Λεξικό θεματικό της λαογραφίας -- 30. αρρώστιες

 

Λεξικό θεματικό της λαογραφίας

30. αρρώστιες

 

Δημήτρης Λιθοξόου

 

 

Για εισαγωγικά και επιμέρους βλ.

Πελοπόννησος: Ρωμαίικα του Μοριά ή διαλεκτικά της Πελοποννήσου

Ρούμελη: Η ρωμαίικη γλώσσα μεταξύ Κορινθιακού και Καστοριάς

Κρήτη: Κρητική Διάλεκτος ή Ρωμαίικα της Κρήτης

 

 

  

αγκούσα / δύσπνοια || Ρούμελη: η αγκούσα [Πάργα, Σιάτιστα, Τσαμαντάς] | η ανγκούσα [Χρυσή].

αλευρίτης / στοματίτιδα || Ρούμελη: ου αλιβρίτς [Αγία Παρασκευή, Έλατος] | ου αλβρίτς [Σταγιάδες] | ι αλιβρίτς [Αγιά] | η αλβριά [Σταγιάδες].

αλοιφή (Buck list) || Πελοπόννησος: η αλοιφή [Άγιος Δημήτριος, Βεργαδαίικα, Βρέσθενα, Κανδήλα, Κρέστενα, Λυγουριό, Προάστιο, Ροζενά, Σκεπαστό, Στεμνίτσα]. || Ρούμελη: η αλοιφή [Πρέβεζα, Ωραιόκαστρο] | η αλφή [Αμφίκλεια, Γέρμας, Δραμεσιοί, Κανάλια, Κουμαρίτσι, Μακρινή, Μεσούντα, Μηλίνα, Ραψάνη, Σιάτιστα, Τιθορέα, Χουλιαράδες]. || Κρήτη: η αλοιφή [Μιαμού, Παλαιοχώρα].

ανέδραμα / επιχείλιος έρπης || Κρήτη: το ανέδραμα [Τύλισος] | τα ανεδρέματα [Βώροι].

ανεμοβλογιά || Πελοπόννησος: το ανεμοβλόι [Προάστιο, Σκεπαστό] | α ανεμοβλογιά [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η ανεμοβλογιά [Πάργα] | η ανεμοβλογία [Μέγαρα] | η ανιμουβλουγιά [Δράκεια, Λιλαία, Πρέβεζα] | η νιρουβλουγιά [Χουλιαράδες].

ανεμοπύρωμα / ερυσίπελας || Πελοπόννησος: το ανεμοπύρωμα [Αλποχώρι, Λεβίδι] | το ανεμόπυρο [Άγιος Δημήτριος, Κρέστενα, Λαγκάδια, Ρούτσι] | το πυρό [Αλποχώρι, Στεμνίτσα] | α πυρά [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: το ανεμοπύρωμα [Μέγαρα, Πάργα] | του ανιμουπύρουμα [Άγιος, Γέρμας, Δράκεια, Έλατος, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Σιάτιστα, Σταγιάδες] | ου τσικλιμές [Αγία Ευθυμία] | του ρσόπουλ [Σιάτιστα] | η μπλούντα [Έλατος]. || Κρήτη: το ανεμοπύρωμα [Ανατολή] | η ριζμπίλα [Άγιος Γεώργιος, Βραχάσι, ] | η ριζιμπίλα [Ανατολή] | η ριζιπίλα [Ανώγεια, Εμπρόσνερος, Μιαμού, Παλαιοχώρα, Θεοδώρα, Σάσαλος, Τύλισος] | η ρουσοπίλα [Αποδούλου].

ανεμορόιδο / παιδική αρρώστια με σπυριά || Ρούμελη: το ανεμορόιδο [Τσαμαντάς].

ανεχουμάγρες / ναυτία || Κρήτη: οι ανεχουμάγρες [Κελλάρια].

αρρώστια (Buck list) || Πελοπόννησος: η αρρώστια [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βαλύρα, Βεργαδαίικα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Θαλάμες, Κανδήλα, Καρυά, Κάτω Λουσοί, Κρέστενα, Λαγκάδια, Λεβίδι, Λεχαινά, Λυγουριό, Μαγούλα, Πάκια, Παραδείσια, Πηγαδάκια, Πιάνα] | η ρώστια [Προάστιο, Ροεινό, Ροζενά, Ρούτσι, Σκεπαστό, Σπαρτιά, Στεμνίτσα, Τσέρια, Φενεός] | α αρρωστσία [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α αρρωσία [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: η αρρώστια [Αγία Ευθυμία, Αγία Παρασκευή, Άγιος, Άγιος Λουκάς, Άγιος Νικόλαος, Αμφίκλεια, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δαύλεια, Δελβινάκι, Έλατος, Καρίτσα, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μασχολούρι, Μεσούντα, Μηλίνα, Μικρό Βουνό, Πηγή, Πλατύστομο, Πρέβεζα, Ραψάνη, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Σταυροδρόμι, Στροφυλιά, Στυλίδα, Τιθορέα, Τσαμαντάς, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα, Ωραιόκαστρο] | η αρωστία [Μέγαρα]. || Κρήτη: η αρρώστια [Ανώγεια, Αποδούλου, Λαμπιώτες, Παλαιοχώρα, Τύλισος] | η αρρώσθια [Ανατολή, Βώροι, Θεοδώρα] | η αρρώσια [Σάσαλος].

ασβεσταλοιφή / για τα εγκαύματα - από ασβεστόνερο και λάδι || Κρήτη: η ασβεσταλοιφή [Παλαιοχώρα].

άφτρα / άφθα || Πελοπόννησος: η άφτρα [Αλποχώρι, Βεργαδαίικα, Λεχαινά, Προάστιο, Σκεπαστό, Σπαρτιά] | η άφστρα [Πάκια, Παραδείσια]. || Ρούμελη: η άφτρα [Μηλίνα] | η ανάφτρα [Αγιά] | η κάφτρα [Κιλελέρ]. || Κρήτη: η άφρα [Βώροι, Θεοδώρα, Λαμπιώτες].

βάσανο / επιληψία || Ρούμελη: του βάσανου [Γουριά] | του χαλ [Έλατος, Σιάτιστα]. || Κρήτη: το γλυκί [Ανατολή, Θεοδώρα].

βγαλσίδι / ερυθρά || Ρούμελη: του βγαλσίδ [Ραψάνη].

βεντούζα || Πελοπόννησος: η βεντούζα [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Αρχαία Φενεός, Βρέσθενα, Εξωχώρι, Λυγουριό, Προάστιο, Ρούτσι, Στεμνίτσα, Τσέρια] | α βεντούζα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η βεντούζα [Δελβινάκι, Μέγαρα, Πάργα, Πηγή, Τσαμαντάς] | η βιντούζα [Αμφίκλεια, Γουριά, Γραμματικού, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μελισσουργοί, Μεσούντα, Ραψάνη, Τιθορέα, Χρυσοβίτσα] | η κούπα [Χουλιαράδες] | του γυαλί [Κανάλια]. || Κρήτη: η βεντούζα [Βώροι, Τύλισος] | η βεντουζοκούπα [Άγιος Γεώργιος].

βλογιά / ευλογιά || Ρούμελη: η βλουγιά [Αμφίκλεια, Γουριά, Κιλελέρ, Κουμαρίτσι] | η αβλουϊα [Έλατος, Σταγιάδες].

βραχνάδα || Ρούμελη: η βραχνάδα [Χουλιαράδες].

γιατρειά || Πελοπόννησος: η γιατρειά [Κανδήλα, Λυγουριό, Ροεινό, Σκεπαστό, Τσέρια] | η γιάτρα [Λαγκάδια]. || Ρούμελη: η γιατρειά [Αγία Ευθυμία, Αγία Παρασκευή, Γέρμας, Έλατος, Μικρό Βουνό, Ραψάνη, Τιθορέα] | η γιατρεία [Μέγαρα] | η ιατρά [Σιάτιστα]. || Κρήτη: η γιατρειά [Ανώγεια, Παλαιοχώρα] | το ιλάντζι [Άγιος Γεώργιος] | το ιλάντσι [Άγιος Γεώργιος].

γιατρικό / φάρμακο (Buck list) || Πελοπόννησος: το γιατρικό [Αγία Άννα, Βαλύρα, Ελάτη, Ελληνίτσα, Κρέστενα, Λεβίδι, Λυγουριό, Προάστιο, Ρούτσι, Σκεπαστό, Σπαρτιά, Τσέρια, Πέρα Μέλανα, Πραστός] | το γιατζικό [Πέρα Μέλανα, Πραστός] | το διαγλίσι [Πέρα Μέλανα] | το ιδαγλίσι [Πέρα Μέλανα]. || Ρούμελη: το γιατρικό [Δελβινάκι, Πάργα, Πηγή, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | του γιατρικό [Γουριά, Δραμεσιοί, Κουμαρίτσι, Μασχολούρι, Ραψάνη, Σιάτιστα, Στυλίδα, Χουλιαράδες] | το ρεμέντιο [Πάργα] | του αρουστκό [Χουλιαράδες] | του ιλιάτς [Αγιά, Έλατος, Κανάλια, Σταγιάδες, Χρυσή] | του τσιάσιμου [Κανάλια] | του τσιασίτ [Κανάλια]. || Κρήτη: το γιατρικό [Ανατολή, Αποδούλου, Βραχάσι, Βρύσες, Βώροι, Θεοδώρα, Μιαμού, Σιρίλι] | το γιαρτικό [Ανώγεια] | η κουμεδιά [Άγιος Βασίλειος].

γιατρός (ALE, Buck list) || Πελοπόννησος: ο γιατρός [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βαλύρα, Βρέσθενα, Γυμνό, Δολιανά, Δροσοπηγή, Ελάτη, Εξωχώρι, Θαλάμες, Κανδήλα, Καρυά, Κρέστενα, Λεβίδι, Λεχαινά, Λυγουριό, Μυγδαλιά, Πάκια, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα, Τσέρια] | ο γιατρέ [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: ο γιατρός [Άγιος Λουκάς, Δελβινάκι, Πάργα, Πηγή, Σταυροδρόμι] | ου γιατρός [Άγιος Νικόλαος, Αγία Ευθυμία, Αγία Παρασκευή, Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δραμεσιοί, Έλατος, Λιλαία, Μακρινή, Μέγαρα, Μελισσουργοί, Πρέβεζα, Ραψάνη, Σιάτιστα, Στυλίδα, Τιθορέα, Τσαμαντάς, Τσουκαλάδες, Χουλιαράδες, Χρυσή, Χρυσοβίτσα] | ι γιατρός [Αγιά, Δράκεια, Κανάλια, Μηλίνα] | γιατρός [Ραψάνη] | ου ιατρός [Σιάτιστα] | ο ντοτόρος [Πάργα] | ο ντοτόρες [Πάργα]. || Κρήτη: ο γιατρός [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανώγεια, Αποδούλου, Βραχάσι, Βώροι, Θεοδώρα, Κελλάρια, Λαμπιώτες, Μάρθα, Παλαιοχώρα, Σέλλες, Σιρίλι, Τύλισος].

γιατροσόφια || Πελοπόννησος: τα γιατροσόφια [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αρχαία Φενεός, Βρέσθενα, Κρέστενα, Ρούτσι, Σκεπαστό] | τα γιατροσόιθα [Πέρα Μέλανα]. || Ρούμελη: τα γιατροσόφια [Πηγή, Σταυροδρόμι] | τα γιατρουσόφια [Λιλαία, Τιθορέα]. || Κρήτη: τα γιατροσόφια [Παλαιοχώρα, Τύλισος].

γλυκιά / αρρώστια που τα μωρά βγάζουν σπυριά στο κεφάλι || Ρούμελη: η γλυκιά [Πρέβεζα, Τσαμαντάς].

δρωτσίλα || Πελοπόννησος: η δρωτσίλα [Άγιος Δημήτριος]. || Ρούμελη: η δρωτσίλα [Μέγαρα, Πάργα] | ο δρώτσιλας [Πάργα].

έμπλαστρο || Πελοπόννησος: το έμπλαστρο [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αρχαία Φενεός, Εξωχώρι, Λυγουριό, Νεοχώρι, Πάκια, Πηγαδάκια, Ροζενά] | το βιζιγάντι [Αλποχώρι] | το μπάσι [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: του έμπλαστρου [Γουριά, Μακρινή, Μελισσουργοί, Κανάλια, Τιθορέα] | το μπλάστρι [Θαρούνια, Πάργα] | του μπλαστ [Κανάλια] | το μπλάθρι [Πάργα] | του μπλαθρ [Στροφυλιά] | η κόλλα [Ωραιόκαστρο] | το βιζγκάντι [Πάργα] | του βιζγάντ [Γουριά, Λιλαία] | του βιζικάντ [Κουμαρίτσι] | ου πλάχτουρας [Σταγιάδες]. || Κρήτη: το μπλάστρι [Παλαιοχώρα].

ζαλάδα || Πελοπόννησος: η ζαλάδα [Άγιος Δημήτριος, Ελάτη, Κανδήλα, Κρέστενα, Λυγουριό, Προάστιο, Σκεπαστό] | α ζαλάδα [Τυρός] | α λέα [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | η ζάλη [Μαγούλα] | α ντρέα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το ντρέουμα [Πέρα Μέλανα]. || Ρούμελη: η ζαλάδα [Γραμματικού, Δελβινάκι, Θαρούνια, Κιλελέρ, Μακρινή, Μελισσουργοί, Πηγή, Πρέβεζα, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Χρυσοβίτσα] | η ζάλη [Μέγαρα, Τσαμαντάς] | η ζαλ [Γέρμας] | η ζαλούρα [Έλατος] | του ζάλτσμα [Έλατος] | η αντράλα [Γέρμας, Έλατος, Κανάλια, Πάργα, Ραψάνη, Σταγιάδες, Τσαμαντάς, Χρυσή] | του αντράλιασμα [Γέρμας, Έλατος] | η ντριάλα [Μέγαρα] | η ντιβουρλίγκα [Σιάτιστα] | η τούρλα [Σιάτιστα]. || Κρήτη: η ζαλάδα [Ανώγεια, Κελλάρια, Μιαμού] | η ζάλη [Θεοδώρα] | οι ντρέλες [Τύλισος].

θερμασιά / ελονοσία || Ρούμελη: η θερμασιά [Σιάτιστα, Τσαμαντάς] | η θιρμασά [Έλατος, Σταγιάδες] | οι θέρμες [Πάργα] | η θερμ [Δράκεια, Έλατος, Σιάτιστα] | η μαλάρια [Πάργα].

θέρμη / πυρετός || Πελοπόννησος: η θέρμη [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Καστρί, Λαγκάδια, Λεβίδι, Πιάνα, Προάστιο, Σκεπαστό, Τσέρια, Φενεός] | η κάψα [Βρέσθενα] | α κάψα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η θέρμη [Μέγαρα, Πάργα, Πηγή] | η θερμ [Γέρμας, Ραψάνη, Σιάτιστα, Χουλιαράδες, Χρυσή | η θερμασιά [Μέγαρα] | η θερμασά [Δελβινάκι, Χρυσή] | η θιρμασιά [Γέρμας, Κανάλια, Μηλίνα] | η κάψα [Αμφίκλεια, Μέγαρα].

καλαγκάθι / στο νύχι || Πελοπόννησος: το καλαγκάθι [Σκεπαστό].

καλαμωτή / νάρθηκας από καλάμι || Κρήτη: η καλαμωτή [Ανώγεια].

καλόγερος / δοθιήνας || Πελοπόννησος: ο καλόγερος [Άγιος Δημήτριος, Κανδήλα, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | ο λούσουνας [Κανδήλα] | το τζιρίλο [Ρούτσι] | το λουθουνάρι [Προάστιο]. || Ρούμελη: ο καλόγερος [Μέγαρα, ΠάργαΣταυροδρόμι] | ου καλόγηρους [Γουριά, Κουμαρίτσι, Μακρινή] | του λουθνάρ [Αγία Ευθυμία, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή] | του λουχνάρ [Κανάλια, Μασχολούρι] | ου μιξίτς [Άγιος Νικόλαος] | του μξιδ [Χουλιαράδες] | η μαυρή [Κανάλια] | η τσιρίτσα [Τσαμαντάς] | η τσόρτσα [Χρυσή] | το διασόνι [Πάργα] | η ζούσκα [Χρυσή]. || Κρήτη: ο μαλάθρακας [Θεοδώρα, Παλαιοχώρα, Τύλισος] | ο αμαλάθρακας [Μάρθα].

καντήλα / στο δέρμα || Πελοπόννησος: η καντήλα [Λεχαινά].

καούρες / στο στομάχι || Πελοπόννησος: οι ανακαψίλες [Πάκια] | η ανακαψίλα [Αμπελιώνα] | α έγκαψη [Πέρα Μέλανα] | α καούρα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η καούρα [Πάργα, Τσαμαντάς] | ο καρδακάψαλος [Τσαμαντάς] | η καρδοκαψίλα [Πάργα].

καρκίνος || Πελοπόννησος: καλούθε [Σκεπαστό].

κασίδα || Πελοπόννησος: η κασίδα [Εξωχώρι] | α κασίδα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η κασίδα [Γέρμας, Έλατος, Μέγαρα, Σιάτιστα, Σταγιάδες] | η κατσίδα [Πάργα].

κατάπλασμα || Πελοπόννησος: το κατάπλασμα [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Βρέσθενα, Λυγουριό, Μάλη, Νεοχώρι, Σκεπαστό, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: του κατάπλασμα [Αμφίκλεια, Γραμματικού, Κανάλια, Μέγαρα, Μεσούντα, Πρέβεζα, Χρυσοβίτσα].

κατσιμπρουλίδες / κοκκινίλες στα πόδια από την πύρα της φωτιά στο τζάκι || Κρήτη: οι κατσιμπρουλίδες [Άγιος Γεώργιος] | οι κατσιπρουρλίδες [Βραχάσι] | οι κατσιμπουρλίδες [Ανώγεια] | οι καρουλίθρες [Μιαμού] | οι μπασουμπάδες [Ανατολή] | τα τσεμπέρια [Βραχάσι] | οι πουλάδες [Εμπρόσνερος, Σάσαλος] | οι φοράδες [Αποδούλου, Τύλισος].

καψαλίθρα / ελαφρύ έγκαυμα || Πελοπόννησος: η καψαλίθρα [Ρούτσι]. || Ρούμελη: οι καψαλισιές [Μηλίνα].

καψαλοιφή || Πελοπόννησος: η καψαλοιφή [Άγιος Δημήτριος].

κάψιμο / έγκαυμα || Πελοπόννησος: το κάψιμο [Αρχαία Φενεός, Βρέσθενα, Θαλάμες, Κανδήλα, Κρέστενα, Λυγουριό, Μελιγού, Μυγδαλιά, Προάστιο, Ροζενά, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | το κάημα [Αμπελιώνα] | το δάμα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α δαΐα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: του κάψμου [Γουριά, Δράκεια, Μακρινή, Ραψάνη] | του κάψιμου [Μασχολούρι]. || Κρήτη: η καημάδα [Ανατολή] | η καηματήλα [Παλαιοχώρα] | η καημαθιά [Θεοδώρα].

κλαπάτσα / διστομίαση || Πελοπόννησος: η κλαπάτσα [Ροζενά, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | η καλμπάτσα [Βαλύρα, Δολιανά, Λεβίδι, Πιάνα, Ρούτσι] | η καλπάτσα [Γυμνό, Ελληνίτσα, Κανδήλα, Ρούτσι] | η κλαμπάτσα [Βεργαδαίικα, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Ρούτσι, Τσέρια] | η κλιμπάτσα [Αμπελιώνα] | α κλαπάτσα [Πέρα Μέλανα]. || Ρούμελη: η κλαπάτσα [Αγία Ευθυμία, Γραμματικού, Καρίτσα, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Πάργα, Τιθορέα, Χρυσοβίτσα] | η κλαμπάτσα [Άγιος, Στροφυλιά] | η καλαμπάτσα [Δράκεια, Θαρούνια] | η γκλαπάτσα [Μασχολούρι] | η γκλαμπάτσα [Αγιά, Αγία Παρασκευή, Κανάλια, Κιλελέρ, Μικρό Βουνό, Σταγιάδες] | η γκλιμπάτσα [Έλατος, Χρυσή] | η χλαμπάτσα [Κανάλια, Μέγαρα] | η χλιμπάτσα [Μέγαρα] | η γραπάτσα [Ραψάνη].

κοιλόπονος || Πελοπόννησος: ο κοιλόπονος [Άγιος Δημήτριος, Λυγουριό] | ο κιουλόπονος [Θαλάμες] | η κοψαντερία [Λαγκάδια]. || Ρούμελη: ο κοιλόπονος [Τσαμαντάς] | ι κοιλόπουνους [Κανάλια] | ου πουνόκοιλους [Μελισσουργοί] | η σφιξ [Σιάτιστα] | του κόψιμου [Αγία Παρασκευή, Μικρό Βουνό]. || Κρήτη: ο κοιλιόπονος [Σέλλες] | ο πονόκοιλος [Παλαιοχώρα] | η σφαή (ο δυνατός) [Παλαιοχώρα].

κοκκινίλα || Πελοπόννησος: η κοκκινίλα [Άγιος Δημήτριος, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | α κοτσινία [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: η κουκνίλα [Χρυσοβίτσα] | η κουκινίλα [Φαρκαδόνα] | η κουκινάδα [Γέρμας, Γουριά, Πρέβεζα]. || Κρήτη: τα κοκκιναδάκια (στα μούτρα) ή τα όρμπιλα [Κελλάρια].

κομμάρες || Πελοπόννησος: οι κομμάρες [Άγιος Δημήτριος, Βρέσθενα, Κανδήλα, Σαρακίνι] | α κομμάρα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: οι κομμάρες [Τσαμαντάς] | οι κουμάρις [Αμφίκλεια, Γέρμας, Σιάτιστα, Χρυσοβίτσα]. || Κρήτη: οι κομάγρες [Κελλάρια].

κομπρέσα || Πελοπόννησος: η κομπρέσα [Αγρίδι, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Κρέστενα, Λυγουριό, Στεμνίτσα]. || Ρούμελη: η κομπρέσα [Μέγαρα, Τσαμαντάς] | η κουμπρέσα [Δράκεια, Κιλελέρ, Λιλαία, Ραψάνη, Χρυσοβίτσα]. || Κρήτη: η κομπρέσα [Λαμπιώτες].

κουκουλόβηχας / κοκίτης || Πελοπόννησος: ο κουκουλόβηχας [Άγιος Δημήτριος] | ο γαϊδουρόβηχας [Σκεπαστό] | η χουχουλούζα [Κρέστενα] | ο χουχουλόβηχας [Αλποχώρι]. || Ρούμελη: το καρκαλέτσι [Πάργα, Τσαμαντάς] | ο καρκαλάκος [Τσαμαντάς] | του καρκαλέτς [Γραμματικού, Δραμεσιοί, Κανάλια, Χρυσή] | του καρκαλιέτς [Πρέβεζα, Σταγιάδες] | ου καρκαλιάς [Χουλιαράδες] | ου καρκαλέτς [Άγιος Νικόλαος, Χρυσή] | η γκουρλίτσα [Ραψάνη] | του γκιουνάκ [Στροφυλιά].

κουσούρι || Πελοπόννησος: το κουσούρι [Αγία Άννα, Κανδήλα, Κρέστενα, Λυγουριό]. || Ρούμελη: το κουσούρι [Μέγαρα, Πάργα, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | του κουσούρ [Γέρμας, Δράκεια, Έλατος, Σιάτιστα, Σταγιάδες].

κουφός / σπιθουράκια που βγάζουν τα βρέφη μια βδομάδα μετά τη γέννα - επίσης κάποιο βότανο με αυτό το όνομα, που έκαιγε η γιαγιά του παιδιού στο τζάκι για να φύγουν τα σπυριά || Κρήτη: ο κουφός [Βραχάσι].

κρούπα / λαρυγγοτραχειίτιδα || Ρούμελη: η κρούπα [Αγιά].

κρυάδες || Πελοπόννησος: οι κρυάδες [Σκεπαστό] | η κρυάδα [Μάλη] | α κρυάδα [Πέρα Μέλανα] | α κζάδα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: οι κρυάδες [Μέγαρα] | οι κρυάδις [Λιλαία]. || Κρήτη: τα κρυγιορέματα [Ανώγεια].

κρύωμα / κρυολόγημα (ALE) || Πελοπόννησος: το κρύωμα [Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Σκεπαστό]. || Ρούμελη: το κρύωμα [Μέγαρα, Τσαμαντάς] | του κρύουμα [Γέρμας, Γουριά, Δράκεια, Χουλιαράδες, Χρυσοβίτσα]. || Κρήτη: το κρύωμα [Βώροι].

λέπρα || Ρούμελη: η λέπρα [Άγιος Νικόλαος].

λεπρός || Κρήτη: ο μεσκίνης [Θεοδώρα].

λιγοθυμιά / λιποθυμία || Πελοπόννησος: η λιγοθυμιά [Κανδήλα, Λυγουριό, Μυγδαλιά] | η λιγοθυμία [Αμπελιώνα, Θαλάμες]. || Ρούμελη: η λιγοθυμιά [Πάργα] | η δίλια [Τσαμαντάς, Χρυσή] | η μπαϊλσά [Χρυσή].

λιθοπάτημα / πελματιαία απονευρωσίτιδα || Πελοπόννησος: το λιθοπάτημα [Βρέσθενα] | το λιθοπάτι [Κέρτεζη, Ρούτσι] | το λιθαροπάτι [Λαγκάδια] | οι λιθοπάτες [Σπαρτιά]. || Ρούμελη: το λιθοπάτι [Πάργα].

λούγκα / βουβωνικό πρήξιμο || Πελοπόννησος: η λούγκα [Σκεπαστό]. || Ρούμελη: η λούγκα [Λιλαία, Μελισσουργοί, Πάργα] | η λούνγκα [Σταγιάδες, Χρυσή].

λύσσα || Ρούμελη: η λύσσα [Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | το λυσιακό [Πάργα].

μαγιασίλι / έκζεμα || Κρήτη: το μαγιασίλι [Θεοδώρα] | το μαγιαχίλι [Ανατολή].

μαγουλάδες / παρωτίτιδα || Πελοπόννησος: οι μαγουλάδες [Αμπελιώνα, Λυγουριό] | οι μαγουλίθρες [Κανδήλα] | οι παραμαγούλες [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Κέρτεζη, Λεχαινά, Μαγούλα, Μυγδαλιά, Σκεπαστό, Τσέρια]. || Ρούμελη: οι μαγουλάδις [Πρέβεζα] | οι μαγουλίτες [Μέγαρα] | οι μαγουλήθρες [Πάργα, Τσαμαντάς] | οι μαγλήθρις [Αγία Ευθυμία, Πρέβεζα] | τα μαγλάρια [Λιλαία] | η μαγουλήθρα [Αγιά] | η μαγούλα [Μακρινή] | ου μαγουλάς [Κουμαρίτσι] | ι μαγλάς [Δράκεια] | η παραμαγούλα [Άγιος Νικόλαος, Γουριά, Χρυσοβίτσα] | οι παραμαγούλις [Γουριά] | τα πρησκάρια [Ραψάνη] | οι μαγλίτις [Χρυσοβίτσα] | οι μαγλιές [Μελισσουργοί] | οι γκούσιες [Μέγαρα] | η λούνγκα [Έλατος]. || Κρήτη: οι μαγουλάδες [Ανατολή, Βουλγάρω, Μάρθα].

ματζούνι || Πελοπόννησος: το ματζούνι [Σκεπαστό]. || Ρούμελη: το μαντζούνι [Πάργα] | του ματζούν [Άγιος Νικόλαος, Έλατος, Πρέβεζα] | του ματζιούν [Σιάτιστα].

μάτωμα || Πελοπόννησος: το μάτωμα [Κρέστενα] | το μάτουμα [Πέρα Μέλανα, Τυρός].

μπέμπελη / ιλαρά || Πελοπόννησος: η βέμπελη [Γυμνό] | η κοζίτσα [Κανδήλα] | α μπέμπελη [Πέρα Μέλανα]. || Ρούμελη: η βέμπιλ [Κουμαρίτσι, Λιλαία] | η μπλούντα [Χρυσή] | η κόκκιν [Πρέβεζα, Χουλιαράδες]. || Κρήτη: η κατσίβερη [Άγιος Γεώργιος, Βραχάσι, Μιαμού, Τύλισος] | η κατσίγαρη [Ανατολή, Ανώγεια, Αποδούλου] | η λίνερη [Σάσαλος] | η λίλερη [Εμπρόσνερος].

μπόλιασμα / εμβολιασμός || Ρούμελη: του μπόλιασμα [Μηλίνα] | του αμπόλιασμα [Έλατος, Σταγιάδες].

μυρμηγκιά / ακροχορδών || Πελοπόννησος: η μερμηγκιά [Σκεπαστό] | η μερμητζίλα [Κανδήλα] | η μπαρδαβίτσα [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Σκεπαστό] | η πορδαβίτσα [Ροζενά] | η καρδαβίτσα [Βρέσθενα] | η καρναβίτσα [Αλποχώρι] | η σκαρναβίτσα [Κρέστενα, Λαγκάδια] | η σπαρτσακλίτσα [Λαγκάδια] | ο τζίντζε [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: η γαρδαβίτσα [Γουριά, Μακρολίβαδο, Μελισσουργοί, Τιθορέα] | η καρναβίτσα [Αγία Ευθυμία, Δράκεια] | η καρδαβίτσα [Λιλαία] | η μαντραβίτσα [Χουλιαράδες] | η μπαζντραβίτσα [Γέρμας, Έλατος, Σιάτιστα, Χρυσή] | η γαργαβίτσα [Κανάλια] | ου αρίτσους [Σταγιάδες]. || Κρήτη: η μυρμηγκιά [Θεοδώρα, Μιαμού] | ο ακούτσακας [Άγιος Γεώργιος, Βραχάσι] | ο αγούτσακας [Σέλλες].

νευροκαβαλίκεμα || Κρήτη: το νευροκαβαλίκεμα [Ανατολή, Ανώγεια, Βραχάσι, Μιαμού] | τα δάκαμα [Άγιος Γεώργιος] | το τρίχισμα [Σάσαλος] | το στρούφισμα [Τύλισος] | το νινοτάραμα [Αποδούλου].

νταουτζιάς / καρδιακή προσβολή || Ρούμελη: ο νταουτζιάς [Τσαμαντάς].

ξενέφρισμα / πόνος από θλάση στην περιοχή των νεφρών || Κρήτη: το ξενέφρισμα [Βώροι].

ξερόβηχας || Πελοπόννησος: ο ξερόβηχας [Λαγκάδια].

ξεστρίψιμο / του αφαλού || Ρούμελη: του ξίστριμα [Χουλιαράδες].

ξιδόπανο / για πονοκέφαλο || Πελοπόννησος: το ξιδόπανο [Ελληνίτσα].

οργιό / ρίγος || Ρούμελη: το οργιό [Τσαμαντάς] | του ουργιό [Χρυσή] | η νταρντάκουλη [Τσαμαντάς] | η τσέτνα [Χρυσή] | η τσουτίνια (από πυρετό) [Έλατος]. || Κρήτη: το σύγκρυο [Κελλάρια].

οστρακιά || Πελοπόννησος: η αστρακιά [Αγία Άννα, Λαγκάδια, Μυγδαλιά, Σκεπαστό]. || Ρούμελη: η αστράκα [Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | η αστρακιά [Γουριά].

πανούκλα || Πελοπόννησος: η πανούκλα [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Δροσοπηγή, Κρέστενα, Λεβίδι, Σκεπαστό, Τσέρια] | α πανιούκα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η πανούκλα [Άγιος, Άγιος Λουκάς, Αμφίκλεια, Γουριά, Μηλίνα, Σιάτιστα, Σταγιάδες]. || Κρήτη: η πανούκλα [Σάσαλος] | η πανόγλα [Άγιος Γεώργιος, Βραχάσι, Σέλλες].

πιτυρίδα || Πελοπόννησος: η πιτυρίδα [Λυγουριό] | η ψαγνίδα [Λαγκάδια]. || Ρούμελη: η πιτυρίδα [Άγιος, Κιλελέρ, Ραψάνη] | η πιτυρίθρα [Σταγιάδες].

πόνεμα / απόστημα || Κρήτη: το πόνεμα [Θεοδώρα].

πονόδοντος || Πελοπόννησος: ο πονόδοντος [Κανδήλα, Σκεπαστό, Στεμνίτσα]. || Ρούμελη: ου πουνόδουντους [Ραψάνη, Πρέβεζα] | ι πουνόδουντους [Δράκεια].

πονοκέφαλος || Πελοπόννησος: ο πονοκέφαλος [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Βρέσθενα, Κανδήλα, Κέρτεζη, Λυγουριό, Προάστιο, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Σπαρτιά, Στεμνίτσα] | ο πονοτσέφαλος [Εξωχώρι] | η κεφαλάρια [Λαγκάδια]. || Ρούμελη: ο πονοκέφαλος [Πηγή, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | ου πουνουκέφαλους [Αγία Ευθυμία, Γραμματικού, Έλατος, Μασχολούρι, Μελισσουργοί, Μεσούντα, Ραψάνη] | ι πουνουκέφαλους [Αγιά] | ου κιφαλόπουνους [Μακρινή] | ου ήλιους [Χρυσοβίτσα]. || Κρήτη: ο πονοκέφαλος [Θεοδώρα] | ο κεφαλόπονος [Κελλάρια].

πονόλαιμος || Πελοπόννησος: ο πονόλαιμος [Λυγουριό, Προάστιο]. || Κρήτη: ο λαιμόπονος [Ανατολή, Θεοδώρα].

πονομάσταρο || Πελοπόννησος: το πονομάσταρο [Κρέστενα].

πονόματος || Πελοπόννησος: ο πονόματος [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Βρέσθενα, Κρέστενα, Λυγουριό, Μυγδαλιά, Ρούτσι, Σκεπαστό]. || Ρούμελη: ου πουνόματους [Κουμαρίτσι] | ι πουνόματους [Δράκεια]. || Κρήτη: ο ματόπονος [Ανατολή].

πόνος (Buck list) || Πελοπόννησος: o πόνος [Αγία Άννα, Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αμπελιώνα, Αρχαία Φενεός, Βεργαδαίικα, Βρέσθενα, Δροσοπηγή, Ελάτη, Ελληνίτσα, Θαλάμες, Κανδήλα, Κάτω Λουσοί, Κρέστενα, Λεχαινά, Λυγουριό, Μαγούλα, Μάλη, Νεοχώρι, Πιάνα, Προάστιο, Ροεινό, Ροζενά, Ρούτσι, Σκεπαστό, Σπαρτιά, Στεμνίτσα, Τρόπαια, Τσέρια, Φενεός] | το πονίδι [Αγρίδι, Ροεινό, Στεμνίτσα] | ο πόνε [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το μόζαμα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: o πόνος [Άγιος Λουκάς, Δολό, Θαρούνια, Μέγαρα, Πάργα, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | ου πόνους [Αγία Ευθυμία, Άγιος, Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας, Γουριά, Γραμματικού, Δομνίστα, Δραμεσιοί, Έλατος, Καρίτσα, Κουμαρίτσι, Μακρινή, Μακρολίβαδο, Μελισσουργοί, Μεσούντα, Πλατύστομο, Πρέβεζα, Σιάτιστα, Στροφυλιά, Τιθορέα, Τσουκαλάδες, Φαρκαδόνα, Χουλιαράδες, Χρυσή, Χρυσοβίτσα] | ι πόνους [Αγιά, Κανάλια, Μηλίνα] | πόνους [Ραψάνη] | του πουνίδ [Έλατος, Κανάλια, Μακρινή, Πρέβεζα, Σιάτιστα, Σταγιάδες]. || Κρήτη: o πόνος [Άγιος Βασίλειος, Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Ανώγεια, Αποδούλου, Βουλγάρω, Βραχάσι, Βρύσες, Βώροι, Εμπρόσνερος, Θεοδώρα, Κελλάρια, Λαμπιώτες, Μιαμού, Μάρθα, Παλαιοχώρα, Σάσαλος, Σέλλες, Σιρίλι, Τύλισος].

πονόστομος || Ρούμελη: ου πουνόστουμους [Μασχολούρι] | του πουνόστομου [Κουμαρίτσι].

πούντα / πνευμονικό κρυολόγημα || Πελοπόννησος: η πούντα [Αγρίδι, Σκεπαστό] | α πούντα [Πέρα Μέλανα]. || Ρούμελη: η πούντα [Δράκεια, Κανάλια, Καρίτσα, Πάργα, Ραψάνη, Στροφυλιά, Τσαμαντάς] | η πόντα [Πάργα]. || Κρήτη: η πόντα [Λαμπιώτες].

πρήξιμο || Πελοπόννησος: το πρήσιμο [Αμπελιώνα, Ρούτσι] | το πζήτσιμο [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: το πρήξιμο [Σταυροδρόμι] | του πρήξμου [Αγία Ευθυμία, Πρέβεζα] | του πρήσμου [Μελισσουργοί] | του πρήσμα [Γέρμας]. || Κρήτη: το πρήξιμο [Άγιος Γεώργιος, Θεοδώρα].

προβατόπονο / κακό σπυρί || Πελοπόννησος: το προβατόπονο [Σκεπαστό].

ρακολίβανο / κομπρέσα από μουσκεμένο μπαμπάκι με ρακί, πασπαλισμένο με σκόνη λιβανιού (λαϊκή ιατρική) || Ρούμελη: του ρακουλίβανου [Χρυσοβίτσα].

ρετσινόλαδο || Κρήτη: το ριτσινόλαδο [Παλαιοχώρα].

ριτιναριά / έμπλαστρα από χοντρό χαρτί αλειμμένο με ρετσίνι || Ρούμελη: η ριτναριά [Κουμαρίτσι].

ρουσούμπελη / μοιάζει με το ανεμοπύρωμα || Πελοπόννησος: ρουσούμπελη [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Κρέστενα].

σάγριο / έκζεμα στο κεφάλι των μωρών || Πελοπόννησος: το σάγριο [Προάστιο].

σακάτεμα || Ρούμελη: του σακάτιμα [Χουλιαράδες] | του σακατλίκ [Έλατος] | του σακατσλίκ [Σιάτιστα] | του τσουρούκ [Έλατος]. || Κρήτη: το ζούγλαμα [Μάρθα].

σκοτούρα / σκοτοδίνη || Πελοπόννησος: η σκοτούρα [Αμπελιώνα, Πιάνα, Σαρακίνι, Σκεπαστό] | α σκοτούρα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η σκουτούρα [Γέρμας, Μασχολούρι].

σουφρίτης / υποθρεψία, παιδικός μαρασμός || Ρούμελη: ου σουφρίτης [Πρέβεζα] | το σούφριασμα [Θαρούνια] | η γεροντία [Θαρούνια].

σπασμοί || Πελοπόννησος: οι σπασμοί [Καρυά].

στραμπούληγμα || Πελοπόννησος: το στραμπούληγμα [Λυγουριό] | στραμπούλισμα [Ροζενά] | το στραγκούληγμα [Αλποχώρι]. || Ρούμελη: το στραμπόληγμα [Σταυροδρόμι] | του στραμπούλμα [Χουλιαράδες] | το παρασκάλημα [Πάργα] | του λάγκαγμα [Σταγιάδες].

στρέβλα / για το διαχωρισμό μελιού και κεριού || Πελοπόννησος: η στρέβλα [Δροσοπηγή].

συνάχι || Πελοπόννησος: το συνάχι [Βρέσθενα] | α φλορέντζα [Πέρα Μέλανα]. || Ρούμελη: το συνάχι [Δελβινάκι] | το σουνάχι [Μέγαρα] | του σναχ [Σιάτιστα, Στροφυλιά] | του σιρμί [Σιάτιστα].

σφάχτης / δυνατός πόνος || Πελοπόννησος: ο σφάχτης [Στεμνίτσα]. || Ρούμελη: ο σφάχτης [Δελβινάκι Πάργα] | ου σφαχτς [Έλατος, Κουμαρίτσι, Σιάτιστα, Χρυσή] | το σφαγιό [Πάργα, Σταυροδρόμι, Τσαμαντάς] | του σφαγιό [Πρέβεζα] | του σφαϊό [Έλατος] | ο δάρτης [Πάργα].

σφήνα / κήλη || Πελοπόννησος: η σφήνα [Αλποχώρι]. || Ρούμελη: η σφήνα [Μέγαρα].

ταμπλάς / αποπληξία || Πελοπόννησος: ο ταμπουλάς [Λαγκάδια] | ο κουτσιούκος [Κανδήλα] | ο νταμουλά [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: ο ταμπλάς [Σταυροδρόμι] | ου ταμπλάς [Μακρινή, Χουλιαράδες] | ου νταμπλάς [Γέρμας, Έλατος, Πάργα, Σταγιάδες, Τσαμαντάς] | το νταμπλάκι [Τσαμαντάς] | του άντισμα [Λιλαία] | ο κόλπος [Πάργα] | η πληξ [Χρυσή].

ταπεινάρες / αδενίτιδα || Κρήτη: οι ταπεινάρες [Θεοδώρα].

τζιρίλια / [είδος έμπλαστρου] || Πελοπόννησος: τζιρίλια [Ελληνίτσα].

τρέλα || Πελοπόννησος: η τρέλα [Άγιος Δημήτριος, Κανδήλα, Τρόπαια] | η ζούρλια [Αμπελιώνα, Βρέσθενα, Μελιγού] | η ζουρλαμάρα [Λαγκάδια] | η μουρλαμάρα [Λαγκάδια] | α ζούρλια [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | το βουρλικό [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | ο βουρλισμό [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | α παλαβουμάρα [Πέρα Μέλανα, Τυρός] | α παλαβουμάγρα [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: η τρέλα [Γραμματικού, Πηγή] | η τριλαμάρα [Γέρμας] | η ζουρλαμάρα [Γέρμας] | η ζούρλια [Πάργα] | η παλαβουμάρα [Γέρμας, Κανάλια] | η μουρλαμάρα [Κανάλια] | η μουρλαμάδα [Στροφυλιά] | η λωλαμάρα [Πάργα] | του σάλιμα [Χρυσή] | η σαλαμάρα [Έλατος]. || Κρήτη: η τρέλα [Θεοδώρα, Κελλάρια] | η κουζουλάγρα [Παλαιοχώρα] | η κουζουλάδα [Παλαιοχώρα].

τριγυρίστρα / φλεγμονή στο νύχι || Πελοπόννησος: η τρογυρίστρα [Σκεπαστό] | η μεθύστρα [Σκεπαστό]. || Κρήτη: μεθύστρα [Θεοδώρα].

τριχοφάς / τριχοφάγος || Κρήτη: ο τριχοφάς [Θεοδώρα].

τσίρλα / ευκοίλια || Πελοπόννησος: η τσέρλα [Κανδήλα, Λαγκάδια] | το κόψιμο [Αρχαία Φενεός] | η σπουρίκλα [Κανδήλα] | η σπόρα [Λαγκάδια] | η σπορίλα [Λαγκάδια] | α τσίρλα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η τσίρλα [Έλατος, Μέγαρα, Πάργα, Σιάτιστα, Σταγιάδες] | το τσιρλιό [Πάργα] | η τσιρλία [Μέγαρα] | το τσουρλιό [Πάργα] | το τσερλιό [Πάργα] | η τσίλα [Γέρμας] | το τσερλιατό [Πάργα] | το τσιλταριό [Πάργα] | ου τσίλταρους [Σιάτιστα] | του τσίλτζμα [Γέρμας] | ι τσούρλους [Κανάλια] | το σιούρντισμα [Μέγαρα] | του σούρντσμα [Έλατος] | του σούτσμα [Σιάτιστα] | η σπούρα [Μέγαρα] | το σπούριγμα [Μέγαρα] | η σρμη [Σταγιάδες] | η βγάλση [Πάργα] | του βγάλσμου [Μελισσουργοί] | η χυς [Χρυσή]. || Κρήτη: το κόψιμο [Παλαιοχώρα].

τσιρότο || Πελοπόννησος: το τσερότο [Βρέσθενα]. || Ρούμελη: του τσιρότου [Γουριά, Κουμαρίτσι, Λιλαία].

υγειά / υγεία (Buck list) || Πελοπόννησος: η υγειά [Βρέσθενα, Δολιανά, Καλούσι, Κέρτεζη, Λεβίδι, Ρούτσι, Σαρακίνι, Σκεπαστό, Τσέρια] | α υγεία [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α γεροσύνα [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: η υγειά [Βράχα, Πάργα, Πηγή, Σταυροδρόμι, Φαρκαδόνα] | η γεια [Γέρμας, Δομνίστα, Κανάλια, Μακρινή, Σιάτιστα, Σταυροδρόμι] | η γεροσύνη [Μέγαρα]. || Κρήτη: η υγειά [Άγιος Γεώργιος, Βραχάσι, Θεοδώρα, Σάσαλος, Σέλλες, Σιρίλι].

φάγουσα / φαγέδαινα || Πελοπόννησος: η φαγούσα [Σκεπαστό]. || Ρούμελη: η φάγουσα [Άγιος Λουκάς, Δράκεια, Έλατος] | η φάουσα [Μεσούντα, Πάργα]. || Κρήτη: η μουρνιά [Σάσαλος].

φαγωματιά / τσίμπημα σκορπιού || Πελοπόννησος: η φαγωματιά [Σκεπαστό].

φαρμακάδα / η θεραπευτική ιδιότητα || Ρούμελη: η φαρμακάδα [Τσαμαντάς].

φαρμάκι (Buck list) || Πελοπόννησος: το φαρμάκι [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Καρυά, Προάστιο, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό] | το φαρμάτσι [Τσέρια, Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α φόλα [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: το φαρμάκι [Πάργα, Τσαμαντάς, Ωραιόκαστρο] | του φαρμάκ [Αγία Ευθυμία, Αμφίκλεια, Βράχα, Γέρμας, Κουμαρίτσι, Πλατύστομο, Σιάτιστα, Τιθορέα] | η φαρμακάδα [Αγιά]. || Κρήτη: το φαρμάκι [Αποδούλου, Σιρίλι].

φουσκάλα || Πελοπόννησος: η φουσκάλα [Άγιος Δημήτριος, Αλποχώρι, Αρχαία Φενεός, Λεβίδι, Λυγουριό, Μάλη, Ροεινό, Ρούτσι, Φενεός] | η φουσκαλίθρα [Σκεπαστό] | η καρούλα [Στεμνίτσα] | η καντήλα [Αλποχώρι] | α φούσκα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α φούσα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός] | α καντήα [Πέρα Μέλανα]. || Ρούμελη: η φουσκάλα [Κουμαρίτσι, Θαρούνια, Τιθορέα] | η φσκάλα [Αγία Ευθυμία, Πρέβεζα] | η φρουσκάλα [Κανάλια] | η φουσκαλήθρα [Πάργα] | η φουσκαλίδα [Σιάτιστα] | η φουλτάκα [Πάργα] | ο φούλτακας [Πάργα, Σιάτιστα] | του φουλτάκ [Έλατος, Σιάτιστα] | η καντήλα [Γουριά, Γραμματικού] | η καρούλα [Μέγαρα]. || Κρήτη: η φουσκάλα [Τύλισος] | η φουσκαλίδα [Θεοδώρα] | η φλούμπα [Άγιος Γεώργιος] | η καρουλίδα [Σιρίλι].

χαπάκι || Πελοπόννησος: το χαπάκι [Βρέσθενα]. || Ρούμελη: του χαπ [Γέρμας, Χουλιαράδες] | οι χάπιες [Θαρούνια]. || Κρήτη: το χαπάκι [Θεοδώρα].

χιονίστρες || Πελοπόννησος: οι χιονίστρες [Λυγουριό]. || Ρούμελη: οι χιονίστρες [Μέγαρα]. || Κρήτη: οι χιονίστρες [Αποδούλου, Βουλγάρω, Εμπρόσνερος, Θεοδώρα, Σάσαλος] | οι χιονιχές [Ανώγεια, Τύλισος] | οι μαργωτίδες [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Μιαμού] | οι μαργωτίρες [Βραχάσι, Θεοδώρα].

χολέρα || Ρούμελη: η χουλέρα [Μηλίνα, Χουλιαράδες].

χρυσή / ίκτερος || Πελοπόννησος: η χρυσή [Άγιος Δημήτριος, Αγρίδι, Αμπελιώνα, Λυγουριό, Μυγδαλιά, Ρούτσι, Σκεπαστό, Στεμνίτσα] | το γρουσί [Πέρα Μέλανα, Τυρός]. || Ρούμελη: η χρυσή [Γουριά, Γραμματικού, Δράκεια, Λιλαία, Χρυσοβίτσα] | η χρση [Άγιος Νικόλαος] | η χση [Πρέβεζα, Χουλιαράδες] | η κρούπα [Κανάλια] | ο νίχτορας [Μέγαρα] | η λιόκριση [Πάργα] | η λιόκρις [Γουριά] | το λιόκουρο [Τσαμαντάς] | η κιτρινίλα [Κουμαρίτσι] | η κιτρινάδα [Έλατος] | η κιτιανάρδα [Αγία Παρασκευή] | του σαραλίκ [Δράκεια]. || Κρήτη: το σαρλίκι [Μάρθα].

χτικιό / φυματίωση || Πελοπόννησος: το χτικιό [Δολιανά] | το χτιτσιό [Κανδήλα] | το κιχκικό [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: το χτικιό [Τσαμαντάς] | του χτικιό [Αμφίκλεια, Σταγιάδες] | του χτκιο [Χουλιαράδες] | ου ότχας [Γέρμας, Έλατος] | του ουχτικιό [Γέρμας] | ου όχτικας [Σταγιάδες] | ου όχτσκας [Σιάτιστα] | το βερέμι [Πάργα] | η φαουθέρμ [Λιλαία]. || Κρήτη: το χτικιό [Ανώγεια, Αποδούλου].

ψημένος / παιδική αρρώστια - το παιδί βγάζει σπυριά στο κεφάλι || Κρήτη: ο ψημένος [Άγιος Γεώργιος].

ψώρα || Πελοπόννησος: η ψώρα [Άγιος Δημήτριος, Ροεινό, Ρούτσι, Σκεπαστό, Τρόπαια] | α ψούρα [Πέρα Μέλανα, Πραστός, Τυρός]. || Ρούμελη: η ψώρα [Αγία Ευθυμία, Γέρμας, Κουμαρίτσι, Λιλαία, Μακρολίβαδο, Μικρό Βουνό, Πηγή, Σιάτιστα, Σταγιάδες, Τιθορέα, Τσαμαντάς] | η ψούρα [Θαρούνια]. || Κρήτη: η ψώρα [Θεοδώρα, Παλαιοχώρα].

ψωροφύτης || Κρήτη: ο ψωροφύτης [Βώροι, Θεοδώρα] | τα κουκούδια [Άγιος Γεώργιος, Ανατολή, Βώροι, Θεοδώρα].