Το DNA των «Ελλήνων»

Το DNA των «Ελλήνων»   Δημήτρη Λιθοξόου   6.8.2014

Η έκφραση «το DNA των Ελλήνων» και η εννοιολογικά ταυτόσημη, «το ελληνικό DNA», ανήκουν στο χώρο της πολιτικής ιδεολογίας. Αποτελούν νέες ψηφίδες στο παζλ του ελληνικού εθνικού μύθου, που αντικαθιστούν παλαιότερες για «το αίμα των Ελλήνων» ή το «ελληνικό αίμα». Όπως έχω υποστηρίξει και αλλού, η έννοια των «Ελλήνων», όταν αναφερόμαστε στη σύγχρονη εποχή και όχι στην αρχαιότητα, προσδιορίζει τη συνείδηση όσων ανήκουν στην ιδεολογική-πολιτική κοινότητα του ελληνικού έθνους (δημιούργημα του 19ου αιώνα) και όχι την πολιτισμική-γλωσσική καταγωγή των προγόνων τους (Ρωμιών, Αρβανιτών, Βλάχων κ.ά.). Έτσι το DNA των «Ελλήνων», αποκτά περιεχόμενο μόνο όταν αναφερόμαστε σε όσους ζουν στην Ελλάδα και θεωρούν τον εαυτό τους εθνικά Έλληνα (οι οποίοι αποτελούν και τη μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων της χώρας).   Η επιστήμη της Γενετικής εδώ και μερικά χρόνια έχει καταλήξει στο συμπέρασμα πως το μιτοχονδριακό DNA (mtDNA) και το χρωμόσωμα Y (Y-Chromosome ή Y-DNA) μας συνδέουν, με ευανάγνωστο τρόπο, με τους προγόνους μας. Το μεν μιτοχονδριακό DNA περνάει από μητέρα στην κόρη και στο γιο, αλλά μεταβιβάζεται στην επόμενη γενιά μόνο από την κόρη. Το δε χρωμόσωμα Y περνάει μόνο από τον πατέρα στο γιο. Έτσι ένας άντρας έχει το ίδιο χρωμόσωμα Υ με τον πατέρα του, τον πατέρα του πατέρα του κ.ο.κ. Έχει επίσης το ίδιο μιτοχονδριακό DNA με τη μητέρα του, τη μητέρα της μητέρας του κ.ο.κ. Μια γυναίκα έχει το ίδιο μιτοχονδριακό DNA με τη μητέρα της, τη μητέρα της μητέρας της κ.ο.κ. Αν θέλει όμως να μάθει τη γραμμή της καταγωγής της από την πλευρά του πατέρα της, μπορεί να το μάθει μόνο από το χρωμόσωμα Y του αδελφού της ή εκείνο του ξαδέρφου της (: του γιου, του αδελφού του πατέρας της), καθώς η ίδια δεν διαθέτει τέτοιο. Αυτές είναι γενετικά οι δύο γραμμές, από την πλευρά του πατέρα (Paternal Ancestry) και από την πλευρά της μητέρας (Maternal Ancestry), που μας οδηγούν πίσω, στους προγόνους ενός προϊστορικού παρελθόντος. Το ανθρώπινο μιτοχονδριακό DNA και το χρωμόσωμα Υ, διακρίνονται σε απλοομάδες (haplogroups), που έχουν προκύψει από λίγες μεταλλάξεις, που πραγματοποιήθηκαν στο πέρασμα των χιλιετιών. Οι απλοομάδες αυτές ορίζονται από κύρια γράμματα του λατινικού αλφαβήτου (και υποδιαιρούνται προσέτι με πρόσθετους αριθμούς και μικρά λατινικά γράμματα). Οι γενετιστές έχουν μέχρι σήμερα εξετάσει, μικρά ή μεγάλα, δείγματα του πληθυσμού χωρών ή επιμέρους γεωγραφικών περιοχών, χωρίς συνήθως περεταίρω διευκρινίσεις, ως προς την προ-εθνική πολιτισμική και γλωσσική κληρονομιά αυτών των πληθυσμών.   Τα πιο ενημερωμένα συγκεντρωτικά στοιχεία για την κατανομή του πληθυσμού στις χώρες της Ευρώπης, που βρήκα, όσον αφορά τις απλοομάδες MtDNA και Y-DNA, υπάρχουν στη σελίδα Γενετικής της eupedia.com. Ανάμεσα σε αυτά τα στοιχεία, υπάρχουν και οι πληροφορίες για την Ελλάδα. Το δείγμα του πληθυσμού από την Ελλάδα, που εξετάστηκε ως προς το MtDNA, ήταν 996 άτομα. Η κατανομή αυτού του δείγματος σε απλοομάδες, ως ποσοστό % ήταν: H J T2 U5 K X U3 T1 HV 40,5 9,5 6,6 5,2 5,1 4,2 3,8 3,5 2,7   U4 U I HV0+V U2 W L άλλο 2,6 2,5 2 1,8 0,7 1,3 0,1 7,9     Όπως φαίνεται, μητρογραμμικά η μεγάλη πλειοψηφία των ατόμων από την Ελλάδα, δηλαδή το 40,5%, ανήκει στην απλοομάδα H. Πρόκειται για την πιο διαδεδομένη απλοομάδα MtDNA στην Ευρώπη. Τα μεγαλύτερα ποσοστά παρατηρούνται στην Ουαλία (59,8%), σε ορισμένες περιοχές της Ισπανίας (τη Γαλικία 58,5%, την Αστούρια 54,1% και τη Χώρα των Βάσκων 49%), την Αλβανία (47,9%), την Ελβετία (47,9%), τη Δανία (47,3%), τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη (45,8%), την Εσθονία (45,8%) και τη Νορβηγία (45,7%). Τα μικρότερα ποσοστά στην Ευρώπη τα συναντάμε στην Κύπρο (30,7%), τη Φιλανδία (36,3%), την Κανταβρία της Ισπανίας (37,6%) και την Ισλανδία (37,7%). Η απλοομάδα H υπάρχει ακόμα στην Βόρεια Αφρική (όπως στην Αλγερία 31,3%, το Μαρόκο 28,1% και την Τυνησία 28,2%) και τη Δυτική Ασία (με σημαντικά ποσοστά 20-30% σε περιοχές της Ρωσίας και 30,8% στην Τουρκία). Η μετάλλαξη που καθορίζει την απλοομάδα H, πραγματοποιήθηκε τουλάχιστον πριν από 20.000 χρόνια. Η απλοομάδα H υπάρχει στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική και τη Δυτική Ασία. Η δεύτερη σε μέγεθος απλοομάδα MtDNA στην Ελλάδα, με ποσοστό 9,5% (και με μεγάλη διαφορά μεγέθους από την H) είναι η J. Υπολογίζεται ότι η μετάλλαξη που καθορίζει αυτή την απλοομάδα, πραγματοποιήθηκε περίπου πριν από 45.000 χρόνια. Τα μεγαλύτερα ποσοστά του mtDNA J βρίσκονται στην Βόρεια Οσετία της Ρωσίας (16,1%), στην Αραγονία της Ισπανίας (15,8%), στην Ουαλία (15,3%), στο Κουρδιστάν (14,8%), στην Ισλανδία (13,7%), στη Δανία (13,4%), στο Ιράκ (13,2%). Τα μικρότερα ποσοστά βρίσκονται σε περιοχές της Ρωσίας (1-3%), στη Γεωργία (3,1%) και στην Κανταβρία της Ισπανίας (3,7%). Το ποσοστό στην Κύπρο είναι στο 5,1%. Σχετικά με τις μικρότερες απλοομάδες mtDNA, που υπάρχουν στην Ελλάδα, σημειώνουμε τα εξής: Η μετάλλαξη που καθορίζει την απλοομάδα T συνέβη περίπου πριν 29.000 χρόνια. Η διάσπαση της σε Τ1 και Τ2 πραγματοποιήθηκε περίπου πριν 21.000 χρόνια. Η μετάλλαξη που καθορίζει την απλοομάδα U συνέβη περίπου πριν 55.000 χρόνια. Η διάσπαση της U4 υπολογίζεται ότι έγινε πριν 24.000 και της U5 πριν 30.000 χρόνια. Η μετάλλαξη που καθορίζει την απλοομάδα Κ συνέβη περίπου πριν 12.000 χρόνια, της X πριν 30.000, της HV πριν 25.000 και της W πριν 24.000 χρόνια. Η μετάλλαξη που καθορίζει την απλοομάδα HV0 συνέβη περίπου πριν 19.000 χρόνια, και της V πριν 12.000 χρόνια. Τέλος, η απλοομάδα L (στην οποία ανήκει η «Εύα» των γενετιστών) και έχει ηλικία τουλάχιστον 100.000 ετών, αντιπροσωπεύεται στην Ελλάδα μόνο σε ποσοστό 0,1%.     Στρογγυλοποιώντας τους αριθμούς στον ακέραιο, ο συγκριτικός πίνακας με τις απλοομάδες mtDNA, για 78 χώρες και περιοχές (συν την Ελλάδα), παίρνει την εξής μορφή: Συγκριτικός πίνακας με τις απλοομάδες mtDNA, για 79 χώρες και περιοχές           H J T2 U5 K X U3 T1 HV U4 U I HV0+V U2 W L Other Size   Greece   41 10 7 5 5 4 4 4 3 3 3 2 2 1 1 0 8 996 18 Italy   40 8 8 5 8 2 2 3 3 2 3 1 3 2 2 1 7 2799 19 Czech Republic   40 10 8 10 3 2 2 4 2 2 1 3 3 1 1 0 8 351 20 Bulgaria   42 8 5 7 6 2 2 5 4 4 3 1 4 1 3 0 5 989 21 Russia   41 8 7 10 4 1 1 3 2 4 2 2 4 1 2 0 8 1768 23 Albania   48 7 6 6 5 2 1 4 1 3 3 2 3 2 3 0 5 149 23 Slovenia   44 10 6 9 5 1 2 3 1 3 1 3 5 1 2 0 4 358 24 Romania   39 11 5 9 6 3 1 6 3 3 1 1 4 2 3 0 7 196 26 Germany   45 9 8 9 7 1 1 3 1 3 1 2 4 1 2 0 5 2490 26 Scotland   44 13 6 8 7 3 1 2 0 3 2 4 3 1 1 0 2 1853 27 Croatia   41 10 6 10 5 1 0 2 4 2 0 3 5 2 3 0 6 721 27 Hungary   39 10 9 7 7 1 1 3 1 3 1 2 5 1 5 0 5 367 28 Austria   45 9 8 9 9 1 1 4 1 5 1 1 2 2 1 0 2 374 28 Slovakia   43 10 8 11 4 1 1 1 2 6 1 3 3 1 2 0 4 581 28 Ukraine   39 8 8 10 5 1 1 3 4 6 1 2 4 2 3 0 6 346 29 England   45 12 6 9 8 2 1 2 0 2 3 4 3 2 1 0 2 2333 29 Turkey   31 9 4 3 6 2 4 3 5 2 6 2 1 1 2 1 19 463 30 France   44 8 6 8 9 1 1 2 2 3 1 2 5 2 2 1 4 1216 30 Lebanon   34 8 5 2 8 2 5 6 4 1 5 2 2 1 2 2 12 787 30 Macedonia   45 8 4 8 5 3 1 5 0 2 2 2 5 3 4 0 5 200 30 Norway   46 11 8 11 5 1 1 1 0 3 2 2 4 0 2 0 4 628 30 Poland   44 8 7 10 4 2 1 2 1 5 1 2 5 1 4 0 3 883 30 Portugal   44 7 6 7 6 2 1 3 0 2 3 2 5 1 2 6 3 1448 31 Spain   44 7 6 8 6 2 1 2 1 2 2 1 8 1 1 2 6 2506 32 Armenia   29 10 5 4 7 4 5 6 6 4 8 1 0 1 1 0 10 220 32 Sweden   46 8 4 12 6 1 1 3 1 3 3 3 5 1 1 1 3 637 33 Belarus   39 9 5 9 2 0 2 2 2 3 7 2 6 2 4 0 5 350 33 Belgium / Luxembourg   45 6 8 4 13 2 1 2 1 3 6 2 3 1 3 0 1 121 33 France Brittany 46 7 8 10 6 1 2 2 0 2 2 3 5 1 3 0 1 298 34 Iceland   38 14 10 8 10 2 0 1 4 3 0 4 2 0 1 0 3 998 34 Spain Andalusia 44 9 3 6 7 3 1 2 1 2 1 1 5 1 2 7 3 310 35 Bosnia-Herzegovina   46 8 4 9 5 1 1 2 1 5 1 3 5 1 3 1 5 521 35 Italy Sardinia 44 13 10 10 6 0 0 3 4 0 1 2 4 0 0 1 1 328 35 Lithuania   45 6 7 11 2 1 1 3 1 4 1 3 5 0 2 0 7 342 35 Switzerland   48 12 9 7 5 0 1 2 0 3 0 1 5 1 2 1 3 225 36 Denmark   47 13 6 6 9 1 0 1 0 2 1 2 4 3 1 1 3 224 36 Serbia   41 7 2 9 4 0 1 3 1 7 2 3 5 2 3 1 9 117 37 Estonia   46 11 8 13 2 1 1 2 1 6 1 1 2 2 3 0 3 262 38 Ireland   44 11 5 8 12 1 1 1 1 1 0 3 6 1 2 0 1 299 38 Russia Tatars 31 8 9 11 6 0 2 3 1 7 3 1 4 1 2 0 13 228 38 Spain Basques 49 8 6 12 5 2 0 2 1 1 2 1 8 1 1 0 2 618 39 Spain Aragon 39 16 11 10 4 1 0 0 1 2 0 2 5 1 1 1 7 119 41 Azerbaijan   23 6 10 4 4 4 4 4 6 4 9 3 3 1 3 0 15 116 41 Latvia   42 6 6 10 2 0 2 2 2 9 1 5 3 4 4 0 2 412 42 Russia Adyghe-Kabardin 26 5 6 9 7 5 7 4 4 2 3 2 0 4 5 0 12 305 42 Russia Kumyks 24 8 10 5 3 1 6 2 4 6 3 5 1 3 2 0 18 112 46 Netherlands   45 11 12 8 10 1 0 2 0 7 1 3 8 2 3 0 0   46 Palestine   27 10 5 2 7 2 2 3 2 0 4 0 1 0 1 11 22 409 46 Russia North Ossetians 26 16 2 7 2 3 3 4 3 0 6 1 1 4 2 1 18 305 46 Spain Galicia 59 9 4 5 5 1 0 1 1 1 2 1 4 2 2 4 1 185 46 Syria   26 9 9 2 6 1 5 3 3 3 10 0 3 1 3 6 13 118 48 Russia Mordovians 42 8 8 16 0 0 0 2 1 2 2 6 5 7 0 0 2 102 48 Spain Catalonia 30 7 8 10 10 3 3 1 1 4 4 1 8 1 5 3 3 80 51 Russia Nogays 21 2 5 3 2 4 5 1 4 2 5 3 1 4 4 0 35 261 52 Russia Chechen-Ingush 26 3 13 10 5 1 6 2 1 4 3 6 1 3 3 0 14 279 52 Spain Asturias 54 9 1 12 8 0 2 0 1 0 2 1 6 0 1 0 2 89 52 Spain Cantabria 38 4 3 11 4 0 1 0 3 3 3 3 19 1 0 2 0 242 55 Georgia   20 3 9 4 12 3 5 5 4 8 5 0 0 1 3 0 18 261 57 Cyprus   31 5 5 1 21 3 5 1 2 4 7 3 0 0 4 2 11 166 57 Wales   60 15 1 4 8 1 0 2 0 0 0 3 4 0 0 0 1 92 58 Russia Karachay-Balkars 25 3 6 3 5 5 8 5 2 1 13 2 0 5 8 0 24 246 61 Iraq   17 13 4 1 5 1 5 5 9 3 7 1 0 1 2 8 17 424 62 Egypt   16 9 6 2 5 1 3 5 4 1 3 2 0 1 1 22 21 491 62 Finland   36 6 2 21 5 1 0 2 0 1 1 4 7 1 10 0 3 971 63 Jordan   25 6 7 1 4 1 15 1 6 2 4 2 0 1 1 14 11 183 63 Russia Chuvash 27 6 4 15 7 0 2 4 0 16 4 2 7 0 0 0 7 55 65 Russia Bashkirs 22 6 2 7 2 0 0 0 0 15 0 1 2 2 1 0 28 666 66 Kurdistan   18 15 4 2 5 1 3 5 9 1 16 3 1 1 3 2 17 178 67 Lebanon Druzes 29 5 1 1 13 15 1 5 6 0 9 3 1 1 1 3 8 354 67 Morocco   28 5 4 4 5 3 1 1 2 1 10 0 7 1 1 21 8 836 69 Russia Dargins 24 11 2 14 12 4 2 2 9 6 3 6 1 4 1 0 1 110 74 Ashkenazi Jews   23 7 5 2 32 1 1 0 5 1 2 1 4 0 2 1 13 836 75 Tunisia   28 5 4 3 3 1 1 3 3 1 10 0 4 0 0 28 8 387 76 Algeria   31 4 2 2 3 1 0 4 1 0 7 0 8 1 0 25 10 939 80 Libya   17 10 5 3 5 2 2 2 1 0 6 0 8 0 0 28 11 269 80 Russia Avars (Caucasus) 23 2 2 13 13 5 0 0 8 6 8 2 5 0 8 0 5 61 91 Russia Udmurts 22 2 24 9 0 0 0 15 0 4 2 0 0 10 0 0 13 101 166 Norway Saami 4 0 0 48 0 0 0 0 0 0 0 0 42 0 1 0 5 499     Στην πρώτη στήλη, που προστέθηκε από μένα, εμφανίζεται ο βαθμός σχετικής απόκλισης, των χωρών / περιοχών, από την Ελλάδα, συνυπολογίζοντας όλες τις απλοομάδες. Στην τελευταία στήλη υπάρχει ο αριθμός των ατόμων που εξετάστηκαν. Με βάση αυτό τον πίνακα, φαίνεται ότι τα άτομα που εξετάστηκαν από την Ελλάδα είχαν μεγαλύτερη MtDNA συγγένεια, κατά σειρά, με αυτά που εξετάστηκαν από την Ιταλία, την Τσεχία, τη Βουλγαρία, τη Βουλγαρία, τη Ρωσία, την Αλβανία, τη Σλοβενία, τη Ρουμανία, τη Γερμανία, τη Σκωτία.   Το δείγμα του πληθυσμού από την Ελλάδα, που εξετάστηκε ως προς το Y-DNA, ήταν περισσότερα από 1.000 άτομα. Η κατανομή αυτού του δείγματος σε απλοομάδες, ως ποσοστό % ήταν:   J2 E1b1b R1b R1a I2*/I2a G T I1 J*/J1 I2b Q N 23 21 15,5 11,5 9,5 6,5 4,5 3,5 3 1,5 0 0   Πατρογραμμικά, το μεγαλύτερο ποσοστό των αρρένων στην Ελλάδα, δηλαδή το 23%, ανήκει στην απλοομάδα J2 (ή J-M172). Η απλοομάδα αυτή υπολογίζεται ότι εμφανίστηκε το λιγότερο πριν από 12.000 χρόνια. Τα μεγαλύτερα ποσοστά της βρίσκονται στην Ινγκουσετία της Ρωσίας (88,8%) και στην Τσετσενία (55,2). Το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη, το βρίσκουμε στην Κύπρο (37%) και μετά στην Κρήτη (34%). Η δεύτερη σε μέγεθος απλοομάδα Υ-DNA στην Ελλάδα, κοντά στην προηγούμενη, είναι η E1b1b με ποσοστό 21% Υπολογίζεται ότι η μετάλλαξη που καθορίζει αυτή την απλοομάδα, πραγματοποιήθηκε περίπου πριν από 26.000 χρόνια. Η απλοομάδα αυτή βρίσκεται σε υψηλά ποσοστά σε χώρες της Βόρειας Αφρικής, όπως το Μαρόκο (80%), τη Σομαλία (80%), την Τυνησία (70%), την Αλγερία (60%) και την Αίγυπτο (40%). Στην Ευρώπη τα υψηλότερα ποσοστά βρίσκονται στο Κόσοβο (47,5%), την Κεντρική Ελλάδα (29,5), την Αλβανία (27,5) και το Μαυροβούνιο (27%). Η απλοομάδα R1b βρίσκεται τρίτη στην κατάταξη με 15,5%. Είναι η πιο διαδεδομένη απλοομάδα στη Δυτική Ευρώπη. Στη χώρα των Βάσκων φτάνει το 85%, στην Ουαλία το 83,5%, στην Καταλονία το 82,5%, στην Ιρλανδία το 80%. Αμέσως μετά βρίσκεται η απλοομάδα R1a, με 11,5%. Τόσο αυτή, όσο και η R1b, προέρχονται από την R*, η οποία εμφανίστηκε πριν 24.000 περίπου χρόνια. Το ποσοστό του R1a είναι ιδιαίτερα μεγάλο στις σλαβικές και τις βαλτικές χώρες: Πολωνία (57,5%), Λευκορωσία (51%), Ρωσία (46%), Ουκρανία (45%), Σλοβακία (41,5%), Λετονία (40%), Σλοβενία (38%), Λιθουανία (38%). Η απλοομάδα I2*/ I2a είναι η πέμπτη σε μέγεθος στην Ελλάδα, με ποσοστό 9,5%. Στη Βόρεια Ελλάδα το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 16%. Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη φτάνει το 56-71%. Στη Σαρδηνία βρίσκουμε ένα 37,5%, στην Κροατία 37% και στη Σερβία 33%. Η απλοομάδα αυτή έχει ηλικία 12.000 ετών. Στην Ελλάδα υπάρχουν πέντε ακόμα απλοομάδες Y-DNA με μικρά ποσοστά.     Στρογγυλοποιώντας τους αριθμούς στον ακέραιο, ο συγκριτικός πίνακας με τις απλοομάδες Y-DNA, για 92 χώρες και περιοχές (για την Ελλάδα αναφέρονται χωριστά πέντε γεωγραφικά διαμερίσματα), έχει ως εξής:   Συγκριτικός πίνακας με τις απλοομάδες Y-DNA, για 92 χώρες και περιοχές (για την Ελλάδα αναφέρονται χωριστά πέντε γεωγραφικά διαμερίσματα)       J2 E1b1b R1b R1a I2*/I2a G T I1 J*/J1 I2b Q N 0 Greece   23 21 16 12 10 7 5 4 3 2 0 0 21 Greece Aegean Islands 20 22 19 10 3 9 6 3 3 3 0 0 24 Greece South Greece 20 27 21 11 9 4 5 2 1 1 0 0 25 Greece Central Greece 19 30 12 11 7 6 5 4 4 4 0 0 27 Albania   20 28 16 9 12 2 1 2 2 2 0 0 29 Greece North Greece 15 21 13 18 16 5 4 6 3 1 0 0 30 Italy Sicily 23 21 26 5 3 9 4 4 4 1 1 0 36 Greece Crete 34 11 15 9 7 10 4 4 5 1 1 0 38 Macedonia   14 22 13 14 23 4 2 3 2 2 1 1 39 Italy South Italy 22 19 28 3 4 11 3 3 4 1 0 0 42 Bulgaria   11 24 11 17 20 5 2 4 3 2 1 1 43 Turkey / Anatolia   24 11 16 8 4 11 3 1 9 1 2 4 44 Cyprus   37 20 9 3 8 9 5 0 6 0 0 0 49 Malta   21 9 33 4 10 7 5 1 8 1 1 0 52 Romania   14 15 12 18 26 5 1 5 2 3 1 1 55 Italy Central Italy 23 12 36 3 2 11 3 3 5 2 0 0 58 Italy   16 14 39 4 3 9 3 5 3 3 0 0 59 Moldova Gagauzes 6 11 13 19 20 14 3 4 2 3 0 1 67 Montenegro   9 27 10 8 30 3 0 6 1 2 2 2 68 Bosnia-Herzegovina Bosnian Serbs 9 23 6 14 31 1 2 3 0 3 2 3 70 Hungary   7 8 19 30 16 4 0 9 3 2 0 1 70 Spain Extremadura 12 19 50 0 5 5 5 4 0 1 0 0 71 Austria   9 8 32 19 7 8 1 12 1 3 1 1 72 Kosovo   17 48 21 5 3 0 0 6 0 0 0 0 72 Moldova   4 13 16 31 21 1 1 5 4 3 0 2 74 Serbia   8 18 8 16 33 2 1 9 1 1 2 2 80 France Auvergne 8 13 53 6 1 9 5 2 4 2 0 0 80 Italy Sardinia 9 10 19 1 38 12 2 0 4 2 0 0 82 Czech Republic   6 6 22 34 9 5 1 11 0 4 2 1 83 Italy North Italy 10 11 50 5 1 8 2 7 2 4 0 0 83 Italy Tuscany 12 9 53 4 2 9 2 4 2 3 0 0 84 Portugal   10 14 56 2 2 7 3 2 3 3 1 0 86 France Ile-de-France 7 21 58 4 2 4 0 3 1 2 0 1 86 Germany South Germany 6 8 49 10 5 8 2 11 1 3 1 1 87 Spain Andalusia 11 10 59 4 10 3 3 0 2 0 0 0 88 Austria Tyrol 9 6 42 14 1 8 1 16 - 3 1 0 88 Slovakia   2 7 15 42 16 4 1 7 1 2 1 3 88 Spain Cantabria 3 11 55 9 3 11 3 1 3 2 0 0 89 Croatia   6 10 9 24 37 3 1 6 1 1 1 1 89 France Corsica 14 8 49 0 19 8 1 0 0 1 0 0 89 Spain Asturias 8 14 59 3 2 8 3 2 2 0 0 0 91 France Provence 9 11 58 5 4 8 1 2 1 1 2 0 92 Slovenia   3 5 18 38 21 2 1 9 0 2 0 0 93 France Alsace 8 10 55 3 1 6 4 8 1 3 1 0 95 France Midi-Pyrénées 9 8 61 4 5 4 1 3 4 3 0 0 95 Ukraine   7 6 8 45 13 3 1 4 1 1 1 8 97 Germany West Germany 5 8 47 9 3 5 2 13 0 7 1 2 97 Russia Tatars 10 3 8 32 6 11 5 2 0 0 2 21 97 Spain Castile & Leon 6 16 64 3 2 5 2 1 1 1 0 0 97 Spain Galicia 4 22 63 0 3 3 1 3 1 2 0 0 97 Spain Valencia 6 14 64 3 6 1 2 3 2 1 0 0 100 Germany   5 6 45 16 2 5 1 16 0 5 1 1 101 Spain Aragon 11 5 61 2 15 1 4 2 0 1 0 0 102 Germany East Germany 2 8 36 24 2 4 1 17 0 5 1 1 103 France   6 8 59 3 3 6 1 9 2 4 1 0 105 Spain Castile-La-Mancha 10 5 66 2 2 8 2 2 4 1 0 0 107 Bosnia-Herzegovina   4 12 4 15 56 2 1 3 1 0 2 2 107 Spain   8 7 69 2 5 3 3 2 2 1 0 0 108 Bosnia-Herzegovina Bosniaks 4 10 3 16 56 2 1 4 1 0 1 1 109 France Flanders-Artois 3 12 61 3 3 6 0 13 0 1 0 0 109 Switzerland   3 8 50 4 2 8 1 14 1 8 2 1 110 Germany North Germany 4 3 36 22 1 4 1 19 1 8 2 2 112 Netherlands   4 4 49 4 1 5 1 17 1 7 0 0 112 Poland   3 4 13 58 6 2 1 9 0 2 1 4 114 Denmark   3 3 33 15 2 3 0 34 0 6 1 1 115 Sweden   3 3 22 16 2 1 0 37 0 4 3 7 116 Belgium   4 5 61 4 3 4 1 12 1 5 1 0 119 Belarus   3 4 6 51 18 2 0 6 1 1 0 10 121 France Rhône-Alpes 3 5 67 5 2 5 0 7 0 3 5 0 123 Russia   3 3 6 46 11 1 2 5 0 0 2 23 127 Bosnia-Herzegovina Bosnian Croats 1 9 2 12 71 1 0 0 0 2 0 0 127 France Poitou-Saintonge 6 2 75 0 3 8 0 2 0 0 0 0 129 England   4 2 67 5 3 2 1 14 0 5 1 0 130 Scotland   2 2 73 9 1 1 1 9 0 4 1 0 131 Norway   1 1 32 26 0 1 0 32 0 5 1 3 132 France Normandy 2 5 76 1 4 0 0 7 1 2 1 0 132 Russia Bashkirs 3 1 48 26 1 1 0 0 0 0 0 17 133 Estonia   1 3 8 32 3 0 4 15 0 1 1 34 133 Sweden Gotland 0 1 18 15 0 0 2 50 0 6 4 8 135 Iceland   0 0 42 23 0 0 0 29 0 4 1 1 135 Spain Catalonia 2 3 83 1 5 6 0 1 0 1 0 0 136 Denmark Greenland 2 1 22 9 0 0 0 15 0 2 50 0 139 Latvia   1 1 12 40 1 0 1 6 0 1 1 38 142 Spain Basque country 3 3 85 0 5 2 0 1 1 0 1 0 143 France Brittany 3 1 80 1 1 2 0 8 1 5 0 0 143 Ireland   1 2 81 3 1 1 0 6 0 5 0 0 143 Wales   1 2 84 1 1 3 1 7 0 2 0 0 144 Lithuania   0 1 5 38 6 0 1 6 0 1 1 42 148 Russia Udmurts 0 2 6 19 1 2 2 3 0 1 0 67 150 Russia Komis 0 0 8 32 1 0 0 3 0 0 0 51 156 Russia Maris 0 0 2 38 1 2 2 5 0 1 0 50 174 Finland   0 1 4 5 0 0 0 28 0 1 0 62   Στην πρώτη στήλη και αυτού του πίνακα, που έχει προστεθεί από μένα, εμφανίζεται ο βαθμός της σχετικής απόκλισης των χωρών / περιοχών, από την Ελλάδα, συνυπολογίζοντας όλες τις απλοομάδες. Με βάση το δεύτερο πίνακα, φαίνεται ότι οι άρρενες που εξετάστηκαν από την Ελλάδα είχαν μεγαλύτερη Υ-DNA συγγένεια, κατά σειρά, με αυτούς που εξετάστηκαν από την Αλβανία, Σικελία, Μακεδονία, Νότια Ιταλία, Βουλγαρία, Τουρκία, Κύπρο, Μάλτα, Ρουμανία.   Συνυπολογίζοντας τα στοιχεία και από τους δύο πίνακες, δηλαδή τα στοιχεία για τις απλοομάδες τόσο του mtDNA, όσο και του Y-DNA, ο πληθυσμός της Ελλάδας φαίνεται πως έχει τη μεγαλύτερη γενετικά συγγένεια, κατά σειρά, με τον πληθυσμό: 1) της Αλβανίας, 2) της Βουλγαρίας, 3) της Μακεδονίας, 4) της Τουρκίας, 5) της Ρουμανίας, 6) της Ιταλίας, 7) της Ουγγαρίας, 8) της Αυστρίας, 9) της Κύπρου, 10) της Τσεχίας, 11) της Σερβίας, 12) της Πορτογαλίας, 13) της Σαρδηνίας, 14) της Σλοβενίας και 15) της Κροατίας. Τη μικρότερη δε γενετικά σχέση στην Ευρώπη, κατά σειρά, την έχει με τον πληθυσμό: 1) της Φιλανδίας, 2) της Ουαλίας, 3) της Καταλονίας, 4) της Ιρλανδίας, 5) των Βάσκων, 6) της Λετονίας , 7) της Λιθουανίας, 8) της Βρετάνης, 9) της Εσθονίας 10) της Ισλανδίας, 11) της Νορβηγίας, 12) της Αγγλίας, 13) της Ολλανδίας, 14) της Σκωτίας και 15) της Λευκορωσίας. Και βέβαια αυτές οι συγγένειες ανάγονται σε προϊστορικούς πληθυσμούς, σε ανθρώπους της εποχής του λίθου. Συνδέουν τους σύγχρονους ανθρώπους με πανάρχαιες κοινότητες, άγνωστες στις εθνικές ιστορίες και τις σύγχρονες πολιτικές μυθολογίες.

Σχόλιό μου στο facebook (27.3.2017)   ΛΙΓΑ ΑΚΟΜΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ «ΕΡΕΥΝΑ» ΓΙΑ ΤΟ DNA, ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ «ΜΟΡΑΪΤΩΝ» ΚΑΙ ΤΟΝ ΦΑΛΜΕΡΑΓΙΕΡ   Συνέχεια μιας σχετικής συζήτησης με τον Dorian Gray (τον οποίο και ευχαριστώ για το κέντρισμα)   Είναι φανερό ότι η έρευνα της ομάδας του ελληνοαμερικανού γενετιστή Γιάννη Σταματογιαννόπουλου, σχετικά με την καταγωγή των Πελοποννησίων, έχει ιδεολογικά (εθνικά) κίνητρα: να αρνηθεί δηλαδή την αξία του έργου του Φαλμεράγιερ. Από την ανάγνωση της ανακοίνωσης, γίνεται καθαρό πως οι συντάκτες της δεν γνωρίζουν τη μεσαιωνική ιστορία της περιοχής και επίσης δεν έχουν γνώσεις γλωσσογεωγραφίας. Ο Φαλμεράγιερ έγινε μισητός στους εθνικά Έλληνες γιατί χτύπησε την καρδιά του εθνικού μύθου. Είπε δηλαδή, ό,τι οι ιστορικές πηγές "φωνάζουν", πως μετά από αιώνες πολέμων, μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση, τη λαίλαπα των γοτθικών εισβολών, το μαύρο θάνατο (πανούκλα) και την για δυο αιώνες κατάκτηση της Ρούμελης και του Μοριά από τους Αβαροσλάβους, οι αφέντες Έλληνες, οι ελεύθεροι πολίτες, σχεδόν αφανίστηκαν. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο πως όλες οι αρχαίες πόλεις έγιναν ερείπια και τα ονόματα τους ξεχάστηκαν. Ο Φαλμεράγιερ έκανε και ένα μεγάλο λάθος. Δεν κατάλαβε τι είναι οι Ρωμιοί. Δεν ήταν όμως ο μόνος. Για μένα οι Ρωμιοί είναι οι απόγονοι των δούλων των Ελλήνων και μέσα τους συμπεριλαμβάνουν και τους απογόνους των προελληνικών πληθυσμών. Επαναλαμβάνω (και εδώ) πως οι δούλοι ήταν στην αρχαία Ελλάδα δεκαπλάσιοι από τους άρχοντες Έλληνες και δεν συμμετείχαν στο στράτευμα, ο αριθμός του οποίου, μέσα στους αιώνες συνεχώς μειωνόταν. Ο Φαλμεράγιερ δεν μπόρεσε επίσης να καταλάβει τι ήταν γλωσσικά οι Αρβανίτες. Αλλά οι γλωσσολόγοι της εποχής του δεν μπορούσαν τότε να τον βοηθήσουν. Οι έρευνες του συμπατριώτη του Hohann Hahn θα έρθουν αρκετά αργότερα (το 1854). Οι βυζαντινοί ιστορικοί γράφουν πως οι Σλάβοι τον 9ο μ.χ. αιώνα υποτάχθηκαν τελικά στην Κωνσταντινούπολη και ο αυτοκράτορας Νικηφόρος μετέφερε πληθυσμό από τα μικρασιατικά θέματα για να εποικήσει τα αραιοκατοικημένα πια εδάφη. Οι Σλάβοι είχαν περιοριστεί κυρίως πάνω στον Ταΰγετο και στο Έλος της Λακωνίας. Πλήρωναν δε φόρο στους βυζαντινούς για να έχουν κάποια μορφή αυτονομίας. Ήταν δύο φυλές: οι Μελιγγοί και οι Εζερίτες (το όνομα των τελευταίων, προφανώς από το «έζερο», τη λίμνη/έλος όπου ζούσαν). Οι Σλάβοι στο τέλος επαναστάτησαν, έχασαν και έγιναν και αυτοί δούλοι. Η σλαβική γλώσσα σωζόταν στον Ταΰγετο μέχρι το 15ο αιώνα (κατά μαρτυρία της εποχής). ΟΙ Μανιάτες, σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο δεν ήταν Σλάβοι αλλά Ρωμιοί («Ρωμαίοι»). Οι κάτοικοι της Τσακωνιάς ήταν οι απόγονοι των γιδοβοσκών και των ξωμάχων των Λακώνων . Οι άρχοντες Λάκωνες πήγαν και εγκαταστάθηκαν στη Μονεμβασιά (αφού πρώτα οχύρωσαν το βράχο). Η γλωσσική πραγματικότητα στο Μοριά, την εποχή του Φαλμεράγιερ ήταν η εξής: η πλειοψηφία του πληθυσμού μιλούσε τη δυτική Νότια Ρωμαίικη διάλεκτο (αυτή που μετεξελίχθηκε σε «κοινή»). Υπήρχε μια χωριστή ρωμαίικη διαλεκτική ομάδα που ζούσε στα χωριά της Τσακωνιάς. Και τέλος υπήρχε μια μεγάλη μειοψηφία Αρβανιτών, που μιλούσε μια διάλεκτο που είχε αποσπαστεί στα τέλη του 14ου αιώνα από την αλβανική Τοσκική. Ξέρουμε πως οι Σκλαβίνοι κατακτητές της Ελλάδας ανήκαν στη νότια σλαβική οικογένεια. Οι μεσαιωνικοί σλαβικοί εποικισμοί άφησαν λίγα δάνεια στις ρωμαίικες διαλέκτους (περισσότερα στη βόρεια διάλεκτο) και πολλά τοπωνύμια και μικροτοπωνύμια στην ηπειρωτική χώρα (όχι στα νησιά). Οι απόγονοι των υποδουλωμένων Σλάβων, γλωσσικά έγιναν Ρωμιοί. Αυτά είναι τα ιστορικά γεγονότα. Τώρα, το DNA των Σλάβων που κατέκτησαν το Μοριά και τη Ρούμελη δεν το ξέρουμε. Το DNA των Ρωμιών που συγκατοικούσαν στο Μοριά (μεταξύ 7ου και 9ου μ. χ.) αιώνα δεν το ξέρουμε. Το DNA των εποίκων από τα μικρασιατικά θέματα, που να το βρούμε. Αυτό που θα είχε ενδιαφέρον λοιπόν, θα ήταν η ομάδα του Σταματογιαννόπουλου να έπαιρνε αρκετά δείγματα DNA από απομονωμένα ορεινά αμιγώς ρωμαίικα ή αρβανίτικα χωριά και να έκανε συγκρίσεις μεταξύ ρωμαίικων χωριών χωριστά, μεταξύ αρβανίτικων χωριών χωριστά και συγκριτικά μεταξύ αρβανίτικων και ρωμαίικων χωριών. Στη συνέχεια θα μπορούσε να επεκταθεί σε σύγκριση με βλάχικα, μακεδόνικα, τσιγγάνικα και τούρκικα χωριά. Και μετά ας άρχιζε τις συγκρίσεις εκτός συνόρων. Ο Σταματογιαννόπουλος δεν μας δίνει όμως ούτε τα ονόματα των χωριών. Πως γνωρίζουμε ότι μεταξύ των δειγμάτων του δεν υπάρχουν Αρβανίτες; Και τι συγκρίνει; Τους «Πελοποννησίους» (κάτι γλωσσικά ανύπαρκτο το 19ο αιώνα) με τους Πολωνούς, τους Λευκορώσους και τους Ουκρανούς; Και τι DNA ερευνά; Ο Σταματογιαννόπουλος δεν εξετάζει ούτε το mtDNA, ούτε το Y-DNA. Το πρώτο (mtDNA ) μας δείχνει την καταγωγή μας από τη πλευρά της μητέρας (των θηλυκών), άρα την καταγωγή ως προς τους δούλους κυρίως (στην περίπτωσή μας). Και το δεύτερο (Y-DNA) δείχνει την καταγωγή μας από τη πλευρά του πατέρα (των αρσενικών), άρα των εισβολέων πολεμιστών-κατακτητών. Αυτά τα DNA έχουν αξία όταν ψάχνεις την καταγωγή των σύγχρονων «Ελλήνων». Ο ίδιος ο Σταματογιαννόπουλος, γνωρίζοντας την αξία αυτών των ερευνών για ζητήματα «καταγωγής», συμμετείχε παλαιότερα σε ομάδα που εξέτασε το mtDNA από σκελετούς της μινωικής εποχής που βρέθηκαν σε σπήλαιο στα Λασίθι, ερευνώντας την καταγωγή των Μινωιτών. Τώρα δεν ασχολείται με αυτά. Και τι βρήκε η «έρευνα»; Ότι οι κάτοικοι κάποιων χωριών του Ταϋγέτου έχουν συγγένεια έως 8,6% με τους «Πολωνούς». Ή πως η συγγένεια με τους «Ρώσους» φτάνει το 10,9%. Έ και; (θα έλεγα εγώ) ή ράβδος εν γωνία... άρα βρέχει.