Ριζοκάρπασο*].

χώρια => χώρκα [Ριζοκάρπασο*, Ψεματισμένος].

χωρίς => χωρίς [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα] | χώρις [Ριζοκάρπασο*].

χωριστά => χωριστά [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Πάνω Λεύκαρα].

ψηλά => ψηλά [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα].

ως / μέχρι => ως [Άγιος Νικόλαος*, Βάσα Κοιλανίου, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Τσάδα, Ψεματισμένος].

ώσπου => ώσπου [Βάσα Κοιλανίου, Γαστριά*, Έμπα, Καραβάς*, Λάπηθος*, Μια Μηλιά*, Μουτουλλάς, Νέο Χωριό, Πάνω Λεύκαρα, Ριζοκάρπασο*, Τσάδα].